|
JOURNAL OF ADVANCED
RESEARCH AND STABILITY (JARS)
Volume: 01 Issue: 06 | 2021
ISSN: 2181-2608
333
“
Педагогик
маҳорат
”
бир
категория
сифатида
ўзининг
илмий
асосларига
эга
.
Жумладан
:
педагогик
маҳорат
касбий
фаолиятдаги
индивидуалликнинг
ёрқин
сифатида
тушунилади
.
педагогик
маҳорат
категорияси
касбий
фаолият
нуқтаи
назаридан
кишининг
индивидуаллигини
характерлайди
.
маҳорат
талабалар
томонидан
уларнинг
социал
етукликка
эришиш
даражасига
қараб
босқичма
-
босқич
эгалланади
.
Бўлғуси
педагогнинг
социал
етуклик
компонентларига
қуйидагилар
киради
:
Социал__фаоллик'>Социал__ўз_-_ўзини__белгилаш'>Социал
ўз
-
ўзини
белгилаш
-
ўзининг
педагогик
қобилиятлари
ва
эътиқодини
намоён
қилиш
;
Социал
фаоллик
-
одамлар
билан
ишлай
олиш
ва
бошқаларни
тарбиялаш
тажрибасини
такомиллаштириш
;
Социал
маъсулият
-
ўқитувчининг
билимдонлигига
айланадиган
билимлар
.
Педагогик
маҳорат
компонентлари
Н
.
В
.
Кузмина
,
В
.A.
Сластенин
,
И
.A.
Зазюн
,
В
.
И
.
Загвязинский
,
Г
.
И
.
Хозяинов
,
Т
.
Ф
.
Кузина
, A.
И
.
Машенко
,
Н
.
П
.
Лебедник
,
Т
.
Нойнер
,
Ю
.
К
.
Бабанский
,
Н
.
В
.
Кухаревларнинг
тадқиқотларида
ўрганилган
.
Улар
педагогик
маҳоратнинг
асосий
йўналишларини
муайян
мантиқий
изчилликда
белгилаб
бердилар
.
Педагогик
маҳорат
асосларига
:
касбий
педагогик
билимлар
,
инсонпарварликка
йўналганлик
,
педагогик
техника
,
касбий
педагогик
фаолиятни
амалга
ошириш
тажрибаси
,
педагогик
шахсга
тааллуқлидир
.
Маҳоратнинг
шаклланиш
босқичларига
:
репродуктивлик
(
бошланғич
),
ижодийлик
,
ижодий
-
новаторлик
киради
.
Педагогик
маҳорат
даражалари
ўқитувчи
иш
даражасининг
давоми
ҳисобланади
:
репродуктив
(
ўта
паст
);
мослашувчан
(
паст
);
локал
(
чегараланган
)-
моделлаштириш
(
ўртача
қониқарли
).
Бу
даража
талабалар
билан
бўладиган
ўқув
-
тарбия
ишларининг
айрим
йўналишларида
юқори
сифати
билан
характерланади
:
Изчил
моделлаштириш
(
юқори
).
Бу
босқичда
,
педагог
фаолиятининг
барча
турларида
юқори
сифатга
эришилади
;
Изчил
моделлаштириш
(
олий
).
Бунда
фаолиятнинг
барча
турларида
ижодий
муносабат
пайдо
бўлади
.
Ўқув
тарбия
самарадорлигини
ошириш
йўллари
изланади
.
JOURNAL OF ADVANCED
RESEARCH AND STABILITY (JARS)
Volume: 01 Issue: 06 | 2021
ISSN: 2181-2608
334
Мусиқа
санъати
умумхалқ
санъатига
айланиб
болалар
боғчаси
,
мусиқа
мактаблари
,
ўрта
умуммактаблар
,
ўқувчилар
саройи
,
маданият
уйлари
,
ёшлар
ижодий
уйларида
кенг
қўлланиб
келинмоқда
.
Чет
эл
классик
композиторлар
ҳамда
қардош
халқлар
композиторлари
билан
бир
қаторда
Ўзбекистон
композиторлари
ва
бастакорларининг
юксак
бадиий
қийматга
эга
бўлган
асарларини
ижро
этиш
учун
ҳам
кенг
имкониятлар
яратилди
.
Моҳир
ўқитувчи
-
устоз
шогирдларини
ҳаётдаги
ранг
-
баранг
ҳодиса
ва
воқеаларни
синчковлик
билан
кузатадиган
,
таҳлил
қила
оладиган
,
илмий
тадқиқот
ишига
қизиқадиган
,
бир
умр
ўзи
ўқитган
фаннинг
сеҳри
билан
яшайдиган
қилиб
тарбиялайди
.
Бундай
моҳир
,
меҳрибон
устозларни
шогирдлар
бир
умр
эслайдилар
.
Жамият
тараққиёти
ҳеч
қачон
тўхтаб
қолмайди
,
унинг
ғилдираги
доимо
олдинга
қараб
айланаверади
,
бу
табиий
,
тарихий
жараёндир
.
Шунинг
учун
ҳам
мусиқа
маданияти
ўқитувчиси
ўқувчиларни
маънавий
,
бадиий
ва
аҳлоқий
маданиятини
шакитллантириши
,
миллий
ғурури
ва
ватанпарварлик
тарбиясини
амалга
ошириши
,
ижодий
маҳоратнинг
,
нафосатда
,
бадиий
дидни
ўстириши
,
фикр
доирасини
кенгайтириши
мустақиллик
ва
ташаббускорликни
мунтазам
равишда
шакллантириб
бориш
лозимдир
.
Биз
биламизки
,
педагогик
тарбия
ҳақидаги
фан
сифатида
тарбиянинг
моҳиятини
тушунишини
,
унинг
қонунларини
очиб
бериши
ва
шу
орқали
инсон
манфатлари
тарбия
жараёнига
таъсир
этишини
назарда
тутади
.
Мусиқа
маданияти
ўқитувчисининг
педагогик
маҳоратларидан
энг
аввал
,
таълим
-
тарбия
соҳасида
орттирилган
тажрибаларни
ўрганиши
лозим
.
Бу
албатта
,
кўпгина
муаммоларни
ҳал
этишда
яқиндан
ёрдам
беради
.
Илғор
ўқитувчилар
тажрибаси
билан
бир
қаторда
оддий
ўқитувчиларнинг
фаолиятлари
ҳам
ўрганиб
борилади
.
Чунки
тажрибаларни
ўрганиш
жараёндаги
муаммо
:
ютуқ
ва
камчиликлар
аниқланади
.
Бунда
кузатиш
,
интерьвю
олиш
,
анкеталаштириш
,
ўқувчиларнинг
ёзма
ва
ижодий
ишлари
,
педагогик
хужжатларини
ўрганиш
методлардан
фойдаланилади
,
масалан
:
кузатишда
ўрганиш
лозим
бўлган
педагогик
ҳодисани
маълум
мақсадидан
келиб
чиққан
холда
кузатиш
баённомасини
олиб
боради
.
Бу
жараён
аниқ
режа
асосида
олиб
борилиши
керак
.
A
нкеталаштириш
материал
тўплаш
мақсадида
амалга
оширилади
.
Маҳоратли
ўқитувчи
барча
ўқувчиларнинг
мактаб
хужжатларини
ўрганиши
лозим
.
Бунга
ўқувчиларнинг
шахсий
делалари
,
методистнинг
ҳабарлари
,
кундаликлар
,
мажлис
баённомаларидан
ҳабардор
бўлиши
назарда
тутилади
.
Шунингдек
,
дарсдан
ташкари
мусиқий
тўгарак
ишларини
ҳам
олиб
боради
.
Жумладан
:
Қадимги
Грецияда
мусиқа
ёрдамида
доноликни
,
мардликни
тарбиялаши
мумкин
деб
ҳисобланган
.
Ҳақиқатдан
ҳар
бир
санъат
инсонга
руҳий
таъсир
кўрсатади
.
Мусиқа
айниқса
эмоционал
таъсир
этишда
катта
кучга
эга
.
Шунинг
учун
кўпгина
давлатларда
мусиқадан
кўп
йўналишлар
бўйича
кенг
фойдаланилади
.
Мактаблар
фаолиятининг
ҳозирги
назарияси
ва
амалиётида
ўқув
тарбия
жараёнининг
янги
йўлларини
амалга
ошириш
ва
уни
олиб
боришнинг
кўплаб
вариантлари
мавжуд
.
Ҳар
бир
муаллиф
ҳамда
амалиётчи
педагогик
жараёнга
ўзининг
индивидуал
улушини
қўшади
.
Лекин
,
JOURNAL OF ADVANCED
RESEARCH AND STABILITY (JARS)
Volume: 01 Issue: 06 | 2021
ISSN: 2181-2608
335
кўп
янги
технологиялар
ўз
мақсадлари
,
мазмуни
қўлланиладиган
методлари
ва
воситалари
бўйича
етарлича
кўп
ўхшашликларга
эга
,
уларни
шу
умумий
белгиларига
кўра
тасниф
қилинади
-
асосий
ривожлантирувчи
омили
бўйича
;
ўзлаштириш
концепцияси
бўйича
;
шахсий
белги
сифатларига
кўра
йўналганлиги
бўйича
;
мазмун
хусусиятлари
бўйича
;
бошқарув
тури
бўйича
;
болага
ёндашуви
бўйича
;
кўп
қўлланиладиган
методлар
бўйича
;
таълим
олувчилар
тоифалари
бўйича
.
Юқоридаги
тасниф
асосида
мисол
сифатида
ҳозирги
анъанавий
мактаб
таълимини
қуйидагича
таснифлаш
мумкин
:
Қўлланиш
даражасига
кўра
:
умумпедагогик
;
фалсафий
асоси
бўйича
;
мажбурлаш
педагогикаси
;
(
умумий
мажбурий
таълим
);
асосий
ривожлантирувчи
омили
бўйича
:
асосий
эътибор
жамиятнинг
фаол
аъзолари
бўлган
баркамол
инсонларни
тарбиялашга
қаратилган
;
шу
билан
бир
вақтда
шахснинг
ҳар
томонлама
ривожланишига
ҳам
эътибор
қаратилган
ҳолда
;
Шахсий
белги
сифатларига
кўра
йўналганлиги
бўйича
;
ахборотли
,
яъни
билим
,
малака
,
кўникмаларини
шакллантириш
ва
мустаҳкамлашга
йўналтирилган
;
мазмун
хусусиятлари
бўйича
:
дунёвий
,
технократик
,
умумтаълим
мазмунида
бўлиб
,
таълим
-
тарбия
жараёнида
ташкил
қилиш
ва
олиб
боришда
дидактикага
марказий
ўрин
берилади
;
бошқарув
тури
бўйича
:
анъанавий
-
мумтоз
(
классик
)
бўлиб
,
унга
таълимни
техника
воситалари
қўшилган
;
болага
ёндашув
бўйича
:
авторитар
;
кўп
қўлланиладиган
методлари
бўйича
:
тушунтириш
-
иллюстрциялаш
;
таълим
олувчилар
тоифалари
бўйича
:
оммавий
.
Шу
билан
бир
вақтда
,
жамиятнинг
ривожланиши
алоҳида
мамлакатларда
ва
умуман
жаҳонда
инсонпарвар
фалсафий
асосдаги
янги
педагогик
технологияларни
яратди
.
Мусиқа
ўқитувчиси
Do'stlaringiz bilan baham: |
