O’zbekistonda

Анотация.
Mustaqillik davriga kelib O’zbekistonda demokratik davlat va fuqarolik jamiyati qurish mamlakatimizning asosiy strategik va pirovard maqsadlaridan biriga aylandi.
O’zbekistonda demokratik davlat va fuqarolik jamiyati qurishning asosiy maqsad sifatida e’lon qilinishi – bu undagi hayot tarzi va insoniy o’zaro munosabatlarni inson manfaatlariga, o’z-o’zidan milliy manfaatlariga mosligi, har bir insonni erkinligi va huquqlarini amalga oshirishga qulay va har tomonlama shart-sharoitlar yaratib berishi, bu holatni esa mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan taraqqiy ettirishga bo’lgan kuchli ta’sirini e’tiborga olish bilan chambarchas bog’liqdir. O’zbekistondan demokratik davlat va fuqarolik jamiyati shakllantirish «Jamiyatni boshqarish vazifalarining aksariyati davlatdan fuqarolik va ijtimoiy o’z- o’zini boshqarish organlari qo’liga o’tishini anglatadi».¹
Bizningcha mavzuning dolzarbligi qo’yidagi jixatlar bilan izoxlanadi.

Birinchidan, fuqarolik jamiyati shakllangan mamlakatlarda nafaqat inson erkinligi, davlatning jamiyat uchun xizmat qilish mas’uliyatining yuksakligi, o’zini o’zi boshqarishning avj olishi kabi qadriyatlarga amal qilinadi, bu jamiyatlarda inson farovonligini har tomonlama ta’minlash sohasida ham mislsiz natijalarga erishiladi. Jahondagi mamlakatlar o’rtasida yalpi milliy mahsulotning o’rtacha kishi boshiga taqsimlanishida ham fuqarolik jamiyati rivojlangan mamlakatlar peshqadamlik qilmoqda. Buning asosiy sababi shundaki, inson siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy erkinliklar bag’ridagina o’zining yaratuvchanlik qobiliyatini to’liq namoyon qila oladi. Shu bois ham mamlakatimizda «fuqarolik jamiyati asoslarini
¹ Karimov I. A. Bunyodkorlik yo’lidan. – T.: O’zbekiston,1996. – B. 183.
shakllantirish jarayoni yuz berayotgan bir paytda O’zbekiston aholisi turli qatlamlarining manfaatlarini ifoda etish lozim bo’lgan keng tarmoqli, ko’ppartiyali tizim kabi demokratik institutlar hamda boshqa jamoat tashkilotlarining qaror topishi ham muhim ahamiyat kasb etmoqda.‖ ¹
Ikkinchidan, O’zbekistonda mustaqillikning dastlabki davridan boshlangan fuqarolik jamiyati qurish islohotlari taboro chuqurlashib bormoqda.O’tgan davr ichida birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlab o’tganidek,
―fuqarolik institutlari, nodavlat notijorat tashkilotlari hozirgi kunda demokratik qadriyatlar, inson huquq va erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilishning muhim omiliga aylanmoqda, fuqarolarning o’z salohiyatlarini ro’yobga chiqarishi, ularning ijtimoiy, sosial-iqtisodiy faolligi va huquqiy madaniyatini oshirish uchun sharoit yaratmoqda, jamiyatda manfaatlar muvozanatini ta’minlashga ko’maklashmoqda‖².
Uchinchidan, O’zbekistonda tub o’zgarishlar jarayonlaridagi davlatning bosh islohotchilik o’rni asosan fuqarolik jamiyatining huquqiy asoslarini shakllantirish jarayonlarida namoyon bo’ldi. Mamlakatda jamoat tashkilotlar mustaqilligini ta’minlash, shuningdek, ularning fuqarolik jamiyatining muhim institutiga aylanishini ta’minlash maqsadida davlatning «Kuchli davlatdan - kuchli fuqarolik jamiyati sari» konseptual siyosiy dasturi qabul qilindi va u mamlakatda jamiyatni rivojlantirishning asosiy tamoyiliga aylandi.
To’rtinchidan, mamlakatda XXI asr boshlariga kelib «Kuchli davlatdan - kuchli jamiyat sari» konseptual siyosiy dasturni amalga oshirish maqsadlaridan kelib chiqib, markaziy davlat organlarining ayrim vakolatlarini mahalliy davlat hokimiyati, o’zini o’zi boshqarish organlari va nodavlat notijorat tashkilotlarga bosqichma-bosqich berib borish asosida jamiyat qurilishini erkinlashtirish jarayonlari boshlandi.