O’zbekistonda innovatsion iqtisodiyotni shakllantirish muammolari va yechimlari

2-bosqich (2016-2020 yillar). Bu bosqichda O’zbekiston milliy innovatsion tizimining boshqa tizimlarga moslashuvi va samarali

171

Toshkent Moliya instituti

Mualliflar: Ayupov R. X., Boltaboeva G.R.

ishlashi natijasida u global innovatsion tizimning ajralmas tarkibiy qismi bo’lib qoladi. Endi asosiy e’tiborni tizimli innovatsion loyihalarni amalga oshirishga, innovatsiyalarda davlat ulushini kamaytirishga, raqobatbardosh texnologiyalar yaratishda ishtirok etishga, zahiralarni eng muhim loyihalarga yo’naltirishga va innovatsion sohadagi halqaro kooperatsiyani imkon boricha kengroq rivojlantirishga qaratish kerak bo’ladi. Natijada mamlakatda innovatsion mahsulotlar ishlab chiqarish ulushi xozirgi 2,9% dan 20-30% gacha ko’payishi mumkin. Ammo bunday ko’rsatgichlarga erishish uchun juda katta ichki investitsion zahiralar zarur bo’ladi, ya’ni, ilmiy-texnik ishlar uchun sarf qilinadigan mablag’lar yalpi ichki mahsulotning 3-4% gacha yetishi mumkin. Bu xarajatlarning asosiy qismini iqtisodiyotning nodavlat sektori amalga oshirishi kutiladi. Korxona va tashkilotlar tomonidan innovatsiyalar uchun sarf qilinadigan xarajatlar ulushi xozirgi 0,4% dan 2015 yilda 2,8% gacha va 2020 yilga kelib 5% gacha ko’payishi bashorat qilingan.

O’zbekistondagi innovatsion biznesning raqobatbardoshliligini ta’minlash uchun davlat katta (ba’zi hollarda kichik) innovatsion korxonalar (korporatsiyalar) ga ularning brendi siyosatini yurgishishga ko’mak berishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Chunki bu amal dunyo hamjamiyati oldida O’zbekistonning “imidj” ini ko’rsatib, uning iqtisodiyoti raqobatbardoshliligini oshradi. Milliy innovatsion tizimni tadbirkorlik sektoriga ilmiy asosdagi texnologiyalarni tadbiq etish, ishlab chiqarishni qayta tuzish va ularning raqobatbardoshliligini oshirish, innovatsion ishlanmalarni davlat dasturlari bilan muvofiqlashtirish asosida iqtisodiyotni modernizatsiyalashga

172

Toshkent Moliya instituti

Mualliflar: Ayupov R. X., Boltaboeva G.R.

yo’naltirish uchun quyidagi asosiy va muhim chora-tadbirlarni amalga oshirish ko’zda tutiladi:

229. 
     Horijiy investorlar bilan birgalikda iqtisodiyotning yangi, yuqori texnologiyali raqobatbardosh innovatsion tovarlar ishlab chiqaradigan tarmoqlarini tashkil qilish;
     
230. 
     Yangi innovatsion texnologiyalarni davlat sektoridan asta-sekinlik bilan nodavlat sektoriga berishning samarador tizimini ishlab chiqish va yuqori texnologiyali tovarlar eksport qiladigan korxonalarga davlat tomonidan har tomonlama ko’mak berish;
     

•Perspektiv (kelajakni ko’zlaydigan) innovatsion texnologiyalarni ishlab chiqaradigan, tekshiradigan va iqtisodiyotga tadbiq qiladigan texnologik ilmiy parklar tashkil qilib, ularga kerakli resurslar ajratish;

•Fan va texnkaning tegishli yo’nalishalrida oldingi o’rinlarni egallay oladigan ilmiy va yuqori texnologiyalar markazlari tashkil qilish;

• Tarmoq ilmiy-tekshirish va loyiha institutlarining bir qismini
restrukturizatsiya qilib (qayta tuzib), ularni rivojlangan moliya-iqtisod,
marketing va tijorat firmalariga aylantirish;

•Ilmiy tashkilotlar va oliy ta’lim muassasalari bilan birgalikda milliy va horijiy investitsiyalarni jalb qilgan holda ishlab chiqarishga yo’naltirilgan innovatsion-texnologik markazlar, ilmiy va texnologik parklar tashkil qilish.

Bu ishlarni amalga oshirishda, innovatsion iqtisodiyotga o’tish, milliy iqtisodiyotning jahon iqtisodiyoti bilan integrallashuvi amalga oshirilishi uchun eng asosiy shartlardan biri ekanligini yoddan chiqarmaslik kerak. Rivojlangan mamlakatlardan ilg’or texnologiyalarni olib kelish va ularni milliy iqtisodiyotga qo’llash import o’rnini

173 Toshkent Moliya instituti