O’zbekistonda arxeologiya. Madrimov Sh

 
Arxeolog-olim, akademik Yuriy Fedorovich Buryakov. 
O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi, tarix fanlari doktori, 
professor Yu.F.Buryakov 1934-yili Qirg’iziston Respublikasining Ush viloyagi 
Uchqo’rg’on qishlog’ida xizmatchi oilasida tug’ilgan. 1948-yili oila a’zolari bilan 
Toshkentga ko’chib keladilar va 1951-yili o’rta maktabni oltin medal bilan bitiradi 
hamda shu yili O’rta Osiyo Davlat universitetining tarix fakultetiga o’qishga kirdi. 
Bu erda mashhur arxeolog M.E.Masson qo’lida bilim olib tarbiya topadi. 
1956-1965 yy. O’zbekiston xalqlari tarixi muzeyida ishlaydi. Ko’plab arxeologik 
ekspeditsiyalarda faol qatnashadi. Ayniqsa UzRFA Tarix va arxeologiya 
institutining O’zbekiston xalqlari tarixi muzeyi bilan birgalikdagi ekspeditsiyasida 
ishlar salmoqli bo’ldi. Natijada «Gornoe delo i metallurgiya srednevekovogo 
Đ
laka V - 
nachalo XIII vv.» monografiyasi nashr etildi. 
Yu.F.Buryakovning 
yana 
bir 
muhim 
ishlaridan 
biri 
arxeologiya 
yodgorliklarini saqlash va yangi o’zlashtiriladigan yerlarda himoya ishlarini olib 
borishdir. Arxeologiya fanini tashkil etish va rivojlantirishda ham olimning xizmatlari 
kattadir. 1970-yilda O’zbekiston Fanlar akademiyasi tarkibida yangi Arxeologiya 
institutini Samarqandda tashkil etilishi munosabati bilan uning tashkiliy ishlarida aktiv 
qatnashadi. 1970-1973 yy. Arxeologiya instituti ilmiy kotibi, 1973-1979 yy. Bo’lim 
boshlig’i, 1979-1993 yy. Direktor o’rinbosari lavozimlarida ishladi. Dastlab Choch-
Đ
loq, keyinroq, Choch -Ustrushona arxeologiya ekspeditsiyalari ishlarini tashkil etish va 
muvofiqlashtirishda ustozning ro’li kattadir. «Arxeologicheskie pamyatniki 
Tashkentskoy oblasi», «Drevnosti Charvaka», «
Đ
storicheskaya topografiya drevnıx 
gorodov Tashkentskogo oazisa», «Drevnosti Tuyabutuza» kabi kitoblarning nashr 
etilishi shu ishlarnig hosilasidir. Bu kitoblar mutaxassislar tomonidan iliq kutib 
olindi. 
Yu.F.Buryakovning 
ilmiy 
qarashlarida 
shaharsozlik 
(urbanizatsiya) 
muammolari asosiy o’rin tutadi. Olim birinchi bor yodgorliklarni o’rganishda sistemali 
yondoshish usuli bilan Sharqiy Movarounnahr xududini tah’lil etib yirik fundamental 
ish yaratdi. Bular barchasi olimning «Genezis i etapı razvitiya gorodskoy kulturı 
Tashkentskogo oazisa» monografiyasida o’z aksini topgan. 

---

60 
Yu.F.Buryakov ijodida arxeologiya fani nazariy asoslari va uslubiy tizimlari 
masalasi ham muhim ahamiyatga egadir. Ana shu yo’nalishda tadqiqotchining 
ishlanmalari «Teoreticheskie i metodologicheskie problemı issledovaniya v 
arxeologii» kollektiv monografiyasi diqqatga loyiqdir. Olim o’z turmush o’rtog’i 
E.Yu.Buryakova bilan birgalikda Afrosiyob-qadimgi Samarqandni o’rganishda 
ham katta xizmatlar qilgan. 
1985-yili urbanizatsiya muammolariga bag’ishlangan turkum ishlari uchun Abu 
Rayxon Beruniy nomidagi Respublika Davlat mukofotini olgan. Yu.F.Buryakov 
sermahsul ijodkor bo’lib, 700 ga yaqin ilmiy, 10 ta monografiya va bir necha yuz 
ommabop maqolalar e’lon etgan. Olim keng miqyosda ilmiy pedagogik faoliyat ham 
olib boradi. O’zbekiston Milliy universiteti arxeologiya kafedrasi professori, 20 dan 
ortiq nomzodlik dissertatsiyalariga ilmiy rahbarlik qilgan. 
Yu.F.Buryakov ilmiy ishlari nafaqat mamlakatimizda balkim ko’plab xorijiy 
mamlakatlarda 
ham 
tan 
olingan. 
Germaniya, 
Frantsiya 
mamlakatlarida 
YUNESKOning ko’plab seminarlarida maruzalar bilan chiqish qilgan. Germaniya 
Arxeologiya institutining xorijiy muhbir a’zosi etib saylangan.