O„zbekiston xalqaro islom akademiyasi

bosh 
(―tananing bо‗yindan yuqoridagi qismi‖- bosh leksik ma‘no: 
odamning 
boshi
) – bosh 
(―tik 
narsaning tepa qismi‖ - hosila ma‘no: 
shamol bо‗lmasa, daraxtning 
boshi 
qimirlamaydi); 
2. 
Ma‟no vazifasidagi о„xshashlik asosida kо„chiriladi
(funksional kо‗chirish): 
tomir 
(anat. ―qon tomirlari‖ – bosh leksik ma‘no) – t
omir 
(biol. ―о‗simlik tanasida suyuqlik va undagi 
erigan moddalar oqadigan tо‗qima naychalar‖ – hosila ma‘no). 
Tomir 
leksemasining semantik 
tarkibidagi bu ikki ma‘no shu leksema bilan atalayotgan ―qon tomirlari‖ va ―о‗simlik tanasidagi 
tо‗qima naychalar‖ bajarayotgan vazifadagi о‗xshashlikka asoslangan: har ikki holatda ham ular 
(tomir va naychalar) tirik organizm uchun kerakli moddalarning butun tana va tо‗qimalar bо‗ylab 
tarqalishi uchun xizmat qiladi.
Vazifadoshlik asosida ma‘noning kо‗chirilganligini quyidagi leksemalar mazmunida ham kuzatish 
mumkin: о‗
q 
(―nayzaning 
о„qi
‖- bosh leksik ma‘no) - 
о„q 
(―miltiqning 
о„qi
‖- hosila ma‘no) - 
о„q 
(―zambarakning 
о„qi
‖-hosila ma‘no); 
virus 
(mikrobiologiyada: ―kasallikni qо‗zgatuvchi 
mikroorganizm‖- bosh leksik ma‘no) – 
virus 
( axborot texnologiyasida: ―kompyuter apparati 
faoliyatini ishdan chiqaruvchi programma‖- hosila ma‘no) kabi.
3. 
Ma‟no metonimiya yо„li bilan kо„chiriladi
(
metonimiya 
- qayta tiklash‖): Bunday 
kо‗chirish predmetlar yoki hodisalarning о‗zaro aloqadorligiga asoslanadi. Buning quyidagi 
kо‗rinishlari bor:
a) о‗simlikning nomi shu о‗simlik mevasidan yoki boshqa biror qismidan tayyorlangan 
mahsulotga nom qilib biriktiriladi: