О`zbekiston


GIDROSFERANI MUHOFAZA QILISH



Download 1,29 Mb.
bet125/128
Sana19.07.2021
Hajmi1,29 Mb.
#123239
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   128
Bog'liq
ekologiya (2)

GIDROSFERANI MUHOFAZA QILISH

Yer kurrasida suvlardan iborat bo’lgan qobiq, gidrosfera deb ataladi. Unga biosferadagi barcha suvlar-okean, dengiz, ko’l, daryo, muzliklar, yer osti suvlari va atmosfera havosi tarkibidagi suv bug’lari kiradi.

Gidrosferaning umumiy suv miqdori taxminan, 1403 mln km3 bo’lib, shundan okean suvlari 1370 mln km3, muzliklar 24 mln km3, yer osti suvlari 8 mln km3, ko’l suvlari 0,23 mln km3, tuproq tarkibidagi suvlar 0,007 mln km3, atmosfera tarkibidagi suv 0,014 mln km3, daryo suvlari 0,002 mln km3 suvni tashkil etadi.

Gidrosferadagi suv yozda quyosh energiyasini yutib, qishda atrof-muhitni sovib ketishdan muhofaza qiladi. Atmosfera havosi tarkibidagi suv bug’lari esa, quyosh radiasiyasining filtri hisoblanadi.

Hozirgi paytda dunyoda 200 mln gektar yerlarni sug’orish uchun yiliga yer osti manbalaridan va daryolardan 2800 km3 suv olinmoqda. Bu esa daryo suvlarini 7 % ni tashkil yetadi. Sug’orish uchun olingan suvning 80 % yoki 2300 km3 suv ishlatilsa, uning 20 % yoki 470-480 km3 suv daryo va ko’llarga oqava suv sifatida oqizilib yuboriladi.

Bir tonna don etishtirish uchun 3ming m3 suv, bir tonna sholi yetishtirish uchun 7 ming m3, bir tonna makkajo’xori yetishtirish uchun esa, 1500 m3 suv sarflanadi. 1 kg o’simlik massasi hosil bo’lishi uchun o’simlik turiga qarab 150 m3 dan 1000 m3 gacha suv sarf bo’ladi. Bir gektar g’o’zani sugorish uchun 12000-20000m3suv sarflanadi.

Respublikamizning yillik suv sarfi 62-65 km3 bo’lib, shuning 25km3 Amudaryodan, 11km3 Sirdaryodan, qolgan qismi daryochalardan va yer osti suv manbalaridan olinadi. Olinadigan umumiy suv miqdoridan 85 % yoki 53-55 km3 ni qishloq xo’jaligi tarmoqlari ehtiyojlarini qondirish uchun, 12-16 km3 suv sanoat tarmoqlariga va atigi 3 % yoki 1,7 km3 suv kommunal xo’jaligi korxonalarning ehtiyojini qondirish uchun sarflanadi.

Xalq xo’jaligining barcha tarmoqlari uchun olinadigan yillik suv miqdoridan (62-65km3 suvdan) 23-25 km3 suv zovurlar orqali ochiq suv havzalariga qaytariladi. Shundan 5km3 suv Amudaryoga, 10 km3dan ziyodroq Sirdaryoga, qolgan 8-10 km3 suv kichik daryolarga va ko’llarga oqizilmoqda.

Respublikamiz hududidan oqib o’tadigan suvlar 4,8 mln gektar yerlarni o’zlashtirib, ularni sug’orishga kifoyadir. Ammo hozirgi paytda 4,4 mln gektar yerlar o’zlashtirilgan bo’lib, suvdan foydalanish koeffisienti 95-98 % ni tashkil etmoqda.


Suvning qattiqligi, mg ekv/litr

Suvning xossasi

0,5 – 1,5

1,5 – 3,0



Juda yumshoq suv

Yumshoq suv



3 – 6

6 – 10


10 dan ko’p bo’lsa

Mo’tadil qattiq suv Qattiq suv

Nihoyatda qattiq suv




Download 1,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish