O’zbekiston

TUPROQSHUNOSLIK QISMI
Amaliyot davrida talabalar bajaradigan asosiy masalalar quyidagilardan 
iborat: 
1. Amaliyot o’tayotgan xo’jalikning almashlab ekish rotatsiyasi va o’simliklar 
biologiyasi bilan tanishish. 
2. Amaliyot o’tayotgan xo’jalikning tuproq razrezlarini hosil qilish chizmasini 
chizish va genetik qatlamlar bo’yicha o’rganish hamda ularga baho berish 
3. Amaliyot o’tayotgan xo’jalikning dalalariga ekilgan qishloq xo’jaligi 
ekinlarining o’g’itlash muddati? Texnologiyasi? Usullari va qo’llash me’yori bilan 
tanishish.
4. Qishloq xo’jaligida qo’llaniladigan mineral o’g’itlarni tashish va saqlash 
jarayonlari bilan tanishish hamda xulosa berish 

---

6. Amaliyot o’tayotgan xo’jalik maydonlarning tuproqlarini oziq moddalar 
(azot, Fosfor, kaliy) bo’yicha agrokimyoviy xaritanomasini tuzish (laboratoriya 
sharoitida) va hisobot yozish 
Dala ishlarini o’tkazish.
Bu ish, talabalarni 4-5 yoki 1 kishidan guruhlarga 
ajratilgan yoki yakka holda olib boriladi. Har bir guruhda yoki kishida quyidagi 
asbob–uskunalar bo’lishi kerak: belkurak, tuproq namunalari olishga mo’ljallangan 
keng yuzali pichok, oddiy va rangli qalamlar, ish daftari, yorliq qog’ozi, xaltachalar 
yoki o’rov qog’ozlari, kanop ip, xlorid kislotani 5 foizli eritmasi, tuproqlarni sifat 
ko’rsatkichlarini aniqlash uchun, bariy xloridning 10 foizli eritmasi, kumush 
nitratning (AgNO
3
) – 0,1 n. eritmasi, santimetrlarga ajratilgan ulchov lentasi. 
Shuningdek, talabalar mazkur territoriya tuproqlarini o’rganishga doir nashrli va 
qo’lyozmali ilmiy asarlarni o’rganib chiqishi ham zarur bo’ladi. 
Dala sharoitida tuproqlarni o’rganish, alohida genetik qatlamlarning 
morfologik belgilarini aniqlashga asoslangan. Shu maqsadda tuproq chuqurlari 
qaziladi. Bu chuqurlar uch turda bo’ladi: to’liq asosiy chuqurlar, yarim chuqurlar va 
chuqurchalar. Chuqur qazish uchun to’g’ri joy tanlash tuproqlarni tekshirishni 
muhim shartlardan biri hisoblanadi. Chuqur, shu tekshirilayotgan joy uchun eng 
xarakterli bo’lgan uchastkada kovlanishi kerak. Tuproq chuquri faqatgina 
tuproqning qatlamlari emas, balki ona jinsning yuqori qismini ham ochib, tasvirda 
ko’rish imkonini berishi kerak, shuning uchun, uning chuqurligi 125–200 sm, ba’zan 
undan xam chuqurrok bo’lishi mumkin. Sizot suvlari va shag’alli qatlam yer betiga 
yaqin joylashgan yerlarda chuqurlar ancha yuza olinadi.