O’zbekiston temir yo’llari”aj тoshkent temir yo’l muhandislari instituti

3,3 V li stabilizator. Aksariyat Arduino platalari 5 V li manbadan ishlab, logik darajalar ham O (quyi daraja) dan 5 V gacha (yuqori daraja) bo‘lgan diapazonda joylashadilar. XBee modullarini ta’minlash kuchlanishi 3,3 V ga teng bo‘lib, logik darajalari ham boshqacha. Arduino da ichki o‘rnatilgan 3,3 V li stabilizatori mavjud ekanligiga qarmay, uning toki XBee-modulni ta’minlash uchun etarli emas. SHu sababli ko‘pchilik XBee-o‘tkazgichlarida XBee modulini ta’minlash uchun chiziqli stabilizator o‘rnatilgan.

Logik darajalarni muvofiqlashtirish. Signallarni bir xil darajaga keltirish (logik darajalarni muvofiqlashtirish) kerak. Kengaytirish platalarining turli modellarida bu turlicha amalga oshirilgan.

Yorug‘lik diodli indikatorlar. Ko‘pgina kengaytirish platalarida ikkita yorug‘lik indikatori o‘rnatilgan:

• 
  Associate - migaet, kogda modul rabotaet v rejime posledovatelnogo obmena dannыmi;
  

Leonardo platasida ham bitta UART (Rx va Tx kontaktlari) bo‘lib, biroq ular duplekslangan emas, chunki USB dasturiy interfeysi bevosita mikrokontroller ichiga o‘rnatilgan. Arduino Uno platasiga bog‘liq ravishda bir savol paydo bo‘ladi: qanday qilib XBee moduli va kompyuterni bitta UART ajratgichi(raz’emi)ga ulash mumkin. Rx va Tx kontaktlarini ulash sxemasi (XBee modulini kengaytirish moduli orqali ulashda) 2-rasmda keltirilgan.

2-rasm. UART liniyalarida kolliziyalar yuzaga kelish imkoniyati

2-rasmdagi "Kolliziyalar" degan yozuvga e’tibor bering. Agar XBee moduli va kompyuteringiz bir vaqtning o‘zida Arduino platasiga ma’lumot uzata boshlasalar, nima bo‘lishi mumkinligini o‘ylab ko‘ring. Xo‘sh, Arduino ma’lumotlar qaerdan kelayotganini qanday qilib bilishi mumkin? Agar ma’lumotlar bir vaqtda uzatiladigan bo‘lsa, kolliziya deb nom olgan hodisa yuz beradi, hamda axborot buziladi (iskazitsya). Demak, Arduino platasi izchil (oldinma-ketin) port bo‘yicha bir vaqtning o‘zida ham kompyuter, ham XBee moduli bilan bog‘lana (ishlay) olmaydi. Bu muammoni ikki xil usul bilan hal qilish mumkin:

• 
  Arduino platasini dasturlashda XBee o‘tkazgichini ajratib turish;
  
• 
  XBee o‘tkazgichida Arduino platasiga ulanish uchun ko‘prikcha yoki uzib-ulagich o‘rnatiladi.
  

Endi Arduino platasisi dasturlash zarurati yuzaga kelganida XBee o‘tkazgichini ajratish, yoki uzib-yoqqichni (ko‘prikchani) zarur holatga o‘rnatish kerak bo‘ladi.

UARTNI DASTURIY YOKI APPARATLI RO‘YOBGA CHIQARISH

Arduino platasini XBee modullari bilan ulash vazifasini apparat UART interfeysi (Arduino platasidagi O va 1 kontaktlar) bajaradi. Bu chiqish simlari shuningdek USB bo‘yicha kompyuterga ulanish uchun ham ishlatiladilar. Aksariyat o‘tkazgichlar shu bilan birga XBee va Arduino platasi orasida apparatning izchil (oldinma-ketin) porti orqali ulanishni amalga oshiradilar. SoftwareSerial bibliotekasi (kutubxonasi)dan foydalanilsa, Arduino platasini dasturlashda XBee o‘tkazgichini ajratish shart bo‘lmaydi. Bu biblioteka (kutubxona) XBee o‘tkazgichi bilan ulanishda Arduino platasining ixtiyoriy raqamli ikkita kontaktini Rx va Tx chiqish simlari sifatida aniqlashtirish imkonini beradi. Biroq XBee o‘tkazgichida albatta Arduino platasi kontaktlarini Rx va Tx sifatida tanlash uchun mo‘ljallangan uzib-ulagich bo‘lishi shart. Sparkfun XBee o‘tkazgichida ana shunday uzib-ulagich o‘rnatilgan bo‘lib, u Arduino platalarining 1, 2 va 3 kontaktlarini Rx va Tx liniyalari sifatida kommutatsiyalaydi. Agar o‘tkazgichingizning ana shunday uzib-ulagichi bo‘lsa, uni SoftwareSerial bibliotekasi (kutubxonasi) yordamida XBee radiomodullari bilan ishlatish mumkin bo‘ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. MCU ma’ruzalar to’plami Boltayev S