O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalasi. Formatsion yondashuv, mintaqalarning

83-savol:
 O‘zbekiston Respublikasida bozor munosabatlari shakllanishining xususiyatlari. (Ijtimoiy 
vaziyat, bozor mexanizmlari va tajribasining etishmasligi, dengiz aloqalaridan uzoqligi, xom ashyo 
yo'nalishi) 
Iqtisodiyotning barqarorlashuvi va rivojlanishi 
Mustaqillikning dastlabki yillarida sanoat va qishloq xo'jalik mahsulotlari ishlab chiqarish tobora 
pasayib bordi, xo'jalik yuritish murakkablashib qolgan edi. Buning sababi, O'zbekiston iqtisodiy 
jihatdan qaram bo'lib, korxonalari mustaqil xo'jalik yurita olmasdi, boshqa hududlarda 
joylashgan zavod, fabrikalardan keltiriladigan asbob-uskuna va butlovchi qismiarga butunlay 
qaram edi. Sobiq Ittifoq parchalangach, aloqalar uzildi. Natijada ko'pgina korxonalarda 
mahsulot ishlab chiqarish keskin kamaydi, ayrimlari to'xtab qoldi. Shu boisdan, O'zbekistonda 
iqtisodiy tanglikdan chiqish, makroiqtisodiyotni barqarorlashtirish tadbirlari ko'rildi. 
Makroiqtisodiyotni barqarorlashtirish uchun O'zbekiston iqtisodiyotda tarkibiy o'zgarishlar 
qilish, raqobatbardosh tovarlar ishlab chiqarishga qodir korxonalar qurish va buning uchun 

---

zarur investitsiyalar ajratish yoilaridan bordi. Iqtisodiyotda tarkibiy o'zgarishlar uchun zarur 
mablag'lar davlat buyudjiti va aholi jamg'armalari hisobidan ajratildi. 1994-2003 yillarda 
iqtisodiyotga jalb etilgan jami investitsiyalar 28,4 mlrd. AQSH dollarini tashkil etdi. 
Xalq xo'jaligi tarkibini qayta qurish maqsadida chet el investitsiyasini jalb qilish choralari ko'rildi. 
«Chet el investitsiyaiari to'g'risida», «Chet ellik investorlar huquqlarini kafolatlari va ularni 
himoya qilish choralari to'g'risida»qonunlar qabul qilindi. Chet el invest is iyas in i O'zbekiston 
iqtisodiyotiga jalb qilish bevosita investisiyalar tarzida, davlat qarzlari, xalqaro moliyava 
iqtisodiy tashkilotlar, qarzberuvchi mamlakatlarning investitsiya yoki moliyaviy kredit resurslari 
shaklida amalga oshirildi. Iqtisodiyotga kiritilayotgan xorijiy investitsiya salmog'i yildan-yilga 
o'sib bordi. 1994-2003 yiilarda respublika iqtisodiyotida o'zlashtirilgan chet el investitsiyaiari 
hajmi 14 mlrd. AQSH dolfarini tashkil etdi. Xorijiy investitsiyalar ishtirokida faoliyat 
ko'rsatayotgan korxonalar soni 2003 yilda 2087 taga yetdi. 2005 yilda oldingi yilga nisbatan 
iqtisodiyotga jalb qilingan to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar va kreditlar hajmi 1,5 baravar 
ko'paydi.” Xalqimizning fidokorona mehnati bilan 2019-yil  Faol investitsiyalar va ijtimoiy 
rivojlanish yilida salmoqli natijalarga erishdik. Barcha sohalardagi ijobiy natijalar qatorida 
investitsiyalar hajmi ham sezilarli darajada oshdi. 
Ayniqsa, togridan-togri xorijiy investitsiyalar 4,2 milliard dollarni tashkil etib, 2018-yilga 
nisbatan  mana shu raqamga etiboringizni qaratmoqchiman  3,1 milliard dollarga yoki 3,7 
barobar osdi. Investitsiyalarning yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 37 foizga yetdi. 
Mamlakatimiz ilk bor xalqaro kredit reytingini oldi va jahon moliya bozorida 1 milliard dollarlik 
obligatsiyalarini muvaffaqiyatli joylashtirdi. Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti 
tomonidan Ozbekistonning kreditga doir tavakkalchilik reytingi oxirgi 10 yilda birinchi marta 
yaxshilandi. 
Energetika, neft-gaz, geologiya, transport, yol qurilishi, qishloq va suv xojaligi, ichimlik suvi va 
issiqlik taminoti hamda boshqa qator tarmoqlarda chuqur tarkibiy islohotlar boshlandi. 
Sanoatning 12 ta yetakchi tarmogida modernizatsiyalash va raqobatdoshlikni kuchaytirish 
dasturlari jadal amalga oshirilmoqda. Natijada otgan yili iqtisodiy osish 5,6 foizni tashkil etdi. 
Sanoat mahsuloti ishlab chiqarish hajmi 6,6 foizga, eksport  28 foizga kopaydi. Oltin-valyuta 
zaxiralarimiz 2019-yil davomida 2,2 milliard dollarga ortib, 28,6 milliard dollarga yetdi. 
(Respublikamiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2020 yil 24-yanvardagi Oliy Majlisga qilgan 
Murojaatnomasidan)