O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

«Dil ba yor-u,
dast ba kor» (Ko‘ngil A llohda bo'lsin, q o‘l ish bilan band bo'lsin)
degan hikmati tariqatning hayotiy mohiyatini ifodalaydi. Naqshbandiya 
tarkidunyochilikni rad etib, mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni targ'ib 
qiladi .Ta'limot taraqqiyotiga 
Alisher Navoiy, Abdurahmon Jomiy, Xoja
Ahrorkabi 
buyuk aliomalar katta hissa qo'shdilar.
6.4. ETNIK JARAYONLAR VA 0 ‘ZBEK XALQINING SHAKLLANISHI
Etnik iaravonlar.
O'zbeklar alohida etnik birlik (elat) bo'lib, O'rta Osi- 
yoning markaziy viloyatlari - Movarounnahr, Xorazm, Yettisuv, qisman 
Sharqiy Turkistonning g'arbiy mintaqalarida shakllangan. O'zbek xalqi- 
ning asosini o'troq 
s o ‘g ‘diylar, baxtariylar, xorazmiylar, farg‘onaliklar,
yarim chorvador 
qang'li, 
ko'chmanchi 
sak-m assagetlar 
kabi etnik 
guruhlar tashkil etgan. Janubiy Sibir, Oltoy, Yettisuv, Sharqiy Turkiston 
hamda Volga va Ural daryosi bo'ylaridan turli davrlarda Movarounnahrga 
kirib kelgan etnik komponentlar ham o'zbek xalqi etnogenezida ishtirok 
etadilar. Yuqoridagi qabilava elatlarning etnik jihatdan dastlabki aralashuv 
jaraycni natijasida o'troq hayotga moslashgan turkiy hududiy maydon, 
o'zbek xalqiga xos antropologik tip (qiyofa) shakllanadi.
Mil. 
av. Ill 
asrda Sirdaryoning o'rta oqimida turkiy va so'g'diylar 
ittifoqi asosida tashkil topgan 
Q ang‘ davlati 
davrida Movarounnahr va 
unga tutash mintaqalarda iqtisodi, siyosiy va etnomadaniy aloqalarning

---

74
rivojlanishi natijasida turkiyzabon etnoslar ustuvorlik qilib, o'ziga xos 
uyg'unlashgan madaniyat yuzaga keladi. Bu madaniyat 
Qovunchi
madaniyati 
nomini oigan. Antropolog olimlarning ta’kidlashicha, aynan 
shu davrda 0 ‘rta Osiyoning vodiy va vohalarlda yashovchi aholi tashqi 
q iyofalarida hozirgi o'zbek va voha tojiklarlga xos 0 ‘rta Osiyo ikki daryo 
oralig'i antropologik tipi (qiyofasi) toiiq shakllandi.
O'zbeklar etnogenezida qatnashgan navbatdagi etnlk komponentlar