O‘zbekiston tarixi (XIX asrning ikkinchI yARmI – XX asr boshlari)

Me’morchilik 
maktablari
Islomxo‘ja minorasi
http://eduportal.uz

---

151
!
!
!
Yevropa uslubidagi 
binolar qurilishi
ri  yaratish  va  tabiatdagi  turli  giyoh  va  o‘simliklardan  betakror  rang lar 
kashf etish mumkinligini amalda isbotlab berdilar.
XX  asr  boshlarida  tiklangan  Islomxo‘ja  minorasining  (1908–1910) 
yara tish  tashabbuskori  va  homiysi  Asfandiyorxonning  bosh  vaziri, 
ma’rifatli inson Islomxo‘ja edi. U bunyod ettirgan minora Xivaning fax-
riga  aylandi.  Qolaversa,  Islomxo‘ja  o‘z  davrining  yirik  madaniyat  va 
davlat arbobi edi. U Xorazm ni dunyoning eng rivojlangan davlatlari qa-
torida ko‘rishni istagan, vatanini tashqi dunyo bilan bog‘lashga intilgan, 
ilg‘or g‘oyalar bilan to‘lib-toshgan inson edi.
Xorazm  me’morchilik  maktabining  e’tiborli  tomoni  shundaki, 
peshtoq lar,  shiplar,  burjlar  o‘ta  nozik  did  va  nafosat  timsoli  arabiy  yo-
zuvlar bilan bezatilardi. Mohir xattotlar bu yozuvlarni o‘ta mohirlik bilan 
bino  bezagiga  uyg‘unlashtirib  yubora  olardilar.  Yog‘och  o‘ymakorligi 
esa  eshik,  darvoza  va  ustunlarni  o‘ymakor  naqshlar  bilan  bezab,  o‘sha 
binolarning umumiy ko‘rinishiga o‘ziga xoslik va jilo baxsh etardi.
Farg‘ona  vodiysida  ham  o‘zbek  xalq  me’morchiligining  o‘ziga  xos 
tarmog‘i mavjud edi. XIX asrning ikkinchi yarmida vodiy milliy me’mor-
chiligiga  Yevropa  me’moriy  uslubidagi  binolarni  qurish  an’analari  ki-
rib keldi. Shunday bo‘lsa-da, XIX asr oxirlarida qurilgan Andijon jome 
masjidi o‘z qurilishi bilan yuksak milliy me’morchilik namunasi bo‘lib 
qoldi.
Yodda tuting!