O‘zbekiston tarixi (XIX asrning ikkinchI yARmI – XX asr boshlari)

Ilm-fan. Adabiyot
Ahmad Donish
http://eduportal.uz

---

16
!
!
!
nozir ul-kavokib» («Say yo ralarning joylanishlari») nomli astronomiyaga 
oid  kitob  yozgan.  U  faqat  Buxoro  amirligi  emas,  balki  O‘rta  Osiyo ning 
boshqa xonliklarida ham eng ko‘zga ko‘ringan madaniyat arbobi sifatida 
tanilgan edi.
XIX asr boshlarida amir Umarxon hukmronlik qilgan davrda Qo‘qon 
xonligida markazlashgan hokimiyat o‘rnatilishi, savdo-sotiq munosabatlari-
ning  tartibga  solinishi,  xonlikdagi  siyosiy,  ijtimoiy-iqtisodiy  barqarorlik 
ilm-fan rivojlanishida muhim o‘rin tutdi. Xon saroyida o‘zbek milliy ma-
daniyati rivojiga salmoqli hissa qo‘shgan namoyandalar ko‘paydi.
Saroyda  tarixnavislik,  adabiyot,  xattotlik  rivojlandi.  Saroy  tarixchi-
si  Muhammad  Yunus  tomonidan  1859-yilda  yozilgan  «Xudoyqul  an-
var» asarida Muhammad Alixon davri tarixi voqealari batafsil yoritilgan. 
Xonlik dagi  eng  mashhur  xattot  Turdi  Ali  bo‘lgan.  Xonlik  o‘rdasi  quril-
gach,  Xudo yorxon  saroy  devorlaridagi  xattotlik  ishlarini  bajarishni  ikki 
shaxsga  –  Turdi  Ali  va  Mirzo  Mahmudlarga  topshirgan.  Turdi  Alining 
xon  saroyidagi  nufuzi  baland  bo‘lgan  va  ba’zi  madaniy  tadbirlarda  xon 
undan maslahatlar olgan.