O‘zbekiston tarixi

partiya rahbarlari qo‘shib yozishni tashkil qilishda, poraxo‘rlikda, mansab 
vakolatini suiiste’mol qilganlikda ayblandilar. Hech kim bu qusurlar kelib 
chiqishining tub sabablarini surishtirib o‘tirmadi. Bunga hojat ham yo‘q edi, 
1
Qarang: 
Ўзбекистон
овози
. – 1991. – 15 
сент
. 
2
Qarang: 
Қиличев
 
Ф
. 
Зулматдан
садолар
. – 
Т
., 1994. – 142–143-
б
. 
164

---

chunki «yuqoridan» nima qilish haqida aniq ko‘rsatmalar berilgan edi.
Moskvadan maxsus yuborilgan Gdlyan va Ivanov boshchiligidagi tergov 
guruhi, ba’zi ma’lumotlarga qaraganda, 1983–1989 yillarda O‘zbekistonda 
taxminan 22 ming nafar, yana boshqa ma’lumotlarga qaraganda, undan ham 
ko‘proq odamni hibsga oldi. Deyarli barcha viloyatlarning birinchi 
rahbarlari, tuman rahbarlarining ko‘pchiligi jinoiy javobgarlikka tortildilar. 
Faqat mustaqillik yillaridagina nohaq javobgarlikka tortilgan shaxslarning 
insoniy qadr-qimmatlari tiklandi. Faqat, mustaqillik tufayligina har qanday 
insoniy qadriyatlarni tahqirlaydigan qatag‘onlik siyosatiga chek qo‘yildi.
Xulosa qilib aytganda, KPSS uyushtirgan qatag‘onlik siyosatining tub 
maqsadi va asosiy sabablari quyidagilar edi:
– unchalik katta bo‘lmagan muayyan guruhga kirgan shaxslarning 
hokimiyatni o‘z shaxsiy manfaatiga xizmat qildirish uchun yaratilgan 
ma’muriy buyruqbozlik tizimini mustahkamlash;
– jamiyatni boshqarishda yo‘l qo‘yilgan kamchilik va xatolarni o‘zga 
shaxs va guruhlarning zimmasiga yuklash;
– jamiyat a’zolarini qo‘rquvda, tobelikda saqlash, ularni manqurtga 
aylantirish.
Shunday qilib, sobiq Ittifoqning qatag‘onlik siyosatidan mustaqil 
O‘zbekistonga siyosiy befarqlik, mutelik, boqimandalik ruhiyati meros bo‘lib 
qoldi. Respublikamiz xalqi faqat mustaqillik tufayligina o‘z qaddini, qadr-
qimmatini tiklash imkoniyatiga ega bo‘ldi.
165

---