O‘zbekiston tarixi

Каримов
 
И
. 
А
.
Ўзбекистон
: 
миллий
истиқлол
, 
иқтисод
, 
сиёсат
, 
мафкура
. 
Т
. 1. 
– 303-
б
. 
207

---

G‘arb mamlakatlarining boshidan kechgan stixiyali, tartibsiz bozor 
iqtisodiyoti bizda ham bo‘lishi shart emas. Jahon tajribasi demokratik 
jamiyatda davlatdan o‘zga umummilliy manfaatni ifodalovchi siyosiy institut 
bo‘lmasligini ko‘rsatdi. O‘zbekistonda evolyutsion yo‘l bilan bosqichma-
bosqich bozor iqtisodiyotiga o‘tish iqtisodiyotda davlat monopoliyasini 
tugatishni anglatadi va bu davlat ishtirokida amalga oshiriladi. Keng 
qamrovli islohotlarning dasturlarini davlat keng jamoatchilik ishtirokida 
ishlab chiqadi va hayotga tatbiq etadi. 
Uchinchi prinsip – Konstitutsiya va boshqa qonunlarga rioya etishning 
ustunligi. Bu huquqiy davlat qurishning zarur shartidir. Unga ko‘ra, barcha 
fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga og‘ishmay rioya etishga majburdirlar. 
Qonuniylikni qaror toptirish muammosi respublikada o‘tkazilayotgan 
iqtisodiy islohotlar uchun barqaror huquqiy zamin yaratish bilan bog‘liqdir. 
Faqat shundagina iqtisodiy o‘zgarishlar sezilarli natija berishi mumkin. 
Iqtisodiy hayotga xos bo‘lgan o‘zgaruvchanlik xususiyati yuridik qonunlarni 
ham ularga mos ravishda o‘zgartirib borishni talab qiladi. 
Huquqiy davlatda va ijtimoiy hayotni boshqarishda qonunchilik asosiy 
vositadir. Qonunning ustunligi prinsipi siyosiy tizimning bozor iqtisodiyoti 
talablariga monand tarzda demokratlashuvini bildiradi. Bu prinsip bozor 
iqtisodiyoti sharoitida inson huquqlari va erkinligini ta’minlash asosiy vazifa 
ekanligini anglatadi. 
To‘rtinchi prinsip – kuchli ijtimoiy siyosat o‘tkazish. Bu prinsip hayotga 
bozor iqtisodi to‘la joriy qilinayotgan davrda aholining demografik tarkibini 
hisobga olib, uni ijtimoiy himoyalashning choralarini ko‘rishni taqozo etadi. 
Ushbu prinsip kuchli ijtimoiy siyosat o‘tkazish zaruratidan kelib chiqadi. 
O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tish modeli bozor iqtisodi hamda 
ijtimoiy yo‘naltirilgan, xalq farovonligini ta’minlashga qaratilgan bozor 
xo‘jaligi yaratilishni anglatadi. Kuchli ijtimoiy siyosat yuritishning mohiyati 
ijtimoiy adolatni ta’minlash, kishilarda boqimandalik kayfiyatini bartaraf 
etish, ularning faolligini oshirish, ijtimoiy guruhlar o‘rtasidagi muvozanatni 
ta’minlash, aholining muhtoj qatlamlarini ishonchli himoya qilishdan iborat. 
Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodi O‘zbekiston davlat suverenitetining 
iqtisodiy asosi bo‘lib qoldi. 
Beshinchi prinsip – bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich, evolyutsion 
yo‘l bilan o‘tish. Bu prinsip – O‘zbekistonda bozor iqtisodiga o‘tish yo‘lining 
xususiyatlaridan biri hisoblanadi. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish O‘zbekistonda 
evolyutsion yo‘l bilan tamoman yangi bozor tizimining yaratilishini bildiradi. 
Bu prinsipning asosiy mazmuni va maqsadi – soxta inqilobiy sakrashlar, 
fojiali oqibatlar va kuchli ijtimoiy larzalarsiz, madaniy yo‘l bilan normal 
taraqqiyotga o‘tish. U totalitar rejali iqtisoddan sekin-asta bozor tuzumiga 
o‘tishni shoshma-shosharliksiz, tinch amalga oshirishni nazarda tutadi. Bu 
maqsadni amalga oshirish uchun ma’lum bir vaqt va tayyorgarlik zarur 
bo‘ladi. 
208

---