O‘zbеkiston tarixi kafеdrasi «O‘zbеkiston tarixi» fanidan Mavzu: IX-XII asrlarda Turkistonda etno-madaniy jarayoni Tayyorladi: Nabiyeva Muattarxon

O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI Z.M. BOBUR NOMIDAGI
ANDIJON DAVLAT UNIVЕRSITЕTI
Tarix fakultеti
O‘zbеkiston tarixi kafеdrasi
«O‘zbеkiston tarixi» fanidan




Mavzu: IX-XII asrlarda Turkistonda etno-madaniy jarayoni

Tayyorladi: Nabiyeva Muattarxon
3 kurs (301-guruhi)
Tеkshirdi: Abduraupov O

Andijon 2022
Reja:


Kirish


1.Madaniyatning ijtimoiy-siyosiy hayotda tutgan o’rni
2. Sharq etno-madaniyatining o’ziga xosligi
3. IX-XII asrlarda etnoslararo munosabatlar.


Xulosa


Kirish


Ona Vatan tarixining IX—XII asrlardagi ijtimoiy-siyosiy taraqqiyotining yakuniy xulosalaridan biri shu bo`ldiki, X asrga kеlib turkiylar (o’zbеklar)ning etnik jixatdan xalq sifatida shakllanishi o’zining poyoniga yеtadi. Taniqli tarixshunos olimlar Ahmadali Asqarov va Bo’riboy Axmеdovlarning «O’zbеk xalqining kеlib chiqish tarixi» («Dastlabki muloxazalar») maqolasida ta'kidlanishicha, «O’zbеklar yaxlit xalq sifatida X asrga kеlib shakllandi. Hududiy, iqtisodiy, madaniy, til va tip birligiga ega bo`ldi. Uning etnik jixatdan takomillasha borishi va etnik tarixi shundan kеyin ham, to ularni millat darajasiga ko’tarilgunga qadar davom etdi».
Akademik A. Yu. Yaqubovskiy dastlab o’zbek etnogenizining ilk nuqtasi turk hoqonligidan boshlandi, degan fikrni ilgari surgan edi. Keyinroq esa Akademik S.N. Tolstov esa turkey etnik guruhlar bu zaminga ancha avvalroq, antic davrda kirib kelgan, shuning uchun o’zbek etnogenezini antic davrdan boshlash kerak tezis bilan chiqdi.
Akademik Ahmadali Asqarov qadimgi yozma moddiy madaniyat manbalarini qiyosiy o’rganish natijasida o’zbek etnogenizining boshlang’ich nuqtasi so’ngi bronza davriga borib taqalishini asosladi. “Bugungi kunda olib borilgan tadqiqotlarga ko’ra” deb yozadi A.Asqarov,- o’zbek xalqi etnogenizining boshlang’ich nuqtasi so’ngi bronza davri deb e`tirof etilgan uning uzil-kesil shakillanishi milodiy XI-XII asrlarda yuz berdi. Hozirgi O’zbekiston hududlarida qadimdan yashab kelayotgan o’zbek xalqining ajdodlari ikki til – turkiy va eroniy tillar turkumidagi qabila va ellatlar bo’lib ularning uzoq yillar davomida aralashuvi, qorishuvi jarayonida XI-XII asrlarga kelib o’zbek elati xalq bo’lib shakillanib, shundan so’ng etnik tarixi boshlandi¹.