O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Amir Temurning asosiy tarixiy xizmati shundan iboratki, aynan 
uning hukmronligi davrida Yevropa va Osiyo qit’alari ilk bor 
o‘zlarining bir geosiyosiy maydonda yashayotganliklarini his etdilar. 
Bu, xususan, bugun juda muhim. Chunki insoniyat shuni 
tushundiki, biz hammamiz bir-birimizga chambarchas bog‘liq, o‘zaro 
aloqadorlikda yashar ekanmiz, demak, endi yangi va xavfsiz dunyo 
tartiboti o‘rnatish uchun imkoniyat paydo bo‘ldi.
Islom Karimov, 
O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti
1402-yil
da jahonga, ayniqsa, Bolqon yarimoroli hamda 
Yevropadagi xalqlar va mamlakatlarga tahdid solgan Turkiya 

---

129
sultoni 
Boyazid I Yildirim
 tor-mor keltirilganidan so‘ng, 
fransuzlar Amir Temurning oltindan haykalchasini quydirib, 
ostiga “Yevropa xaloskoriga” deb yozdirib qo‘yilgan ekan. 
Bugun bu ulug‘ zotni buyuk bunyodkor, buyuk davlat arbobi, 
mohir sarkarda, ilm-fan va madaniyat homiysi sifatida butun 
dunyo tan oldi. Davlat arboblari, olim-u fozil kishilar hazrat 
sohibqiron  haqida  iliq  fikrlarni  aytmoqdalar,  uning  hayoti  va 
faoliyatiga yuksak baho bermoqdalar. 
Yevropa olimlarining Amir Temur shaxsi va uning fao-
liyatiga qiziqishi XVI asrdan boshlangan edi. 
1553-yili
 
Italiyaning Flo rensiya shahrida italiyalik olim 
Perondino
ning 
“
Skifiyalik­ Tamerlanning­ ulug‘vorligi
” asari bosilib chiqdi. 
Bu Yevropa olimlarining Amir Temur haqidagi birinchi ilmiy 
tadqiqoti edi. Ushbu asrda ispan tarixchisi 
Pero Meksika
ning 
“
Buyuk Temur tarixi
” asari chop etiladi. 
1582-yili
 Seveliyada 
mashhur Ispaniya elchisi 
Klavixo
ning “
Esdaliklar
” kitobi 
nashrdan chiqdi. Ingliz dramaturgi 
Xristofor Morlo
ning “
Buyuk 
Temur
” nomli sahna asari ham shu asrda yaratildi. Shundan 
beri buyuk Sohibqironga atalgan asarlarning keti uzilmaydi. 
Hozirgi paytga kelib Amir Temur va Temuriylar haqida 
33 mamlakatda 500 dan ziyod chet ellik tadqiqotchilarning 
asarlari chop etilgan. 
Sho‘rolar tuzumi davrida Amir Temur shaxsi va fao 
liya-
tiga adolatsizlik bilan yondashilib, bir yoqlama baho be-
rib kelindi. Shunga qaramasdan,