O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

29-§. ME’MORCHILIK, SAN’AT VA MUSIQA
Tayanch tushunchalar: me’morchilik, san’at, naqqoshlik, o‘yma-
korlik, xattotlik, shashmaqom.
Me’morchilik.
 
O‘rta asr jamiyatining 
ijtimoiy-siyo 
siy tu 
zu 
mi va Islom dini 
mafkurasi madaniy hayotning bu soha-
siga ham kuchli ta’sir qildi. 
Samarqand, 
Buxoro, Ur 
ganch, Termiz, O‘zgan 
va 
Marv 
kabi shaharlarda bu davrda 
ko‘plab saroy, masjid, madrasa, mi nora, 
maq bara,  tim  va  kar von saroylar  qu ri ldi. 
Buxoro shahridagi 
Ismoil  Somo niy 
maq-
barasi, 
Namozgoh 
mas   jidi, 
Minorai kalon 
hamda 
Vob  kent 
va 
Jarqo‘rg‘ondagi 
mino ra  lar 
va ko‘pgina boshqa bino 
lar 
o‘sha  davr  me’morchiligining  na mu  -
Vobkent minorasi 
(XII asr)

---

107
nalaridandir. Bu yodgorliklar o‘zi 
 
ga xos 
me’morchilikning  rivoj  top  gan ligidan  da-
lo lat  beradi.
Bu davrda yo‘nilgan tosh, pishiq g‘isht 
va suvga chidamli qurilish qorishmalaridan 
turli xil suv inshoot lari: suv omborlari – 
bandlar, ko‘p riklar, sardobalar va korizlar 
barpo etiladi. Bunday inshoot larning o‘l-
chamlari mate 
matika nuqtayi nazaridan 
g‘oyat puxta ishlangan. Masalan, 
X asr-
da Nurota tizmalaridagi Pas 
tog‘ darasi 
 
to‘silib barpo etilgan 
Xonban di 
nomli suv 
omboriga 1,5 mln metr kub suv to‘plangan. To‘g‘on granit 
toshi va suvga chidamli qurilish qorishmasidan qurilgan. Bu 
suv om 
borini qurishda suvning vertikal va gorizontal bosim 
kuchi va bu hu dud larda tez-tez sodir bo‘ladigan zil zilalarning 
sil 
kinish kuchlarini ham hisobga olganlar. Bu, shubhasiz,