“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

Joytun madaniyati.
Janubiy Turkmaniston hududidagi mil.avv. VI-V ming yilliklarga oid 
madaniyat. Bu yerdan Markaziy Osiyodagi birinchi paxsa uylar qoldiqlari, sopol idishlar 
namunalari aniqlangan. Aholisi asosan dehqonchilik, chorvachilik va qisman ovchilik bilan 
shug‘ullangan.

---

 Kaltaminor madaniyati
. Bu madaniyat yodgorliklari qadimgi Xorazm hududidan 
topilgan bo‘lib, mil.avv. V-IV ming yilliklarga oiddir. Topilmalar Kaltaminor, qabilalarining 
baliqchilik, ovchilik va qisman hunarmandchilik bilan shug‘ullanganidan dalolat beradi.
 Hisor madaniyati.
Asosan, Hisor-Pomir tog‘laridan topilgan. Miloddan avvalgi V-IV 
ming yilliklarga oid. Hisorliklar sopol idishlar yasab, asosan chorvachilik, ovchilik, qisman 
termachilik bilan shug‘ullanganlar.
Navoiy viloyati hududida qariyb 7 ming yil muqaddam ajdodlarimiz qo‘li bilan loydan 
yasalgan xumcha topildi. Neolit davrida odamzod tarixida tsivilizatsiyaning eng muhim 
ko‘rinishi yuz bergan edi. Bu davr odamlari o‘zlarining betinim mehnati natijasida 
kuzatuvchanlik qobiliyatlarini oshirdilar. Ular ibtidoiy bilimlarga ega bo‘lib, bu tushunchalarni 
hayotga tadbiq qildilar. Bu taraqqiyot inson hayotida termachilikdan ishlab chiqarish yo‘siniga 
o‘tishda namoyon bo‘ldi. Ya’ni ovchilikdan, termachilikdan, baliq ovlashdan chorvachilikka, 
dehqonchilikka, ziroatchilikka, metalldan foydalanishga, sopol ishlatishga o‘tdilar. Xullas, bu 
davr insoniyat taraqqiyotining dastlabki eng yirik odimlaridan biri bo‘lgan. 
Eneolit (mis-tosh) davrida Markaziy Osiyoda kuyidagi tarixiy-madaniy jarayonlar yuz 
beradi: 
- xo‘jalik yuritishda haydama dehqonchilik ustunlik qiladi;
- misdan ishlangan qurollar paydo bo‘ldi;
- paxsadan va xom o‘ishtdan katta-katta uylar qurildi;
- kulolchilikda muhim texnika yutug‘i-xumdonlardan foydalanila boshlandi;