“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

TUZUK
 
TUZUK 
Уложение 
qonun. 
Turk-mo‘g‘ul 
xalqlari 
orasida amalda bo‘lgan qonun-

---

qoidalar. 
USTURLOB
 
ASTROLABE 
Астролябия 
yulduz va sayyoralarning o‘rni va 
balandligini 
o‘lchaydigan 
astronomik asbob.
 
G’UL
 
GUL 
Гул 
Amir Temur qo‘shinining markaziy 
qismi
 
CHAQIRIM
 
MILE 
Миля 
o‘rta asrlardagi masofa o‘lchov 
birligi. 1,06 kilometrga teng
 
GLOSSARIY 
8-mavzu 
Atamaning o‘zbek 
tilida nomlanishi 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi
Atamaning 
rus tilida 
nomlanishi
Atamaning ma'nosi
Atamaning o‘zbek 
tilida nomlanishi 
 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi
Atamaning 
rus tilida 
nomlanishi 
Atamaning ma'nosi
Adra
 
Adra 
Адра 
Xiva 
xonligida 
sug‘orilmaydigan 
yerlar.
 
Amin 
Amin 
Амин 
(
arabcha – ishonchli, halol
)
– 1) 
Muhammad 
alayhissalomga 
payg‘ambarlik 
vahiy 
kelmasidan 
avval 
nihoyatda 
halol, 
rostgo‘y 
bo‘lganliklari uchun u zotga xalq 
tomonidan berilgan laqab. 2) Amir 
Temur va Temuriylar davrida davlat 
devoni 
tomonidan 
tayinlanadigan 
asosan moliya va qishloq xo‘jaligi 
ishlarini 
boshqarish 
bilan 
shug‘ullanuvchi amaldor. 3) Buxoro 
amirligida amlokdorlarga, Turkiston 
general-gubernatorligida esa, bo‘lis 
(volost) boshlig‘iga bo‘ysunuvchi 

---

amaldor. Qishloq oqsoqoli. Aminning 
asosiy vazifasi aholidan o‘lpon va 
soliq yig‘ish, aholi ustidan nazorat 
qilish, suv taqsimlash bo‘lgan. 2) 
Xonliklar 
davrida 
bozorda 
sotuvchilardan 
soliq 
undiruvchi 
mansabdor. 
Amlok
 
Амляк 
1) Xonliklar davrida davlat yerlari. 
2) Yer egaligi turi; mulklar, yer-suv, 
kishi tasarrufidagi narsa va buyumlar. 
Xonliklarda feodal yer egaligining bir 
turi bo‘lib, davlat oldidagi xizmatlari 
uchun shahzodalar, lashkarboshilar va 
amaldorlarga in‟om qilingan yer-suv 
amlok deyilgan. 
Avarizot
 
Avarizаt
Аваризат 
urush 
paytida 
dehqonlardan 
va 
shaharliklardan 
yig‘ib 
olinadigan 
favqulodda soliq. Avarizod ko‘p 
hollarda pul tarzida undirilgan. 
Axya
 
Axya
Ахья 
Xiva xonligida sug‘oriladigan yerlar. 
Bakovul
 
Bakаvul
Бакавул 
Buxoro amirligida saroy oshxonasini 
boshqaradigan amaldor. 
Darbon
 
Darbon
Дарбан 
Buxoro amiri qarorgohi eshigida 
turuvchi soqchi. 
Daftardor
 
Daftardor
Дафтардор 
Qo‘qon xonligida xonning shaxsiy 
daromadi hisob-kitobini olib boruvchi 
amaldor. 
Daftardor 
xazinachiga 
axborot berib turgan. 
Dahyak 
Dahyak 
Дахьяк 
(forscha “o‘ndan bir”) – 1) Buxoro 
amirligida vaqf yerlaridan olingan 
daromadning 
madrasa, 

---

mullavachchalariga beriladigan qismi. 
Davlat yerlariga qo‘shib olingan 
yerlardan ham dahyak ajratilgan. 
Dahyak olishlari uchun madrasa 
talabalari 
arab 
tili 
va 
shariat 
qoidalaridan imtihon topshirishlari 
lozim 
bo‘lgan. 2) Xiva xonligida soliq turi, 
ushr. 
Dahyak 
chig‘ir 
bilan 
sug‘oriladigan 
yerlarda 
hosilning 
1/10, 
ariq 
bilan 
sug‘oriladigan 
yerlarda 1/5 qismini tashkil qilgan.