O’zbеkistоn tarixi fanidan

XVIII asr oxiri – Buxoroda “Shashmaqom” vujudga keldi.


ATAMALAR
Suluk – Jamoa.
Xarvor – Bir eshakka yuk bo`ladigan og`irlik o`lchovi.
Qo`shbegi (vaziri buzruk) Bosh vazir lavozimi.
Devonbegi – Buxoro xonligining moliya-xazina ishlarini boshqargan. Soliqlar undirilishi ustidan nazorat olib borgan.
Ko`kaldosh – Butun amirlik hududida do`stona yoki dushmanlik munosabatida bo`luvchilar haqida ma`lumotni to`plagan.
Mushrif – Amaldorlar xonga in`om etgan buyumlarni hamda harbiy anjomlarni ro`yxatga olgan. Soliq tushumlarini yozib borgan.
Mirshab – Tungi shahar soqchilari boshlig`i vazifasini bajargan.
Dodxoh – Fuqarolarning arz va shikoyatlarini tinglovchi va hal etuvchi amaldor bo`lgan.
Inoq – Vazifasi amir farmoyishlarini beklardan boshqa tabaqaga yetkazishdan iborat bo`lgan.
Otaliq – “Ota o`rniga ota” amirning ishonchi, e`tiborini qozongan kishi.
Miroxur – Amir otxonasining boshlig`i bo`lgan.
Dasturxonchi – Amir huzurida uyushtirilgan ziyofatlar uchun mas`ul amaldor.
Kirtobdor – Amir kutubxonasi boshlig`i.
To`qsoba – Harbiy qism sarkardasi.
Parvonachi – Biror-bir shaxs biror lavozimga tayinlanganida yorliqni o`sha shaxsga yetkazuvchi amaldor.
Sadr – Vaqf mulklarini boshqaruvchi.
Shayxulislom – Musulmon jamoasi boshlig`i; qozilik ishlari hamda kundalik hayotda qonunlarga rioya etilishini ta`minlovchi, hukmdorning eng yaqin kishisi. Bu lavozim avloddan avlodga meros bo`lib o`tgan.
Poytaxt qozisi (qozikalon) – Davlatning oily qozisi (sudyasi), amir aralashmaydigan barcha qozilik ishlariga rahabrlik qiluvchi oily davlat lavozimi. Qozikalon “shariatpanoh” deb ham atalardi. Qozikalon huzurida a`lam 12 muftiydan iborat devon tuzilgan edi. Uning vazifasi jinoiy ishlarni sinchiklab ko`rishdan iborat bo`lgan.
Muftiy – Qozikalon murakkab deb hisoblagan turli diniy huquqiy masalalar bo`yicha shariatga asoslanib, fatvo chiqaruvchi shaxs.