O`zbekiston tarixi fanidan 2013-2014 o`quv yiliga mo`ljallangan amaliy mashg’ulotlar rejalari

6 – mavzu: Mo’g`ullar istilosi va zulmiga qarshi kurash.

Jaloliddin Manguberdi – Vatan himoyachisi

REJA:

1. 
   Mo`g`ullar hujumi arafasida Xorazmshohlar davlatidagi vaziyat.
   
2. 
   Movarounnahrda Chingizxon boshchiligida mo’g`ullar zulmiga qarshi milliy ozodlik harakatlari. (Jaloliddin Manguberdi, Temur Malik va Najmiddin Kubro jasoratlari.
   
3. 
   Chig’atoy ulusining tashkil to’ishi uning boshqaruv tartibi. Mahmud Tarobiy qo`zg`oloni.
   

Mo`g`ullar hujumi arafasida Xorazmshohlar davlatidagi vaziyat

1017 yilda Mahmud G’aznaviy Xorazmni bosi olib Xorazmshohlar sulolasi hukronligiga chek qo’yadi. Xorazm hududlari G’aznaviylar davlati tarkibiga kiritiladi. 1044 yilda Saljuqiylar qo’shini g’aznaviylarga zarba beradi ular kuchsiz hokimlikka aylanib qoldilar.

Xorazm keyinchalik Saljuqiylar davlati tarkibiga kirgan bo’lib, Xorazmda Culton Sanjar ayonlaridan Anushtakin hokim etib tayinlanadi. Malikshoh itoatli noib sifatida Xorazmni boshqardi/ Lekin uning o’g’li Otsiz Xorazni mustaqil davlat sifatida tiklashga harakat qilib saljuqiylar davlatida yuz bergan har bir siyosiy voqeadan foydalanib Xorazm hududlarini kengaytirib bordi. Sulton Sanjar 1151 yilda qoraxitoylar qo’shinidan yengilgach xorazm o’z hududlarini kengaytirib saljuqiylarga tegishli hududlarni egallay boshladi.

Xorazning yuksalishi va rivojlanishi Otsizning vorislari Qutbiddin Muhammad. Alouddin Takash davriga yanada kuchayadi. Takashning o’g’li Culton Muhammad zamonida Xorazm Sharqning buyuk davlatlaridan biriga aylanib Sultonni Ikkinchi Iskandar deb ulug’laganlar? 1206-07 yillarda Buxoro, 1212 yilda esa Samarqand Xorazm shohlar sulolasi tarkibiga kiritiladi.

Xorazm shaharlarida hunarmandchilik, savdo sotiq rivoj topadi, dehqonchilik, chorvachilik taraqqiy qiladi. Mamlakat qanchalik buyuk qudratli ko’rinmasin siyosiy jihatdan birlik mustahkam emas edi, turli urug’ va qabilalar o’rtasida nizolar mavjud bo’lib davlatni zaiflashtirib qo’yayotgan edi.

Xuddi shu davrda Sharqda Mo’g’ullarning istilochilik yurishlari boshlanib ularning kuchli uyushgan qo’shinlarining zarbalariga Xorazm davlartining lashkarlari javob bera olmadilar.