O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

 
7- Mavzu: Rangli metallar va ularning qotishmalari 
 
(4-Soat) 
Sanoatda qo‟llanilishiga ko‟ra mis rangli metallar ichida birinchi o‟rinlardan birini egallaydi. Bu uning 
issiqlik va elektr o‟tkazuvchanligi, plastikligining yuqoriligi, korroziyabardoshliligi bilan tushuntiriladi. 
Misga sovuqlayin va issiqlayin bosim ostida ishlov berish mumkin 
latunlar tarkibida rux miqdori 45 % ga yetadi. Mis bilan rux qotishmalari qattiq holatda 

, 

, 

 va 
boshqa  fazalar  hosil  qiladi. 

-faza-ruxning  misdagi  qattiq  eritmasi  (

-latun).  Tarkibida  40...45%  rux 
bо‟lgan qotishmalarda 

-faza,  yani ruxning СuZn tarkibli birikmadagi qattiq eritmasi ham hosil bо‟ladi 
(

+

-latun). Tarkibida rux miqdori 45...50% gacha bо‟lgan qotishmalar faqat 

-fazadan, 50 % dan ortiq 
rux bо‟lgan qotishmalar esa 

-faza bilan 

-fazadan iborat. 

-faza  ruxning  Сu
5
Zn
8
  tarkibli  birikmadagi 
qattiq eritmasi bо‟lib, nihoyatda mо‟rtdir. 
Bronzalar.    Misning  qalay,  alyuminiy,  qо‟rg‟oshin,  berilliy  va  boshqa  elementlar  bilan  hosil 
qilgan qotishmalari bronza deb ataladi.