O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi



Download 6,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet259/408
Sana30.12.2021
Hajmi6,1 Mb.
#90276
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   408
Bog'liq
materialshunoslik

 
«Baliq skeleti» sxemasi 
- muammoning butun doirasi 
(maydoni)ni  ifoda  etish  va 
uning 
echimini 
topishga 
imkoniyat beradi. 
Tizimli, 
ijodiy, 
tahliliy 
mushohada 
qilish 
ko'nikmalarini rivojlantiradi 
 


 
 
 
188 
Nazariy qism 
 
Metall  va  qotishmalar  strukturasini  tekshirish  uchun  metallografik  mikroskoplardan 
foydalaniladi:  metallografik  mikroplarnig  biologik  mikroskoplardan  farqi  shundaki,  biologik 
mikroskoplar o‟tgan nur asosida ishlasa, metallografik mikroplar esa qaytgan nurlar asosida ishlaydi. 
 
Hozirgi  vaqtda  500  dan  2000  martagacha  kattalashtiradigan  vertikal  MMU-3,  MIM-7  va 
gorizantal MIM-8 markali optik metallografik  mikroskoplar ishlatiladi. 
 
Metallografik  mikroskop  yordamida  tekshiriladigan  AB  jism  (shlif)  linzalar  sistemasidan  iborat 
bo‟lgan  obyektiv  oldiga  qo‟yiladi.  Namunadan  qaytgan  va  obyektivdan  o‟tgan  nur  sinib  haqiqiy 
tuzilishining  kattalashtirilgan  aksini  A”B”  ni  beradi.  Tekshiriladigan  shlif  okulyar  yordamida 
tekshiriladi. Obyektivdan hosil qilingan  optik tasvirni  okulyar to‟g‟rilaydi va mavhum kattalashtirilgan 
tasvirni  hosil  qiladi.  Tasvir  normal  odam  ko‟zi  uchun  qulay  bo‟lgan  250  mm  masofagacha 
proyeksiyalanadi. 
 
Ko‟z bilan qaraganda mikroskopning umumiy kattalashtirishini obyektiv bilan birga hosil qiladi. 
o b
o k
o b
o k
m
F
F
l
v
v
v




250
 
v
m
 -mikraskopning kattalashtirishi; 
v
ok
 -okulyarning kattalashtirishi; 
l
ob 
-tubusning optik uzunligi; 
F
ok, 
F
ob
 -okulyar obyektivning fokus aro masofasi, mm. 
 
250-  kuzatish  burchagining  normal  masofasi,  mm.  Maksimal  foydali    kattalashtirish  bo‟lib, 
kuzatiladigan namuna tasviri eng yaxshi ko‟rinadi. 
 
M
max 

d
d
1
 
 
M
max 
–maksimal kattalashtirish; 
d

- odam ko‟zi maksimal ko‟ra oladigan qobilyati 0,2…0,3 mm ga teng; 
- optik sistemaning maksimal kattalashtirish qobilyati. 
 
Mikroskop ostida aniq  ko‟rinadigan eng kichik zarrachaga mikraskopning ko‟ra olish qobilyati 
deyiladi. Optik sistemaning maksimal ko‟ra olish qobilyati difraksiya shartidan aniqlanadi. 
 


sin
п
d

 

 - oddiy oq nur uchun nurning to‟lqin uzunligi  
       6000 A
o
 (I A
o
=10
-7
 mm); 
n - namuna bilan mikroskop orasidagi muhitning qaytarish (sinish) koeffitsiyenti; 
havo uchun n=1, kedr yong’og’idan olingan moy uchun n=1,51. 

 - obyektivga kiradigan nur to‟plamining ochilish burchagining yarmi. 
 
 


 
 
 
189 
 
 
7.1-rasm. Namunadan qaytgan nurlarning linzalar sistemasida yo‟nalishi. 
 
 
Inersiyali  muhit  ko‟riladigan  namuna  bilan  obyektiv  orasidagi  fazoviy  bo‟shliqqa  to‟ldirilgan 
suyuqlikdir.  U  nurni  katta  sindirish  qobilyatiga  ega  bo‟lishi  kerak  (metallografik  mikraskoplarda  kedr 
moyi ishlatiladi). 
 
n  sin

  miqdorini  A  harfi  bilan  belgilanadi  va  obyektivning  raqamli  aperturasi  deb  ataladi. 
Raqamli apertura tasvirining aniq ko‟rinishi va mikroskopning kattalashtirish qobilyatini aniqlaydi. 
 

 ning eng katta qiymatiga ega bo‟lgan mikroskop maksimal foydali kattalashtirish qobiliyatiga 
erishadi. 

=const bo‟lganida apertura (A) maksimal qiymatga ega bo‟ladi. 
 
Odatda havo muhitida (= 1,0) quruq obyektivi bo‟lgan mikroskop ostida kuzatish olib boriladi. 
Maksimal  kattalashtirishga  erishish  uchun  inertsiyali  muhit  sifatida  n  =  1,5  bo‟lgan  kedr  moyi 
qo‟llaniladi.  U  holda  optik  sistemaning  ko‟ra  olish  qobilyati       
mk
mk
A
d
4
,
0
95
,
0
5
,
1
60





  gat  eng 
bo‟ladi. 
 
Shunda mikroskopning kattalashtirish qobilyati: 
 
50
0004
,
0
2
,
0
1



d
d
M
                 
 
marta bo‟ladi. 
 
Shuni  aytish  kerakki,  mikroskopning  kattalashtirishi  obyektiv  bilan  okulyar  orasida  maqsadga 
muvofiq  taqsimlanishi  kerak.  Masalan,  600  martagacha  kattalashtirish  hosil  qilish  uchun  A  =  0,85 
bo‟lgan  obyektiv  va  kattalashtirishi  x20  bo‟lgan  okulyar  yoki  A  =  0,95  bo‟lgan  obyektiv  va 
kattalashtirishi x10 bo‟lgan okulyardan foydalanib erishish mumkin. 
 


 
 
 
190 
 
7.2-rasm. Inertsiyali muhitning yorutuvchanlikka ta‟siri. 
 
 

Download 6,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   408




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish