O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

 
II.  O‟quv materiallarining tarkibi 
2. 1. Fan bo‟yicha o‟quv mashg‟ulotlari tarkibi va ular uchun ajratilgan vaqt 
 
 
O‟quv  
semestri 
Mashg‟ulotlar tarkibi 
Ma„ruza 
Amaliy 
mashgu-
lot 
Lab.  
Mashguloti 
Mustaqil 
ta„lim 
 
Mustaqil 
ish 
Mustaqil 
topshiriq soni 
Kunduzgi bulim 
4 
38 
14 
24 
40 
 
 
Jami 
38 
14 
24 
40 
 
 
2. 2.  Ma„ruza, amaliy, laboratoriya va  
 ta„lim mashgulotlari.  Fan bo‟yicha o‟quv – uslubiy 
texnologik xarita 

---

 
 
 
9 
№  Mashgulot 
mavzusi 
Mashgulotning rejasi va uning 
qisqacha mazmuni 
Ajra
ti
lgan в
ак
т 
Foydalani
lgan 
adabiyotla
r 
nomi va 
soni 
Ku
rga
zmali 
kurol yoki 
dia
film y
oki 
texnik vosi
tala
r 
(ma
rka
si)
 
Nazorat 
turi 
Te
st 
surovi
 
Yoz
ma 
иш
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
1.  Ma‘ruza mashgulotlari 
1 
Kirish.  
Metallar 
to‟grisida 
umumiy 
ma„lumotlar 
Fanning 
maqsadi, 
vazifalari, 
rivojlanish  tarixi.    Metallarning 
turlari,  atomkristall  tuzilishi.    Real 
kristallarning 
tuzilishi. 
 
Real 
kristallarning 
tuzilishi. 
 
Dislo-
katsiyalar.    Metallarning  suyuqla-
nishi  va  birlamchi  kristallanishi.  
Metallarning xossalari 
2 
1(7,65-72) 
2(1-27) 
5(9-37) 
 
 
 
+ 
2 
Qotishmalar 
nazariyasi 
Qotishma, 
komponent, 
faza 
tushunchalari.    Qotishmalar  turlari.  
Holat  diagrammalari.    Kesmalar  va 
fazalar  koidasi.    Holat  diagrammasi 
bilan  qotishma  xossalari  orasidagi 
boglanish (N. S. Kurnakov buyicha).  
Metall  va  qotishmalar  korroziyasi, 
turlari, uning oldini olish choralari  
4 
1(72-82) 
2(48-70) 
5(88-100) 
8(151-161) 
 
 
+ 
 
 
 
 
 
 
 
 
3 
Temir–ug-
lerod 
qotishma-
larining holat 
diagrammasi 
Tarixiy  ma„lumotlar.    Temir,  uning 
xossalari,  sovish  egri  chizigi,  al-
lotropik shakllari, ularning xossalari.  
Uglerod, xossalari, temir bilan uzaro 
ta„siri. 
 
Temir-uglerod 
qotishmalarida  uchraydigan  fazalar, 
strukturalar, ular-ning xossalari.  
4 
1(82-98) 
2(91-96) 
5(110-141) 
8(161-164) 
 
 
+ 
 
 
 
 
 
 
 
 
4 
Uglerodli 
po‟latlar 
Uglerod 
va 
doimiy 
ku-
shimchalarning po‟lat st-rukturasi va 
xossalariga 
ta„siri. 
 
Uglerodli 
po‟latlarning  turlari,  DAST  buyicha 
markalanishi,  ishlatilish  sohalari.  
List shtamplash uchun po‟latlar.  
2 
1(82-90) 
5(160-181) 
7(156-157) 
8(170-171) 
6(143) 
 
 
+ 

---

 
 
 
10 
5 
Legirlangan 
po‟latlar 
Po‟latlarni 
legirlash 
asoslari.  
Legirlovchi  elementlarning  kritik 
nuktalari 
vaziyatiga, 
pu-latning 
strukturasi  va  xossalariga  ta„siri.  
Legirlovchi  elementlarning  ferritda 
va austenitda erishi. Karbidlar, hosil 
bulishi.    Legirlangan  po‟latlarning 
nuqsonlari,  turlari,  markalanishi  va 
ishlatilish sohalari. 
2 
1(93) 
5(303-317) 
8(214-228) 
7(164) 
 
 
+ 
6 
Cho‟yanlar  
Qo‟shimchalarning  cho‟yan tuzilishi 
va  xossalariga  ta„siri.    Grafitlanish.  
Kulrang,  bolg‟alanuvchan,  yukori 
puxtalikka  ega  bulgan  cho‟yanlar.  
Cho‟yanlarning  markalanishi  va 
ishlatilishi.   
2 
1(97) 
2(159-164) 
5(181-198) 
8(171-181) 
 
 
+ 
7 
Rangli 
metallar va 
ularning 
qotishmalari 
Mis  uning  qotishmalari,  ularga 
termik ishlov berish.  DAST ga kura 
markalanishi,  ishlatilish  sohalari.  
Alyuminiy, 
uning 
qotishmalari, 
termik 
ishlov 
berish.  
Deformatsiyalanuvchan 
va 
quymabop 
qotishmalari.  
Markalanishi, 
ishlatilish 
so-aari.  
Antifriktsion 
kotish-alar, 
markalanishi, ishlatilish sohalari.  
4 
1(52-62) 
2(180-193) 
5(478-524) 
8(235-248) 
 
+ 
 
8 
Po‟latlarga 
termik ishlov 
berish asos-
lari.  Po‟latni 
termik ish-
lash tex-
nologiyasi 
Austenit  hosil  bulishi.    Xaqiqiy  va 
tabiy 
dona 
ulchamlari. 
 
Uta 
sovitilgan austenitning parchalanishi 
Perlit, 
martentsit, 
beynit 
hosil 
bulishi.    Austenitning  izotermik 
parchalanishi.  Austenitning  uzluksiz 
sovitilganda 
parchalanishi. 
Yumshatish,  normallash.    Po‟latni 
toblash  usullari.    Toblanuvchanlik.  
Toblash  muxitlari.    Toblangan 
po‟latni  bushatish  va  eskirtirish.  
Po‟latlarga 
termomexanik 
va 
mexano  –  termik  ishlov  berish.  
Po‟latlarni  yuza  toblash  usullari.  
Legirlangan 
po‟lat-arga 
termik 
ishlov 
berish-ing 
uziga 
xos 
xususiyatlari.   
4 
1(106-119) 
2(123-134) 
3(209-255) 
8(191-205) 
 
 
 
+ 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
11 
9 
Po‟latlarga 
kimyoviy-
termik ishlov 
berish 
Kimyoviy  –  termik  ishlov  berish 
asoslari.    Tsementitlash,  azotlash, 
tsianlash, diffuzion legirlash.  Temir 
va  kimyoviy  –  termik  ishlov 
berishda 
xavfsizlik 
texnikasi 
qoidalari 
4 
1(122-127) 
2(135-144) 
3(284-312) 
8(206-212) 
 
+ 
 
10 
Kukunsimon 
va qattiq ko-
tishmalar.  
Metall 
bulmagan 
konstruktsion 
materiallar 
Metallokeraik  va  mineralokeramik 
qattiq  qotishmalar,  ularni  ishlab 
chiqarish  texnologiyasi  to‟grisida 
tushuncha, 
kukunsimon 
qattiq 
qotishmalarning  markalanishi  va 
ishlatilish sohalari.  
Polimerlar, 
ularning 
turlari, 
xossalari.    Plastmassalar,  ulardan 
buyumlar  olish  usullari.    Rezina, 
tarkibi, 
ishlatilish 
sohalari.  
Kompozitsion  materiallar,  ularni 
yaratish  usullari.  Polimer  va  metall 
asosdagi  kompozitsion  materiallar, 
ularning ishlatilishi.   
6 
1(135-136) 
5(443-453) 
8(249-253) 
13(418-423) 
1(395-399) 
2(201-213) 
8(254-263) 
13(417-440) 
 
+ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Laboratoriya mashgulotlari 
1 
 
 
 
 
 
 
 
2 
Metallarning 
qattiqligini 
aniqlash 
Brinel va Rokvell usulida qattiqlikni 
aniklash  uskuna-larining  tuzilishi, 
ishlash  printsipi  bilan  tanishish.  
Turli  metall  va  kotishmalarning 
qattiqligi  ulchash  va  hisoblashni 
o‟rganish.  
2 
12(11-17) 
7(75-98) 
13(8-10) 
14(8-12) 
 
 
 
3 
Metall va 
qotishma-
larni 
makroanaliz 
qilish.  
Makroshlif 
uchun 
namuna 
tayyorlash.    Mikroskop  yordamida 
turli  nuksonlar  va  ularning  namuna 
xossalariga 
ta„sirini 
baholashni 
o‟rganish.   
2 
12(25) 
1(73-82) 
2(59-70) 
5(100-113) 
14(22-30) 
 
 
 
4 
Mikroshlif 
tayyorlash 
texnologiyasi 
Metall va qotishmalardan namunalar 
olish.    Mikroshlif  tayyorlash  ketma-
ketligini o‟rganish.  Ishni bajarish.   
2 
12(3-5) 
7(26-41) 
14(13-6) 
 
 
 
5 
Muvozanat 
holatidagi 
uglerodli 
po‟latlarni 
mikroanaliz 
qilish 
Mikroskop  yordamida  po‟latlarning 
turli  markalarining  strukturalarini 
o‟rganish.  Ishni bajarish  
2 
12(32) 
1(82-89) 
2(48-55) 
5(9-14) 
 
 
 

---

 
 
 
12 
6 
Legirlangan 
po‟latlarning 
mikrostruktu-
ralarini 
o‟rganish  
Kam,    va 
ko‟p 
legirlangan 
konstruktsion 
va 
asbobsozlik 
po‟latlarning 
strukturalarini 
o‟rganish.  
2 
12(66) 
1(93) 
2(151) 
 
 
 
7 
Uglerodli 
po‟latlarga 
termik ishlov 
berish 
Uglerodli 
po‟latlarni 
toblash, 
normallash,  bushatish  rejimlarini 
hisoblash,  ishni  bajarish.    Termik 
ishlov 
berilgan 
po‟latlarning 
xossalarini sinab ko‟rish.  
2 
12(46) 
1(106-119) 
14(31-36) 
 
 
 
8 
Po'latlarni 
sementtitlash  
texnalogiyasi
ni o'rganish 
Kam 
uglerodli 
pulat 
zagatovkalarining 
sirt 
yuzalarini 
kattik  karbyu-rizatorda    zarur  kalin-
likgacha 
uglerodga 
tuyin-tirib 
(tsementitlab),  
2 
1(122-127) 
2(135-144) 
3(284-312) 
8(206-212) 
 
 
 
9 
Kimyoviy 
termik ishlov 
berilgan 
po'latlarning 
mikrostruktur
larini 
o'rganish 
Sementtitlangan  va  azotlangan  kam 
uglerodli 
po'latlarning 
mikrostrukturalarini o'rganish 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.3. Mustaqil  ish mavzulari (117 soat) 
№ 
 
Topshiriqning nomi 
 
   Tavsiya etilgan adabiyotlar 
 
1 
Materialshunoslik muammolari (mustaqil konspekt) 
7 (65-72); 2(1-27); 5(9-37) 
2 
 
 
3 
Materiallarning xossalari (referat tayyorlash) 
1 (28-43); 8(128-135); 7(99-137) 
4 
 
Kukun  materiallardan  tayyorlangan  detallar  konstruktsiyasiga 
qo‟yiluvchi asosiy talablar (mustaqil konspekt) 
2 (180-193); 5(478-524);  
8(285-248) 
5 
Metall  asosidagi  qotishmalarda  faza  uzgarishlari  (referat 
tayyorlash) 
8 (397-198); 1(52-67); 2(180-193) 
6 
Maxsus fizik xusussiyatli qotishmalar (mustaqil konspekt) 
5 (443-453); 8(249-253); 
 13(418-423) 
7 
 
Kompozitsion materiallar (referat tayyorlash) 
 
1 (176-187); 8(54-58);  
13(146-147); 7(303-307) 

---

 
 
 
13 
8 
 
Material tanlash asoslari (mustaqil konspekt) 
7 (322-324); 1(216-220);  
13(70-75) 
9 
Kukun materiallaridan detallar tayyorlash (mustaqil konspekt) 
1 (310); 3(51-89-27);4(51-68) 
 
 
2.4. Fan bo‟yicha talabalar bilimini nazorat qilish 
Maksimal ball – 100 
Saralash ball – 55 
 
№ 
 
 
Nazorat turi 
 
Maksimal balga 
nisbatan foiz 
Baholash turlari 
Maksimal ball 
Saralash 
ball 
 
1 
Joriy baholash (JB) 
40 
40 
22 
A) Ma„ruza va laboratoriya mashgulotlarida 
og‟zaki so‟rovlardagi faolligi uchun 
7x1=7 
7 
3,85 
B)Laboratoriya  mashgulotlarini  bajarish  va 
hisobot topshirish  
9x2=18 
18 
9,9 
b)  mustaqil  topshiriqlarni  bajarish  va 
topshirish: 
1) mustaqil konspekt uchun 
2) referat uchun  
 
 
3x3=9 
2x3=6 
 
 
9 
6 
 
 
4,85 
3,3 
2 
Oraliq boxolash (OB) 
30 
30 
16,5 
A) test surovi uchun 
15 
15 
8,25 
B) yozma ish ichun 
15 
15 
8,25 
3 
Yakuniy baholash (YaB) 
30 
30 
16,5 
 
 
Talabaning reyting ballarini tuplash  
TEXNOLOGIK XARITASI 
 
Ball to‟plash turlari 
Soni 
Maksim
al ball 
1 ta mash-
g‟ulot 
uchun 
Tuplanishi lozim bulgan ball mikdori 
86-100% 
71-85% 
 
55-70% 
 
1-chi yarim yillik uchun 
1)  Ma„ruza  va  amaliy 
mashg‟ulotlaridagi 
savol-javoblarda 
faolligi uchun 
2) 
Laboratoriya 
mashg‟u-lotlarini 
bajarish  va  hisobot 
topshirish 
3) 
Mustakil 
topshiriklarni  bajarish 
va topshirish: 
a)  Mustakil  konspekt