O’zbekiston resrublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Mavzuni mustahkamlash uchun : “Mantiqiy bog’langan zanjir” metodi

	Axborotlarni taqdim etish shakli va dasturiy mahsulotlarni tanlash
	Multimedia mahsuloti bilan ishlash
	Mavzuni tanlash va muammoning qo’yilishi
	Ob’yektni tahlil qilish
	Ssenariyni ishlab chiqish va modelni sintez qilish
	Ob’yektning kompyuter modelini sintez qilish

Izoh. Jadvalda multimedia loyihalarini yaratish bosqichlari chalkashtirilgan tartibda berilgan. Jadvalning bo’sh bo’lgan kataklariga multimedia loyihalari yaratish bosqichlarining ketma-ket tartibi keltiring.

Baholash taqsimoti:

1. 
   Xatosiz to’ldirgan talabalarga – 1 ball
   
2. 
   1 ta xato uchun – 0.5
   
3. 
   2 va undan ortiq xato uchun – 0 ball
   

3-ilova

“Ikki qismli kundalik” metodi

Multimedia ilovalarini yaratish bosqichlari	Ta’riflar, bajariladigan vazifalar, yangiliklar
Mavzuni tanlash va muammoning qo’yilishi
Ob’yektni tahlil qilish
Ssenariyni ishlab chiqish va modelni sintez qilish
Axborotlarni taqdim etish shakli va dasturiy mahsulotlarni tanlash
Ob’yektning kompyuter modelini sintez qilish
Multimedia mahsuloti bilan ishlash

4-ilova

“Klaster” metodi

“Multimediali ilovalarini yaratish” mavzusi bo’yicha talabalar bilimini baholashda foydalaniladigan keyslar

Mavzuga oid keys topshiriqlarini bajarish.

1. Keys bayoni. Kompyuterga multimediali ilovalarni yaratuvchi mualliflik dasturini o’rnatish.

Keys topshirig’i: Kompyuterni multimediali ilovalarni yaratuvchi mualliflik dasturini o’rnatishga tayyorlash tartibini keltiring.

Bosqichlar	Vazifalar
1-bosqich	Multimediali ilovalarni yaratuvchi mualliflik dasturlari bilan tanishish
2-bosqich	Multimediali ilovalarni yaratuvchi dasturlaridan maqbulini tanlash
3-bosqich	Kompyuterning konfiguratsiyasini o’rganib chiqish
4-bosqich	Tanlangan AutoPlay MediaStudio dasturini kompyuterga o’rnatish
5-bosqich	Dasturni foydalanish uchun sozlab olish (nactroyka)

Keys topshirig’ini bajarish uchun ish qog’ozi:

Kompyuterga multimediali ilovalarni yaratuvchi mualliflik dasturini o’rnatish bosqishlari:



O’qituvchining yechimi:


2. Keys bayoni. Multimediali ilovalarni yaratish uchun mo’ljallangan dasturlarning xususiyatlari bo’yicha farqlanishi.

Keys topshirig’i: Multimediali ilovalarni yaratish uchun mo’ljallangan dasturlarning xususiyatlari bo’yicha farqlanishi bilan solishtiring!

Multimediali ilovalarni yaratish uchun mo’ljallangan dasturlar	AtoPlay Media Studio	Lectora	Adobe Captivate	Course Lab	iSpring
Rus tilida
Multimedia komponentlarini jooylashtirish
O’rgatuvchi ilovalar yaratsh
Boshqa dasturlar bilan bo’glanish
Navigatsiya yartish
Ixtiyoriy navigatsion bog’lanish
Litsinziyasi

O’qituvchining javobi:

Multimediali ilovalarni yaratish uchun mo’ljallangan dasturlar	AtoPlay Media Studio	Lectora	Adobe Captivate	Course Lab	iSpring
Rus tilida	mumkin	mumkin	mumkin	mumkin	Mumkin
Multimedia komponentlarini jooylashtirish	mumkin	mumkin	mumkin	mumkin	Mumkin
Masofaviy ta’lim ilovalarini yaratsh	Yo’q	mumkin	Yo’q	mumkin	Yo’q
Boshqa dasturlar bilan bo’glanish	mumkin	mumkin	mumkin	mumkin	Mumkin
Navigatsiya yartish	mumkin	mumkin	mumkin	mumkin	Mumkin
Slaydlarda ixtiyoriy navigatsion bog’lanish	mumkin	mumkin	Yuq	Yo’q	Yo’q
Litsinziyasi	Bor	Yo’q	Mumkin	Bor	Bor

3. Keys bayoni. Multimediali ilovalar yaratuvchi AutoPlay MediaStudio daturining imkoniyatlari va kamchiliklarini tushuntirish.

Keys topshirig’i: Multimediali ilovalar yaratuvchi AutoPlay MediaStudio daturining imkoniyatlari va kamchiliklarini keltiring!

Keys topshirig’ini bajarish uchun ish qog’ozi:

AutoPlay MediaStudio daturi

S – (strength) Kuchli tomonlari
W – (weakness) Zaif, kuchsiz tomonlari
O – (opportunity) Imkoniyatlari
T-(threat) To’siqlar

O’qituvchining yechimi:

AutoPlay MediaStudio daturi

S – (strength) Kuchli tomonlari	Foydalanish foydalanuvchilar uchun oson va foydalanuvchi o’zi uchun qulay muhitni yarata oladi.
W – (weakness) Zaif, kuchsiz tomonlari	Animatsiya, video, audio formatlar ustida amallarni bajarish imkoniyati yo’q.
O – (opportunity) Imkoniyatlari	Ko’p vazifali. Imkoniyatlari ko’p. ko’pgina boshqa multimedia formatli faylarni qo’llab-quvvatlaydi.
T-(threat) To’siqlar	Dasturning ba’zi versiyalari litsenziya talab qiladi.

2-bob xulosasi

Ikkinchi bob uchta paragrifdan iborat bo’lib ikkinchi bobning birinchi paragrafi Multimedia ilovalarini yaratuvchi mualliflik dasturlari tahlili deb nomlanadi va bunda multimedia ilovalari yaratuvchi bir nechta dasturlar haqida ma’lumotlar keltirish bilan bir qatorda ularning imkoniyatlari, xususiyatlari haqida ham yoritib o’tildi. Dasturlarda yaratish mavjud bo’lgan ilovalar turlari, ilovada bajarish mumkin bo’lgan amallar haqida ham ma’lumotlar keltirildi.

Ikkinchi bobning ikkinchi paragrafi “Kompyuter savodxonligi”ni oshirish uchun o’rgatuvchi multimediali ilovalar yaratish jarayoni deb nomlanib, bu paragrafda multimediali ilovalarni yaratishda AutoPlay MediaStudio dasturidan foydalanish jarayoni bilan tanishtirildi. Bunda dastruni o’rnatishdan toki ilovaga multimedia komponentlarini joylantirish, ilova ko’rinishini ixtiyoriy yaratish jarayoni ketma-ket tartibda keltirib o’tildi.

Ikkinchi bobning uchinchi paragrafi multimedia ilovalarini yaratish mavzusidagi darslarni taskil etishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish bo’lib, ultimedia ilovalarini ishlab chiqish mavzusi bo’yicha Blits so’rov, Mantiqiy bog’langan zanjir, Klaster, Ikki qismli kundalik metodlaridan foydalanib o’quv jarayonini tashkil etish hamda, mavzu bo’yicha keyslar keltirib o’tildi.

Xulosa va takliflar

Ushbu “Xalq ta’limi tizimi o’qituvchilarining “Kompyuter savodxonligi”ni oshirish uchun o’rgatuvchi multimediali ilovalar yaratish” mavzusidagi

bitiruv malakaviy ishni bajarish mobaynida quyidagilarga erishildi.

Ishning Kirish qismida ilmiy izlanishga doir O’zbekiston Resrublikasi Rrezidenti va Vazirlar Mahkamasi qaror va farmonlari asosida bajarilgan ishlar bayon etildi. Xalq ta’limi tizimi o’qituvchilarining “Kompyuter savodxonligi” oshirish uchun borasida izlanish olib borildi. Tadqiqot ishini dolzarbligi, maqsadi, tadqiqot ob’yekti va vazifalari, metodi hamda ilmiy yangiligi bayon etildi.

Axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda o’quv jarayonini tashkil etish bugungi kun o’qituvchisining pedagogik mahoratini namoyon etishning bir ko’rinishi hisoblanadi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalana bilish ko’nikma va malakalariga egalik, kompyuter savodxonligi salohiyati — elektron ko’rinishda taqdim etilgan axborot bilan ishlash bo’yicha umumiy ta’lim bilimlarini o’zlashtirish malakasi hisoblanadi.

Bugungi kunda ishlab chiqilayotgan ta’lim standartlarining o’ziga xosligi o’quvchilarning biror bilim sohasini bilish va vazifalarni bajara olishdan — «bilish, bajara olish va amalda qo’llashni bilish» tamoyillari asosida ta’lim mazmunini shakllantirish va natijalarini baholashga yangicha yondashuv bo’lib hisoblanadi. O’qituvchilar AKT savodxonliklarini oshirish yo’lida multimediali ilovalardan foydalanish, ma’lumotni zamonaviy shaklda yetkazilishi hamda qabul qilishini ta’minlaydi.

Multimediali ilovalarni yaratish bugungi kunda rivojlanib borayotgan texnologiyalarning asosiy vazifalaridan biridir. Ilovalarning zamon talablari darajasida yarata olish hammaning ham qo’lidan keladigan ish emas. Multimediali ilovalarni yaratuvchi bir necha dasturlar tahlilini ko’rib chiqib, ushbu bitiruv ishida men AutoPlay MediaStudio dasturini tanladim.

Dastur foydalanuvchilarga obyektlarni o’zaro bog’lashni amalga oshirishga yordam beradigan yuzlab vositalarni taqdim eta oladi.Autoplay Media Studio dasturi muhitida Visual Basic, Visual C++, Java, Macromedia Flash kabi qator tizimlarda yaratilgan hujjatlarni ham bemalol qayta ishlash mumkin.

Qolaversa, ma’lumotlarni CD uchun tayyorlagan holda uni dasturning o’zidan turib, CD yoki DVDga yoza olishi AutoPlay MediaStudio dasturi naqadar keng imkoniyatlarga ega ekanligini ko’rsatadi.Tayyor loyiha bunda .exe kengaytmali fayl sifatida o’zi ochiluvchi arxiv ko’rinishda yoki qattiq diskdagi alohida papkada shakllantirilishi mumkin.Bundan tashqari, dasturga matnni orfografik tekshirish imkoniyati ham kiritilgan. Dasturning bu xossasi uning Label, Paragraph va Button kabi obyektlari bilan birga ishlaydi. Agar dastur kompyuterga to’liq versiya bilan o’rnatilgan bo’lsa, matnni orfografik tekshirish uchun uning kutubxonasida juda katta hajmdagi lug’atlar bo’lishi mumkin.Shunday qilib, AutoPlay Media Studio 8.0 ning yangi versiyasi quyidagi imkoniyatlarga ega holda iste’molga chiqarilgan:

1. Avtomatik ishga tushuvchi xususiy menyu, interfaol taqdimotlar, multimedia-ilovalar, sanoqli daqiqalarda dasturiy ta’minotlarni yaratish;

2. Loyihaga turli-tuman fotografiya, musiqa, video, animatsiya, matn va boshqalarni biriktira olish xususiyati;

3. Web-ilova yaratishga mo’ljallangan mukammallashgan instrumentlar;

4. XML, SQL va shifrlash mexanizmlari bilan ishlay olishi;

5. RTF-formatli hujjatlar bilan ishlay olishi;

6. Slayd-shou bilan ishlash imkoniyati;

7. Matn rangini o’zgartirish uchun RadioButton obyektining mavjudligi;

8. Bosmaga chiqarishning kengaytirilgan funksiyasi;

9. Obyektlarni formatlash imkoniyati;

10. Kalit so’zlar yordamida qidiruv tizimining mavjudligi;

11. CD, DVD kabi kompakt disklarga yozish imkoniyati va hokazo.

AutoPlay MediaStudio dasturi dasturiy tilni bilish kerakmasdan ingl. Uskunalar yordamida CD / DVD disklarini yaratish uchun mo’ljallangan.

AutoPlay MediaStudio Foydalanuvchi birorta maxsus bilim talab va o’rganish juda oson emas, bir do’st va evristik interfeyslarni ega. bir ob'ekt modeli shaklida taqdim ish oxirida AutoPlay MediaStudio yaratilgan dastur. Ushbu model alohida sahifalar guruhidan iborat. Bu sahifalarida siz grafikalar, musiqa, matn, video, Flash, HTML vakili mumkin, va hokazo. Har qanday element muayyan harakatlar berilishi mumkin ob'ektlarni joylashtirish mumkin. Agar "Play" tugmasini bosganingizda siz sichqoncha kursor naqsh ko’chirish Masalan, matn sharhi bilan sodir bo’lishi mumkin, tugmasini bir kino o’ynab boshlanadi, va hokazo Dasturda ob'ektlar bilan bog'liq yuzlab turli harakatlar mavjud. AutoPlay Media Studio’da juda ko’p tayyor tayyor andozalar mavjud.

Ushbu bitiruv ishini tayyorlash davomida ba`zi taklif va tavsiyalar vujudga keldi:

• 
  Oliy ta’lim muassasalarida multimediali dasturiy ilovalarni yaratish uchun moliyaviy jihatdan ta’minlansa hech bo’lmaganda dasturiy ta’minotning yaxshilanishi o’ragilgan bilimlarning amaliy natijasining yuqori samarasini beradi deb o’ylayman.
  
• 
  Oliy ta’lim pedagogik yo’nalishlarida multimediali ilovalarni yaratishga oid fanlar o’tilishi ta’minlansa zamonaviy pedagoglarni tarbiyalay olamiz deb hisoblayman. Chunki, har bir o’qituvchi o’quv mashg’ulotini tashkil etishda o’zi yaratgan mualliflik ilovalaridan foydalansa o’quvchiga yetkazib bermoqchi bo’lgan ma’lumoti yosh avlod uchun qiziqarli, ishonchli hamda ko’zlangan natijaviylikka erishish osonlashadi.
  

Foydalanilgan adabiyotlar

1. O’zbekiston Resrublikasining 1997 yil 29 avgustdagi Ta’lim to’g’risidagi qonuni // Barkamol avlod - O’zbekiston taraqqiyotining roydevori. – T.: Sharq, 1997. -20-29 b.

2. O’zbekiston Resrublikasining 1997 yil 29 avgustdagi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi // Barkamol avlod - O’zbekiston taraqqiyotining roydevori. - T.: Sharq, 1997. - 31-67 b.

3. Mirziyoyev Shavkat Miromonovich. Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko’taramiz.–Toshkent: O’zbekiston, 2017.-592.

4. Mirziyoyev Shavkat Miromonovich. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz.–Toshkent:O’zbekiston, 2016.-56.

5. Mirziyoev, Shavkat Miromonovich. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – Toshkent:“O’zbekiston”, 2017. – 488 b.

6. M. Aripov, B. Begalov, U. Begimqulov, M. Mamarajabov, Axborot texnologiyalari. O’quv qo’llanma, Toshkent, 2009, 20-25 b.

7. И.В. Гордeeвa, Мультимeдиa тeхнология, Новосибирск, СГГA, 2010, 104-105 b.

8. G.P.Katunin. Multimedia audiovizual vositalari: O’quv qo’llanma, TATU. Toshkent., 2011.-266 b.

9. Virtual Reality. Steven M. LaValle, University of Illinois, Copyright Steven M. LaValle 2015, 2016. 214 p

10. https://www.nchsoftware.com/capture/index.html

11.

https://autoplay-media-studio.ru.uptodown.com/windows 

12. www.softportal.com

13. https://refdb.ru/look/

14.http://emag.iis.ru/arc/infosoc/emag.nsf/BPA/bce6d4452de1cad0c3256c4d005253d0

15.https://xn--i1abbnckbmcl9fb.xn--p1ai/%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8/521935/

16.http://elearningpro.ru/profiles/blogs/autoplay-media-studio

17. https://informationspisok.weebly.com/blog/kak-sozdatj-elektronnij-uchebnik

18.https://www.softpedia.com/get/Multimedia/Video/Other-VIDEO-Tools/Debut-Video-Capture.shtml "Debut Free Screen Recorder and Video Capture Software Download". softpedia. Retrieved 2017-09-20.

19. https://cyberleninka.ru/article/n/informatsionnye-i-kommunikatsionnye-tehnologii-v-obrazovanii-2

20. https://infourok.ru/statya-na-temu-primenenie-ikt-v-obrazovanii-1602395.html

21. http://www.techyproducts.com/debut-video-capture-software/ Jump up to:a b "Debut Video Capture Software - Tech reviews, giveaways, news, discounts, coupons and downloads". Tech reviews, giveaways, news, discounts, coupons and downloads. 2015-03-03. Retrieved 2017-09-20.

22. https://www.scopus.com/record/display.uri DOI: 10.3726/978-3-653-05079-0 Videography: Introduction to interpretive videoanalysis of social situations. Knoblauch, H., Tuma, R., Schnettler, B.

23.https://www.scopus.com/record/display.uri DOI: 10.1080/10447318. 2018.1543085 Strategies for Multimedia Learning Object Recommendation in a Language Learning Support System: Verbal Learners Vs. Visual Learners Wang, J., Mendori, T., Hoel, T.

24.https://doi.org/10.1016/C2016-0-02424-5.Licensing ElectronicResourcesinAcademicLibraries. Corey S. HalaychikandBlakeReagan. ISBN 978-0-08-102107-1. 2018. 200 p.

25.https://doi.org/10.1016/B978-0-08-100153-0.00003-4. SelectingandImplementinganIntegratedLibrarySystem. RichardM.Jost. 2016, Pages 19-23, 3 - ElectronicResources.

26.https://doi.org/10.1016/j.serrev.2013.04.003.ExploringUsers' PerceptionsofConventionalandUnconventionalElectronicResources. YalanYan, XianjinZha, ZhiliangXiao. Volume 39, Issue 2, June 2013, Pages 105-113.