O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Oliy  Majlis

.  1992-yil  8-dekabrda  qabul  qilingan  O’zbekiston  Respublikasining 

Konstitutsiyasiga  muvofiq  Respublika  parlamentining  nomi  Oliy  Majlis  deb  ataladigan  bo’ldi. 

Konstitutsiyaning 76-moddasida "O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi oliy davlat vakillik 

organi  bo’lib,  qonun  chiqaruvchi  hokimiyatni  amalga  oshiradi",  deb  belgilab  qo’yildi. 

Konstitutsiyaga  muvofiq  bir  palatali  parlament-O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisini 

shakllantirish tadbirlari ko’rildi. 1993-yil 28-dekabrda "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga 

saylovlar to’g’risida", 1994-yil 22-sentabrda "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi to’g’risida" 

qonunlar qabul qilindi. Oliy Majlis hududiy saylov okruglari bo’yicha ko’p partiyaviylik asosida 

besh yil muddatga saylanadigan 250 nafar deputatdan iborat bo’lishi belgilandi. 

1994-yil  25-dekabr  kuni  O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisiga  birinchi-marta  erkin, 

demokratik  va  ko’p  partiyaviylik  va  muqobillik  asosda  saylovlar  o’tkazildi.  Har  bir  saylov 

---

okrugida  ikki-uch  nomzod,  jami  700  nafar  nomzod  deputatlik  uchun  kurashdi.  Saylovchilar 

birinchi-marta nomzodlarni  tanlab olish imkoniyatiga ega bo’ldi.  Nomzodlarning birontasi ham 

etarli  ovoz  ololmagan  saylov  okruglarida  1995-yil  8  va  25-yanvar  kunlari  takroriy  saylovlar 

bo’ldi. Oliy Majlisga 250 deputat saylandi. 

Oliy  Majlis  1995-1999-yillarda  ijtimoiy  yo’naltirilgan  bozor  iqtisodiyotiga  asoslangan 

demokratik davlat qurishdan iborat yo’lni huquqiy jihatdan ta’minlashga qaratilgan 10 kodeks, 2 

milliy  dastur,  145  qonun,  452  qaror  qabul  qildi.  Shuningdek,  u  70  ta  xalqaro  shartnomani 

ratifikatsiya qildi, xalqaro konventsiyalarga qo’shilish to’g’risida 58 ta qaror qabul qildi. 

Ikkinchi  chaqiriq  O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisiga  1999-yil  dekabrda  saylovlar 

bo’lib  o’tdi.  Saylovlarda  7  ta  subekt-beshta  siyosiy  partiya,  hokimiyat  vakillik  organlari  va 

saylovchilarning  tashabbuskor  guruhlaridan  jami  1010  nafar  nomzod  qatnashdi.  Oliy  Majlisga 

O’zbekiston  xalq  demokratik  partiyasidan  48,  "Fidokorlar"  milliy  demokratik  partiyasidan  34, 

«Vatan  taraqqiyoti»  partiyasidan  20,  "Adolat"  sotsial-demokratik  partiyasidan  11,  "Milliy 

tiklanish"  demokratik  partiyasidan  10,  hokimiyat  vakillik  organlaridan  111  va  saylovchilar 

tashabbus guruhlaridan 16 nafar vakil deputat etib saylandi. 

O’zbekiston  Respublikasi  bir  palatali  parlamentining  2000-2004-yillarda  bo’lib  o’tgan  16 

sessiyasida 101 ta qonun, 300 dan ortiq qaror qabul qilindi, 55 ta xalqaro shartnoma va bitimlar 

ratifikatsiya qilindi. O’zbekiston Respublikasining 329 ta qonun xujjatiga 1357 ta o’zgartirish va 

qo’shimchalar kiritildi. 

Bir  palatali  O’zbekiston  Respublikasi  parlamenti-Oliy  Majlisi  1995-2004-yillarda  o’z 

faoliyatini quyidagi yo’nalishlarda samarali olib bordi: 



 

O’zbekistonda o’tkazilayotgan islohotlarning huquqiy bazasini mustahkamlovchi 

qonunlar yaratish; 



 

qabul qilingan qonun hujjatlari ijrosini nazorat qilish; 



 

parlamentlararo aloqalarni rivojlantirish va mustahkamlash; 



 

shaxsning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklarini himoya qilish; 



 

amaldagi qonun hujjatlarimiz monitoringini xalqaro huquq normalarini o’rgangan holda 

olib borish; 



joylardagi hokimiyat vakillik organlariga amaliy yordam ko’rsatish. 

Muxtasar  qilib  aytganda,  1995-2004-yillarda  O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  bir 

palatali parlament sifatida xalq fikrini e’tiborga olish, ochiqlik va oshkorolik tamoyillari asosida 

faoliyat  yuritdi.  Parlamentchilikda  demokratik  asoslar  yaratildi.  Bir  palatali  Oliy  Majlis  milliy 

parlamentarizm rivojlanish tarixida munosib o’rinni egalladi.