O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

TARXON

 

 

TARXON 

Тархан 

1) Mo‘g‘ullar va Temuriylar davrida 

toju  taxt  oldida  ko‘rsatgan  alohida 

xizmatlari  uchun  alohida  imtiyozga 

ega  bo‘lgan  amir.  Tarxon  yorlig‘i 

egasi  xon  huzuriga  bemalol  kira 

olgan,  soliqlardan  ozod  etilgan  va 

to‘qqiz 

martagacha 

jinoyati 

kechirilgan,  o‘zi  va  avlodi  ham 

soliqlardan ozod etilgan. 

2)  O‘rta  asrlarda  turkiy  xalqlardagi 

yer egasi – feodal. 

3) 

O‘rta 

Osiyo 

xonliklarida 

feodallarning 

davlat 

soliqlaridan 

ozod qilingan yer- 

suv, mol-mulklari. 

 

G’UL

 

 

GUL 

Гул 

Amir  Temur  qo‘shinining  markaziy 

qismi

 

CHAQIRIM

 

 

MILE 

Миля 

o‘rta  asrlardagi  masofa  o‘lchov 

birligi. 1,06 kilometrga teng

 

 

 

GLOSSARIY 

7-mavzu 

Atamaning 

o‘zbek tilida 

nomlanishi 

 

Atamaning ingliz 

tilida nomlanishi

 

Atamaning 

rus tilida 

nomlanishi

 

Atamaning ma'nosi

 

---

Atamaning 

o‘zbek tilida 

nomlanishi 

Atamaning ingliz 

tilida nomlanishi

 

Atamaning 

rus tilida 

nomlanishi 

 

Atamaning ma'nosi 

 

AMIR

 

 

EMIR 

Эмир 

1) Islomiyatga qadar arablarda 

qabila boshlig‘i, harbiy boshliq. 

Keyinchalik Arab xalifaligiga 

bo‘sundirilgan mamlakatlarni 

boshqarish uchun 

tayinlangan hokim, qo‘shin 

qo‘mondoni va yirik lashkarboshilar. 

2) Mo‘g‘ullar istilosidan so‘ng Oltin 

O‘rdada, keyin O‘rta Osiyo va 

Eronda 

mo‘g‘ul va turk qabilalari 

birlashmasi – ulus boshlig‘ining 

unvoni. 

3) Sohibqiron Amir Temurning 

unvoni. 

4) Hozirda arab podsholarining 

o‘g‘illariga beriladigan unvon 

(masalan: Saudiya 

Arabistonida).

 

AYL 

AYL 

Айл  

Amir  Temur  qo‘shinida  o‘n  kishilik 

harbiy bo‘linma.

 

ASTROBOD 

ASTRАBАD 

Астрабад 

Jurjon 

(Gurgon)ning 

kattaligi 

jihatidan 

ikkinchi 

yirik 

shahri. 

Kaspiy  dengizining  janubiy-sharqiy 

tarafida,  Mozandaron  chegarasida 

joylashgan.

 

---

BALX

 

 

BALKH 

Балх 

Afg‘onistonning shimolidagi o‘rta 

asr shahri (Qadimgi Baqtra). 

BARID

 

 

BARID 

Барид 

1)  Chopar,  xat  eltuvchi,  pochtalion. 

Somoniylar 

davlat 

boshqaruvi 

tizimida barid devoni mavjud bo‘lib, 

u maktubot va axborot, ya‘ni pochta 

vazirligi hisoblangan. 

2)  XIV-XVI  asrlarda  O‘rta  Osiyo 

xalqlarida  keng  qo‘llanilgan  masofa 

o‘lchov 

birligi.  Ikki  farsah,  ya‘ni  taxminan 

12 km. ga teng yo‘l bo‘lgan. 

BARLOS

 

 

BARLAS 

Барлас 

O‘rta  asrlarda  Dashti  Qipchoqda 

ko‘chmanchi  chorvachilik  bilan 

shug‘ullangan 

turkiy 

qabila. 

Barloslar  XIII  asrda  Movarounnahr 

hududiga (asosan 

Qashqadaryo 

vohasiga) 

kelib 

joylashib  asta-sekin  o‘troq  hayotga 

o‘tadilar  va  mahalliy  aholi  bilan 

aralashib  bugungi  o‘zbek  xalqining 

tarkibiga singib ketadilar. 

Amir  Husrav  Dehlaviy,  Sohibqiron 

Amir  Temur,  buyuk  olim  va  davlat 

arboblari 

Mirzo 

Ulug‘bek, 

Zahiriddin 

Muhammad 

Bobur, 

Bedillar  aynan  barlos  urug‘idan 

chiqqanlar. 

Sovet 

mafkurasi 

barloslarni 

mo‘gul 

deb 

ajdodlarimizni 

bizdan 

ajratib 

qo‘yishmoqchi  bo‘lishgan.  Amir 

Temur  bejiz  “Bizkim  mulki  Turon, 

---

amiri  Turkistonmiz,  turkning  bosh 

bo‘g‘inimiz” deb xitob qilmagan. 

BAROT 

BAROT 

Барот 

1)  Podshoh,  xon  tomonidan  biror 

soliq yoki jarimadan ozod etish. 

2)  Ma’lum  shart  bilan  biror  mulk 

yoki  mansabni  egallash,  xalqdan 

soliq  to‘lash  yoki  pul,  g‘alla,  yem-

xashak  olish  uchun  berilgan  maxsus 

yorliq  yoki  guvohnoma.  Bunday 

guvohnoma olgan kishi barotdor deb 

atalgan.