O‘zbekiston Respubllkasi Xalq ta'limi vazirligi tasdiqlagan

2. Image va Shape obyektlari. Delphida grafika bilan ishlash uchun maxsus boshqarish obyektlari bor. Ular Image (rasm, tasvir) va Shape (shakl) bo‘lib, obyektlar panelining Additional (qo‘shimcha) jildida joylashgan:

Bu obyektlarning Canvas (polotno) obyektlarida xossa, usul va ajdod obyektlar yordamida grafika yaratiladi. Canvasning asosiy ish qurollari Pen (qalam) va Brush (cho‘tka) bo‘lib, ulardan birinchisi yordamida chiziqlar chiziladi. Ikkinchisi esa sohalarni bo‘yashda ishlatiladi.

Pen (qalam) ning xossalaridan asosiylari Width (eni), Style (stili) va Color (rangi) lardir. Image1.Canvas.Pen.Width:=5; operatori qalamda chiziladigan chiziq kengligini 5 pikselga teng qilib o‘rnatadi.
Style xossasi chiziladigan chiziqlarning ko‘rinishini o‘zgartiradi. U quyidagi qiymati oldindan aniqlangan o‘zgarmaslardan biriga teng bo‘lishi mumkin:

1. 
   psSolid –uzluksiz (oldindan o‘rnatilgan).
   

2. 
   psDash –shtrix (mayda kesmachalar).
   

3. 
   psDot –(nuqtalar).
   
4. 
   psDashDot –kesma va nuqta.
   
5. 
   psDashDotDot –kesma, nuqta va nuqta.
   
6. 
   psClear –ko‘rinmas.
   

Qalam stilini o‘zgartiruvchi operator

Image1.Canvas.Pen.Style:=psDash; kabi bo‘ladi.
Pen (qalam) ning Color (rang) xossasi chiziladigan chiziqning rangini belgilab beradi. bu xossada ham oldindan berilgan o‘zgarmaslardan foydalanish mumkin. Masalan, clBlack (qora, oldindan o‘rnatilgan), clWhite (oq), clBlue (ko‘k), clGreen (yashil), clRed (qizil), clYellow (sariq), clBrawn (jigar rang), clGrey (kul rang), clSilver (kumush rang, clAqua (havo rang) va yana o‘nlab o‘zgarmaslar mavjud.

133

Image1.Canvas.Pen.color:=clRed; operatori chiziladigan chiziq rangini qizilga o‘zgartiradi. Delphi da 16 milliondan ortiq ranglardan foydalanish mumkin. Bu ranglarning barchasa uchta asosiy rang: qizil, yashil va ko‘kranglarni qo‘shish orqali yaratiladi.
Asosiy ranglarning har biri uchun bir bayt ajratiladi. Bu uchta baytda xil rangni saqlash mumkin. Ranglarning tartib nomerini
16lik sanoq sistemasida yozish qulay. Bu sanoq sistemasida uch baytga 6 xonali son mos keladi. Ulardan eng kichik ikkita xona qizil, o‘rtadagi ikki xona yashil, va eng katta ikki xona ko‘krangga mos keladi: $BBGGRR (bu yerda BB ko‘krangga, GG yashil, RR qizil rangga mos raqamlar.
Masalan, ko‘krang $FF0000, yashil $00FF00, qizil $0000FF, sariq $00FFFF, pushti rang $FF00FF o‘noltilik son bilan ifodalanadi. Agar o‘n oltilik sanoq sistemasida ishlash noqulay bo‘lsa, u holda RGB(RR, GG, BB) standart funksiyadan foydalanish mumkin.
Bu funksiyaning uchta argumenti bo‘lib, ulardan birinchisi qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko‘kranglarga mos keladi. Bu argumentlarning qiymatlari 0 dan 255 gacha bo‘lishi mumkin. Masalan, RGB(0, 0, 0) qora rangni, RGB(255, 255, 255) oq rangni, RGB(0, 255, 255) havo rangni, RGB(127, 0, 0) to‘qqizil rangni, RGB(0, 127, 0) to‘qyashil rangni, RGB(200, 200, 0) to‘qsariq rangni beradi.
Brush (cho‘tka)ning rangi ham shu tarzda aniqlanadi. Uning stilini quyidagi o‘zgarmaslar orqali o‘zgartirish mumkin:

1. bsSolid –sidirg‘a. (bir tekis)

2. 
   bsClear –ko‘rinmas.
   
3. 
   bsBDiagonal –yon diagonal bo‘ylab.
   

2. 
   bsFDiagonal –asosiy diagonal bo‘ylab.
   
3. 
   bsCross –panjarasimon.
   
4. 
   bsDiagCross –diagonal bo‘ylab panjara.
   

2. 
   bsHorizontal –gorizontal.
   
3. 
   bsVertical –vertikal.
   

3.