O‗zbekiston respublikasioliy va o‗rta

Qadr-qimmat
  -  tushunchasi  inson  o‗z  qadrini,  bu  dunyoda  uning  hayoti  oliy 
qadriyat  ekanligi,  o‗z  shaxsi  oldida  o‗zi  ma‘sul  ekanligini  anglash  uchun  xizmat 
qiladigan  hissiyot.  U  nomus,  g‗urur  tushunchalari  bilan  bog‗liq,  bir  tomondan 
insonning o‗z qadrini har qanday holatda ham yerga urmasligini taqozo etadi. Qadr–
qimmat insonning jamiyatda, insonlar orasida tutgan o‗rni, topgan obro‗si, hurmati va 
nufuziga  aytiladi.  Qadr–qimmat  o‗z–o‗zini  anglash  va  nazorat  qilishni  ifodalaydi. 
Qadr–qimmat  o‗z  qadrini  anglash  shakli  bo‗lib,  insonni  kamsitadigan,  xo‗rlaydigan 
va  shu  bilan  uning  boshqa  kishilar  ko‗z  o‗ngida  qimmatini  yo‗qotishiga  sabab 
bo‗ladigan qiliqlarga yo‗l qo‗ymaydigan to‗siq hisoblanadi. Inson qadr–qimmatining 
mezoni  unda  mavjud  bo‗lgan  eng  adolatli  va  insonparvar  axloq  nuqtai  nazaridan 
insoniylik darajasidir.  
Nomus
  -  mohiyatan  shaxsning  o‗z  qadr  -  qimmatini  anglab  yetishi,  shu  qadr  - 
qimmatning  jamiyat  tomonidan  tan  olinishi  yoki  olinmasligiga  nisbatan  bo‗ladigan 
munosabatidir.  Biroq,  bu  -  nomus  qadr-qimmat  tushunchasi  bilan  bir  xil  ma‘noga 
ega, degani emas. Chunki qadr-qimmat shaxsdan o‗zining boshqa odamlarga nisbatan 
kamsitilmasligini, atrofdagilardan barcha insonning teng huquqliligi tamoyilini o‗ziga 
nisbatan qo‗llashlarini talab qiladi. Nomus esa o‗z qadr-qimmatini bilishdan tashqari, 
har  bir  shaxsning  jamiyatda  alohida,  o‗ziga  xos  tarzda  egallagan  mavqei  va  shu 
mavqeni  dog‗  tushirmay  saqlash-saqlamasligi  bilan  bog‗liq.  Bu  mavqe  esa, 
Shubhasiz,  o‗sha  shaxsning  ijtimoiy  hayotdagi  o‗rni,  kasbi,  yoshi  va  unga  nisbatan 
beriladigan axloqiy daraja bilan muayyanlashadi