O‗zbekiston respublikasioliy va o‗rta

 
 
                                                           
24
O‗zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  Shavkat  Mirziyoyevning  Mamlakatimizni  2016  yilda  ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo‗ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustivor yo‗nalishlari‖ ga 
bag‗ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma‘ruzasi. www.gov.uz. 

---

97 
 
Qarz 
Boshqa  narsalar  kabi  qarz  berish  ham  –  alohida  xususiyat  kasb  etuvchi 
xizmatdir. Qarz berib, biz tavakkal qilamiz, bermasak – obro‗yimiz tushishi mumkin. 
Qarz  berayotib  darhol  qaytarish  muddati  haqida  gaplashib  olishning  hech  yomon 
tomoni yo‗q. Albatta, qarz oluvchining o‗zi uni qaytarish muddati haqida gapirgani 
yaxshi.  Agar  qarzdor  tanishingiz  uni  qaytarishda  shoshmayotgan  bo‗lsa,  bu  haqda 
eslatish  lozim.  Qarzni  eslatar  ekansiz,  pulga  muhtojligingiz  haqida  aytsangiz  yaxshi 
bo‗lar  edi.  Bunda  qarzdor  uzr  so‗rab  yangi  muddatni  aytgani  ma‘qul  (ayni  paytda 
unda shuncha pul bo‗lmasa). Bunday vaziyatda bunday narsalar haqida eslatuvchiga 
ham, uni eshituvchiga noqulaylik tug‗diradi. Yaxshisi, bunga yo‗l qo‗ymaslik kerak. 
Agar  muddatida  pulni  qaytarishingizga  imkon  bo‗lmasa,  qarz  bergan  kishiga  buni 
bildirib, kutib tura olishini so‗rash mumkin. Agar kuta olmasa – boshqadan yana qarz 
olib qarzni uzgan ma‘qul. Agar qarzning muddati kelishilmagan bo‗lsa, unda muddat 
bir  oyligini  nazarda  tutish  joiz.  Qarz  berayotganning  bergan  pul  miqdorini  qarzdor 
oldida yozib olishi va qaytarilganda uni o‗chirib olishidan ko‗ra alamliroq narsa yo‗q. 
Qarz berayotganda yirik qiymatda berib, konvertda qaytarmasa ham bo‗ladi. Kattami, 
kichikmi  pullarni  uchinchi  shaxsning  oldida  qarz  berish  qarz  oluvchini  noqulay 
vaziyatga solib qo‗yadi. Bunga doir masalalarni guvohlarsiz amalga oshirgan yaxshi. 
Katta  miqdordagi  qarzni  yaxshisi  qonuniy  yo‗l  bilan  berilgani  ma‘qul  (notarial 
idoralarining  guvohligida).  qancha  va  kimga  qarz  berilgani  haqida  gapirish 
madaniyatsizlik belgisi hisoblanadi. 
Kerak bo‗lgan narsani tanishingizdan qarzga olib turar ekansiz, uning vaqtida va 
qanday  holatda  oligan  bo‗lsa  shunday  topshirish  muhimdir.  Hech  qachon  uy 
egasining  ruxsatisiz  narsa  olinmay  va  buzib  berib,  uni  sifatsiz  ekanligi  bilan  o‗zini 
oqlab  bo‗lmaydi.  Yaqin  do‗stona  munosabatlardagina  buzib  qo‗yilgan  narsani 
yangisini olib berish shart emas, uning ta‘mirlashga berilishining o‗zi etarli. Albatta 
imkon  qadar  birovning  narsasini  buzib  bermaslik  lozim  hamda  umuman,  bunday 
iltimoslar bilan kamroq murojaat qilgan yaxshi. Kiyimlarni kiyib turishga so‗rash o‗ta 
odobsizlikdir.  Ba‘zida  bunga  faqat  oila  a‘zolari  o‗rtasidagina  yo‗l  qo‗yish  mumkin. 
Ammo, boshqa sharoitida yo‗l qo‗ymaslik zarur. 
Shunday narsalar borki, «qat‘iyan» ularni so‗rab turish man qilinadi. Ohorlik ish 
ko‗ylagi,  u  doimo  egasiga  kerak  bo‗ladi.  Ba‘zida  qandaydir  biz  uchun  unchalik 
qiymat  kasb  etmaydigan  narsalar  uning  egasi  uchun  juda  qadrli  bo‗lishi  mumkin. 
Mashina,  magnitofon,  fotoapparat,  televizor,  nodir  tasmalarni  olish  uchun  so‗rash 
to‗g‗ri  kelmaydi.  Olingan  mayda

chuyda  narsalar  va  pullarni  egasini  yo‗lda 
uchratganda  ham  bersa  bo‗ladi,  ammo  katta  narsalar  va  pullarni  uyga  olib  borib 
bergan ma‘qul. 
 
 

---

98