O’zbekiston respublikasining soliq kodeksi I bo’lim. Umumiy qoidalar

280-modda. Soliq solishdan ozod qilingan realizatsiya 
qilish bo’yicha aylanma mavjud bo’lganda soliq summasini 
hisobga o’tkazish uchun qabul qilish tartibi
 
Agar soliq to’lovchi ham soliq solinadigan, ham soliq solinmaydigan 
aylanmalarni amalga oshirsa, hisobga o’tkazishga soliq solinadigan aylanmaga 
to’g’ri keladigan soliq summasi qabul qilinadi. 

---

269 
Hisobga o’tkazilishi lozim bo’lgan soliq summasi soliq to’lovchining tanloviga 
ko’ra alohida-alohida usulda va (yoki) mutanosib usulda aniqlanadi.
Alohida-alohida usul bo’yicha soliq to’lovchi soliq solinadigan va soliq 
solinmaydigan aylanma maqsadlari uchun foydalaniladigan, olingan tovarlar 
(xizmatlar) bo’yicha xarajatlarning hamda soliq summalarining alohida-alohida 
hisobni yuritadi. Bunda alohida-alohida hisobni yuritish imkoni bo’lmagan umumiy 
xarajatlar bo’yicha xarajatlarni ajratish mutanosib usulda amalga oshiriladi. 
Soliq to’lovchi tomonidan mutanosib usul bo’yicha hisobga o’tkazish 
jumlasiga kiritiladigan soliq summasi soliq solinadigan aylanma summasining 
tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilish (soliqni hisobga olmasdan) bo’yicha 
aylanmaning umumiy summasidagi joriy kalendar yil ichida o’sib boruvchi yakun 
bilan aniqlanadigan solishtirma miqdoridan kelib chiqqan holda belgilanadi. 
Soliq to’lovchi tomonidan ham alohida, ham mutanosib usuldan foydalanilgan 
taqdirda, hisobga o’tkazilishi lozim bo’lgan soliq summasi quyidagi tartibda 
aniqlanadi: 
1) olingan tovarlar (xizmatlar) bo’yicha soliq summasi olingan tovarlarni 
(xizmatlarni) va ular bo’yicha to’langan, soliq solinadigan aylanmalar uchun alohida 
hamda soliqdan ozod qilingan aylanmalar uchun alohida tarzda bevosita 
foydalaniladigan summalarning alohida hisobini yuritish orqali alohida usul bilan 
taqsimlanadi; 
2) ham soliq solinadigan, ham soliq solishdan ozod qilingan aylanmalarni 
ishlab chiqarishda va (yoki) realizatsiya qilishda foydalaniladigan, olingan tovarlar 
(xizmatlar) bo’yicha kirim solig’ining taqsimlanmay qolgan summasi ushbu 
moddaning to’rtinchi qismiga muvofiq mutanosib usul orqali soliq solinadigan va 
soliq solishdan ozod qilingan aylanmalarga taqsimlanadi. Bunda realizatsiya qilish 
bo’yicha aylanmalarning (ham soliq solinadigan, ham soliq solishdan ozod qilingan 
aylanmalarning) ushbu qismning 1-bandiga muvofiq alohida usul bilan bunday 
aylanmalarga taqsimlangan kirim solig’ining summalariga mutanosib summalari 
ushbu bandda nazarda tutilgan mutanosibliklarni hisob-kitob qilish chog’ida 
chiqarib tashlanadi. 
Mutanosib usuldan foydalanish chog’ida hisobga o’tkazishga qabul qilinmagan 
soliq, shuningdek ushbu Kodeksning 281-moddasida nazarda tutilgan tartibda 
hisobiga o’tkazilishi lozim bo’lgan soliq summasiga tuzatish kiritilgan hollarda 
hisobga o’tkazishga qabul qilinmagan soliq soliq to’lovchi tomonidan foyda 
solig’ini hisoblab chiqarish chog’ida chegirib tashlanadigan xarajatlar tarkibida 
hisobga olinadi. 
Agar soliq solinadigan aylanmaning ulushi joriy hisobot (soliq ) davrida soliq 
solinadigan va soliq solinmaydigan aylanmalar umumiy summasining 5 foizidan 
oshib ketmasa, soliq to’lovchi joriy hisobot (soliq) davrida olingan tovarlarning 
(xizmatlarning) haqiqatda olingan tovarlar (xizmatlar), shu jumladan uzoq muddatli 
aktivlar bo’yicha to’langan (to’lanishi lozim bo’lgan) qiymatiga soliq summasini 
to’liq kiritishga haqli.