O’zbekiston Respublikasining makroiqtisodiy ko’rsatkichlari tahlili

buxgalteriya  hisobining  tizimi  sifatida  ishlab  chiqilgan.  U  milliy  iqtisodiyot 

kо‘rsatkichlari  tahlilida,  baholashda  va  monitoringida  muhim  rol  о‘ynovchi 

axborotning  uzluksiz  oqimini  tashkil  etish  uchun  xalqaro  hamjamiyat  tan  olgan 

asosdan iborat. 

 

1.3. Makroiqtisodiy tahlildan foydalanish sohalari 

1. Makroiqtisodiy tahlil.  

2. Turli davrlar uchun ma’lumotlarning solishtirma tahlili.  

3. Mamlakatlararo yoki о‘zaro tahlil.  

Turli  mamlakatlar  bо‘yicha  ma’lumotlarni  taqqoslash.  MHT  xalqaro 

tashkilotlar  tomonidan  foydalaniladi,  ta’riflanish  va  tasniflanishning  tegishli 

xalqaro  andozalarga  tо‘g‘ri  keladigan  ma’lumotlarni  berishga  imkon  beradi.  Bu 

ma’lumotlar  asosida  XVFga  a’zo  mamlakatlarining  kvotalarini  hisoblashda 

imtiyozli  yordamga  huquqlar  haqida  qarorlar  qabul  qilinadi.  Umuman  olganda, 

mamlakatlararo  tahlil  turli  mamlakatlardagi  iqtisodiy  holatni  taqqoslash  uchun 

qо‘llaniladi. 

Bunday  taqqoslash  ishlab  chiqarish  hajmi  kо‘rsatkichlarini  umumiy 

valyutada  о‘tkazishni  talab  qiladi.  Amaliyotda  YAIMning  milliy  valyutadagi 

ma’lumotlarni о‘tkazish bozor kurslarida amalga oshiriladi. Bu ayirboshlash qayta 

hisoblash  maqbul  bо‘ladi,  agar  bozor  (yoki  rasmiy)  ayirboshlash  kurslari  tegishli 

mamlakatlarda  taqqoslanadigan  mamlakalardagi  tovarlar  va  xizmatlarning  о‘rta 

tortilgan  narxlar  nisbatlariga  teng  bо‘lsa.  Bu  о‘zaro  aloqani  xarid  qobiliyatining 

Pariteti-  HQPdan  keskin  farq  qilishi  mumkin,  bu  esa  YAIMning  ulush 

koeffitsiyentlarida  о‘zgarishlarga  va  demak,  taqqoslashda  sistematik  xatoga  olib 

keladi. 

Markaziy  rejalashtirishda  pirovard  ishlab  chiqarish  hajmini  baholash  uchun 

boshqa  tizim  –  Moddiy  Mahsulot    Tizimi  (MMT)  ishlab  chiqarish,  uning 

doirasida  ishlab  chiqarish  yalpi  hajmi  kо‘rsatkichi  bо‘lib  moddiy  ishlab 

chiqarishning  sof  mahsuloti  xizmat  qilgan.  MMTning  MHTdan  asosiy  farqi 

shundaki,  MMTda  amortizatsiya  va  nomoddiy  xizmatlar  sektorining  qо‘shilgan 

qiymati hisobga olinmagan. 

MHTda  iqtisodiyotning  5  ta  asosiy  sektori  farqlanadi:  uy  xо‘jaliklari,