O’zbekiston Respublikasining makroiqtisodiy ko’rsatkichlari tahlili

2010-2018 yillarda O’zbekiston hududida ro’yhatga olingan doimiy aholi soni

Yillar	Aholi soni (ming kishi)
2010	28001,40
2011	29123,40
2012	29555,40
2013	29993,50
2014	30492,80
2015	31022,50
2016	31575,30
2017	32120,50
2018	32065,70

Yuqoridagi jadvaldan ko’rinadiki mamlakatimizda aholi soni o’sish tendensiyasida bo’lgan. 2018-yilda aholi soni 2010-yilga nisbatan 4064,3 ming kishiga ortgan. O’zbekistonda aholi zichligi 2018-yil holatiga ko’ra 1 kv.kmga 74.1 kishiga to’g’ri kelgan. Aholining eng zich joylashuvi hududlar kesimida Andijon viloyatiga to’g’ri kelgan bo’lsa ( 1 kv.kmga 713.2 kishi), aksincha Navoiy viloyatida aholi zichligi 1 kv.kmga 8.8 kishi to’g’ri kelgan.

O’zbekiston Respublikasining milliy valyutasi so’m bo’lib, 1994-yil 1-iyulda muomalaga kiritilgan.

3-jadval

2010-2018-yillarda O’zbekiston milliy valyutasi so’mning AQSH dollariga nisbatan almashuv kursi (1-yanvar holatiga)

Yillar	Almashuv kursi, so’m/$	O’zgarish sur’ati, %
		Oldingi yilga nisbatan	2010-yilga nisbatan
2010	1586.2	-	100
2011	1640.5	103.42	103.42
2012	1796.2	109.49	113.24
2013	2095.0	116.64	132.08
2014	2310.9	110.31	145.59
2015	2568.0	111.12	161.89
2016	2965.3	115.47	186.94
2017	5113.9	172.46	322.39
2018	8069.6	157.79	508.73

3- jadvalda O’zbekiston Respublikasining milliy valyutasi so’mning AQSH dollariga nisbati keltirilgan bo’lib, unga ko’ra 2010-yildan 2018-yilgacha devalvatsiya 5.08 barobarni tashkil etgan. Bunga 2017-yilda o’tgazilgan pul islohoti natijasida milliy valyutamiz so’mning AQSH dollariga nisbatan kursi qariyb 2 barobarga qadrsizlanganligini sabab bo’lgan.

5-jadval

O’zbekistonning 2010-2018 yillardagi eksport-import operatsiyalari dinamikasi

Yillar___YaIM__(mlrd$)'>Yillar	YaIM (mlrd$)	Tovar va xizmatlar eksporti (mln $)	Tovar va xizmatlar importi (mln $)	Saldo (mln $)	Eksportning YaIMdagi ulushi(%)	Importning YaIMdagi ulushi(%)
2010	46,679	20,668	15,284	5,384	46,85	32,74
2011	56,516	25,718	19,458	6,26	45,51	34,43
2012	63,628	25,717	24,192	1,525	40,42	38,02
2013	68,997	30,099	29,239	0,86	43,62	42,38
2014	76,659	31,414	32,271	-0,857	40,98	42,10
2015	81,847	32.225	31,756	0,469	39,37	38,80
2016	81,779	36,076	36,061	0,015	44,11	44,10
2017	59,159	73,392	67,095	6,297	124,06	113,41

Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki O’zbekistonda eksport va import operatsiyalarining o’zaro nisbati 2014-yilga kelib o’zgara boshlagan. 2010-yilda jami eksport operatsiyalari 15284 mln$ni tashkil etgan va eksport va import o’rtasidagi farq 5,384mln $ga yetgan. Biroq, 2014-yilga kelib eksport importga nisbatan 0,469 mln$ga kamaygan. 2017-yilda esa tashqi iqtisodiy balans ijobiy ko’rsatkichga ega bo’lgan, eksport va import o’rtasidagi farq 6297 mln$ga yetgan.

6-jadval

O’zbekistonning 2010-2018 yillardagi davlat byudjeti dinamikasi

Yillar	YaIM mln so’m	Daromadlar mln so’m	YaIMdagi ulushi %	Xarajatlar mln so’m	YaIMdagi ulushi %	Profisit (defisit) mln so’m	YaIMdagi ulushi %
2010	62388,3	29691	47,59	20843	33,41	8848	1,418
2011	78764,2	29691	37,70	23955	30,41	5736	0,728
2012	96589,8	38040	39,38	30304	31,37	7736	0,801
2013	118986,9	42018	35,31	37748	31,72	4270	0,359
2014	144867,9	50090	34,58	45388	31,33	4702	0,325
2015	152533,4	53843	35,30	51434	33,72	2409	0,158
2016	198871,6	61486	30,92	57626	28,98	3860	0,194
2017	249136,4	74787	30,02	69376	27,85	5411	0,217

7-jadval

O’zbekistonda 2010-2018 yillarda Yalpi ichki mahsulot va uning o’zgarish dinamikasi

Yillar	YaIM(mln so’m)			YaIM o’zgarishi(%)			Aholi soni				1 kishiga to’g’ri keladiganYaIM
	Joriy baholarda	2018 yil baholarida	2010y = 100		Oldingi yilga nisbatan	Ming kishi		O’sish sur’ati, %
								Oldingi yilga nisbatan	2010y = 100	Ming so’m		2010 = 100%
1	2	3	4		5	8		9	10	11		12
2010	62388,3	74042,0	100,00		-	28001,40		-	100	2644,22		100
2011	78764,2	96949,6	126,25		126,25	29123,40		104,01	104,01	3328,92		125,89
2012	96589,8	120242,0	154,82		122,63	29555,40		101,48	105,55	4068,36		153,86
2013	118986,9	144548,2	190,72		123,19	29993,50		101,48	107,12	4819,32		182,26
2014	144867,9	177153,1	232,20		121,75	30492,80		101,66	108,90	5809,67		219,71
2015	152533,4	210183,3	244,49		105,29	31022,50		101,74	110,79	6775,19		256,23
2016	198871,6	242495,5	318,76		130,38	31575,30		101,78	112,76	7679,91		290,44
2017	249136,4	302536,8	399,33		125,28	32120,50		101,73	114,71	9418,81		356,20
2018	407514.5	407514,5	653,19		163,57	32065,70		99,83	114,52	12708,7		480,62

Yuqoridagi statistik ma’lumotlardan ko’rinadiki, mamlakatimizda YaIM doimiy ravishda o’sish tendensiyasida bo’lgan, 2010 yildan 2018-yilgacha YaIMning o’rtacha yillik o’sish sur’ati 12-13%ga teng bo’lgan. Doimiy aholi soni ham YaIMga mutanosib oshib borishi natijasida aholi jon boshiga to’g’ri keladigan YaIM ham 2010-2018 yillar oralig’ida o’sgan. 2018 yilda aholi jon boshiga to’g’ri keladigan YaIM 2010-yilga nisbatan 10064,5 ming so’mga yoki deyarli 5 barobarga ortgan.

8-jadval

2010-2018 yillarda O’zbekiston Respublikasida Iste’mol narxlari indeksi dinamikasi

Yillar	Iste’mol narxlar indeksi %	O’sish(kamayish) %
		2010-yilga nisbatan	Oldingi yilga nisbatan
1	2	3	4
2010	107,3	100	-
2011	107,6	100,28	100,28
2012	107,0	99,72	99,44
2013	106,8	99,53	99,81
2014	106,1	98,88	99,34
2015	105,6	98,42	99,53
2016	105,7	98,51	100,09
2017	114,4	106,62	108,23
2018	114,3	106,52	99,91

Mamlakatimizda inflatsiya darajasi xalqaro amaliyotda qo’llanilgandek, iste’mol narxlar indeksi asosida o’lchanadi. Demak yuqoridagi jadval mamlakatimizda 2010-2018 yillarda kuzatilgan inflatsiya darajasi va uning o’zgarish dinamikasini ifodalaydi. Unga ko’ra INI 2010-yilda 107,3% dan 2018-yilda 114,3%ga ortgan. So’nggi 2 yilda ya’ni 2017-2018 yillarda inflatsiya darajasining keskin ortishiga sabab sifatida milliy valyutamizning AQSH dollariga nisbatan rasman qadrsizlanganligini keltirish mumkin. Shu sababli INI 2018-yilda 2010 yilga nisbatan o’rtacha 6,5%ga ortgan.