O‘zbekiston respublikasining ayollarga. Seytnazarov M

Onalik va bolalik: salomatlik masalalari 
Ona va bola salomatligi — mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy farovonligi 
darajasining muhim ko‘rsatkichi hisoblanadi. Bundan tashqari, genofondni
saqlab qolish, avvalo ayol-onaning sog‘ligiga bog‘liq. Respublikada tug‘ish 
yoshidagi ayollar va bolalarni sog‘lom lash tirish bo‘yicha kompleks dasturlar

---

53 
ishlab chiqilib, izchil amalga oshi ril moqda, bu jarayonda ko‘plab vazirliklar, 
idoralar, xayriya fondlari, jamoat tashkilotlari ishtirok etmoqda. Tug‘ish yoshidagi 
ayollarni sog‘lomlashtirishning ijobiy natijalaridan biri — bolalar o‘limining 
kamayganidir. 
Respublikada abortlar sonining keskin kamayish tendensiyasi kuzatilmoqda. 
Abortga istalmagan homiladorlikning oldini oladigan asosiy vosita sifatida qarash 
kamaygan.
Aksariyat 
hollarda 
ayollar 
zamonaviy 
kontratseptiv 
vositalardan 
foydalanmoqdalar. 
Ayollar 
salomatligi 
va 
sog‘liqni 
saqlash 
sohasining 
rivojlanishi 
ko‘rsatkichlaridan biri bu onalar o‘limi darajasining kamayishidir. Respublikada 
1991 yildan 2005 yilga qadar onalar o‘limi darajasi deyarli 2,5 baravarga kamaydi 
(10000 tirik tuqqanlar hisobiga 65,3 dan 29,2 gacha). 
1996 yil 29 avgustda qabul qilingan 265-I sonli «Fuqarolar sog‘ligini saqlash 
to‘g‘risida»gi qonunning 13-moddasida belgilanganidek, O‘zbekiston Respublikasi 
fuqarolari sog‘ligini saqlash huquqiga egadirlar. Davlat fuqarolarga ularning yoshi, 
jinsi, millati, irqi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy holatidan qat’i nazar sog‘ligini 
muhofaza qilishni ta’minlaydi. 
Davlat fuqarolarga ularda turli shakllardagi kasalliklar mavjudligidan qat’i 
nazar kamsitishlardan himoyalanishni kafolatlaydi. Bu qoidani buzishda aybdor 
shaxslar qonunda belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladilar. O‘zbekiston 
Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan xavfsiz onalikni ta’minlash va 
genofondni sog‘lomlashtirishga qaratilgan tug‘ish yoshidagi ayollarni sog‘ 
lomlashtirish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmas chora-tadbirlarga oid mahalliy dastur 
amalga oshirilmoqda. 
Aholi salomatligining muhim mezonlaridan biri — kasalliklarga oid 
ko‘rsatkichlardir. O‘tish davrining murakkabliklari natijasida sog‘liqni saqlashga 
ajratiladigan amaldagi davlat mablag‘lari kamaydi. Byudjet hisobidan
moliyalashning 
kamayishi, 
dori-darmon 
narxining, 
sog‘liqni 
saqlash 
muassasalarini ta’minlashning, asbob-uskunalar, tibbiy inventarlar, vaksinalar,

---

54 
reaktivlar, dezinfeksiya vositalari, bemorlarni ovqatlantirish va xokazolar 
narxining oshishi kasalliklarning oldini olish va bemorlarni davolashda tibbiy 
muassasalar salohiyatining pasayishiga olib keldi.