Oliy qonun chiqaruvchi xoqimiyat.
O’zbekiston Respublikasining oliy davlat vakillik tashkiloti Oliy Majlis bo’lib, u qonun chiqaruvchi xoqimiyatdir. U xududiy saylov okruglardan saylanadi. Oliy Majlisga saylanish xuquqiga saylov kunigacha 25 yoshga tulgan O’zbekiston Respublikasi fukarolari ega bo’ladilar.
Oliy Majlis O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasini qabul shiladi, shuningdek unga ugartirish va qo’shimchalar kiritadi, O’zbekiston Respublikasi qonunlarini qabul kiladi; qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud xoqimiyatlari tashkilotlari tizimi va vakolatlarini belgilaydi; bojxona, valyuta va kredit faoliyatini, davlat bankini bshqarishni qonuniy jixatdan tartibga soladi, shuningdek, O’zbekiston Respublikasi xududiy ma’muriy tizilishi, chegaralarining o’zgarishi masalalari bilan shug’ullanadi.
Oliy Majlis respublika ichki va tashqi siyosati asosiy yunalishlarini belgilaydi, strategik davlat dastrlarini qabul kiladi; davlat byudjetini tasdiklaydi va uning bajarilishini nazorat kiladi; soliklar va boshqa majburiy tulovlarni belgilaydi.
Oliy Majlisning muxim vokalatlari quyidagilardan iborat:
Oliy Majlisga va maxalliy tashkilotlarga saylovlarni belgilash, markaziy saylov komissiyasini to’zish;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentiligiga Konstitusiyada belgilangan muddat tugashi bilan saylov utkazish kunini belgilash;
O’zbekiston Oliy majlisi Raisi va uning o’rinbosarlarini saylash;
O’zbekiston Respublikasi Oliy Sudini saylash;
O’zbekiston Respublikasi Oliy Sudini saylaydi;
O’zbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muxofaza qilish kumitasi raisini saylaydi;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining bosh vazir va uning o’rinbosarini; bosh vazir o’rinbosarlari, vazirlar maxkamasi a’zolarini tayinlash va vazifasidan ozod qilish to’g’risidagi farmonlarni tasdiklash;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining O’zbekiston Respublikasi Bosh Prokurori va uning o’rinbosrlarini tayinlash va vazifasidan bushatish to’g’risidagi farmonlarini tasdiklaydi;
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti taklifiga binoan O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki boshqarmasi raisini tayinlash va vazifasidan ozod qilish;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining vazirliklar, davlat kumitalari va davlat boshqaruvining boshqa tashkilotlarini tashkil etish va tugatish xaqidagi farmonlarini tasdiklash;
xalqaro shartnoma va bitimlarni ratfikasiya va bekor qilish;
davlat mukofotlari va nomzodlarini ta’sis etish;
tumanlar, shaxarlar, viloyatlarni tashkil etish, bekor qilish, nomlarini o’zgartirish va ularning chegaralarini o’zgartirish;
O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasida ko’zda tutilgan boshqa xuquqlarga ega.
Oliy Majlis yigilishlari uning ishida deputatlarning uchdan ikki qismidan, ya’ni 100 kishidan ortigi katnashsa xakikiy xisoblanadi. Oliy Majlis vakolati muddati tugagandan sung yangi chakirik Oliy Majlis o’z ishini boshlagunga kadar faoliyat yuritadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |