O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi rahbarlarining soha faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha amalga oshirgan ishlar

1-savollik

O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi rahbarlarining soha faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha amalga oshirgan ishlar.

Ma’lumki, yer va ko‘chmas mulk kadastri ishlarini yaxshilash maqsadida joriy yilda “Ergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi tarkibiy tuzilmasi va faoliyat yo‘nalishlari qaytadan tasdiqlandi.
Qo‘mitaning asosiy faoliyat yo‘nalishlari etib yer resurslaridan oqilona foydalanish, geodeziya va kartografiya sohasi faoliyati bo‘yicha yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirilishini ta’minlash, yer resurslaridan oqilona foydalanish, yerlarni saqlash va muhofaza qilish, tuproq unumdorligini oshirish, geodeziya va kartografiya faoliyati samaradorligini kuchaytirish bo‘yicha davlat dasturlari ishlab chiqish va amalga oshirish, davlat kadastrlari yagona tizimini yuritish, ko‘chmas mulk obyektlarining elektron ma’lumotlar bazasini takomillashtirish va doimiy yangilab borish, sohaga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etgan holda, davlat kadastr xizmatlari sifatini yaxshilash, tadbirkorlik subyektlariga tezkor va sifatli xizmatlar ko‘rsatish belgilandi.
Qo‘mita qoshida Yer munosabatlari va davlat kadastrlarini rivojlantirish jamg‘armasi tashkil etildi. Qo‘mita rahbariyati butunlay yangilandi. Qo‘mita tizimiga qo‘shimcha 937 shtat birligi berildi va moddiy-texnik bazasi mustahkamlandi.
Jumladan, davlat qo‘mitasi organlari tizimiga qo‘shimcha ravishda kiritilayotgan shtat birliklarini saqlash, ularning moddiy-texnik bazasini mustahkamlash va rivojlantirish uchun joriy yil Yer munosabatlari va davlat kadastrlarini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan 45 milliard so‘mdan ziyod mablag‘ sarflanishi belgilangan.
Ta’kidlash joizki, Vazirlar Mahkamasining 2016-yil 3-avgustdagi qarori bilan 2016-2017-yillarda jismoniy va yuridik shaxslarga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektlari yalpi xatlovdan o‘tkazildi.
Bunda mamlakatimizdagi barcha 8 ming 901 mahallada xatlov ishlari yakunlandi. 6 million 190 mingdan ziyod ko‘chmas mulk obyekti xatlovdan o‘tkazildi. Xususan, 5,8 million turar joy obyekti, 267 ming 963 noturar joy obyekti, 38 ming 373 dala hovlida xatlov ishlari amalga oshirildi.
Bugungi kungacha Davlat soliq qo‘mitasiga real vaqt rejimida 6 million 30 mingdan ortiq (97 foiz) ko‘chmas mulk obyekti to‘g‘risidagi kadastr ma’lumotlari taqdim etildi.
Qo‘mita tizimi idoralari tomonidan fuqarolarga hamda tadbirkorlik subyektlariga ko‘rsatilayotgan davlat kadastr xizmatlari sifatini yaxshilash maqsadida sohada zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng qo‘llash orqali 7 davlat xizmati interaktiv usulga o‘tkazildi.
Uchuvchisiz uchish apparatlarini iqtisodiyotning real sektorida samarali qo‘llash orqali joylarda yer nazorati, qishloq xo‘jaligi ekinlari ekilishi va boshqa agrotexnik tadbirlarning amalga oshirilishini ta’minlash maqsadida kvadrokopterlar olib kelindi.
Yig‘ilishda “Ergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi rahbariyatida yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri sohasida munosabatlarni kompleks tartibga solish, yerlardan oqilona va samarali foydalanishni tashkil etish, ta’sirchan nazoratni ta’minlashda tashabbus yetishmayotgani qattiq tanqid ostiga olindi. Shuningdek, sohada hal etilishi talab qilinayotgan ko‘plab muammolar borligi qayd etildi.
Jumladan, joriy yilda agrotexnik tadbirlar bajarilishi va shartnomada ko‘zda tutilgan ekinlarni to‘liq ekish ustidan tizimli monitoring o‘rnatilmagani oqibatida 833 fermer 13 ming gektarga paxta va g‘alla ekish bo‘yicha shartnomaviy majburiyatini bajarmagani ko‘rsatib o‘tildi.
Bunday holatlarning oldini olish maqsadida Bosh vazir o‘rinbosari Z.Mirzayevga yerdan samarali foydalanish, fermerlar tomonidan tuzilgan shartnomalar ijrosini qat’iy ta’minlash yuzasidan tegishli chora-tadbirlar ishlab chiqish va amalga oshirish vazifasi yuklatildi.
Yig‘ilishda davlat kadastr xizmati tomonidan 2016-2017-yillarda ko‘chmas mulk obyektlarini yalpi xatlovdan o‘tkazib, aniqlangan hujjatsiz mol-mulkni ro‘yxatga qo‘yish ishlari ham to‘liq yakunlanmagani alohida qayd etildi.
Xususan, xatlovda 1 million 100 mingta uy-joyning hujjati 15 yildan ortiq vaqt mobaynida rasmiylashtirilmagani, 145 mingta ko‘chmas mulk obyektidan 15 yildan kam muddat mobaynida hech qanday hujjatsiz foydalanib kelingani, shuningdek, noqonuniy egallangan 8,5 ming gektar yerda va muhofaza zonalarida 67 mingta obyekt qurilgani aniqlangan.
Biroq kadastr xizmati organlari, tumanlar va shaharlar hokimlari tomonidan ushbu obyektlarning kadastr hujjatini tayyorlash, ular bo‘yicha mulk huquqini rasmiylashtirish, o‘zboshimchalik bilan egallangan yerlarda qurilgan obyektlarni buzish yoki ularga egalik huquqini berish ishlari to‘liq yakunlamagani qat’iy ko‘rsatib o‘tildi. Jumladan, 15 yildan ortiq vaqt foydalanib kelingan 1,1 millionta uy-joydan 751 mingtasi yoki 68 foizi bo‘yicha kadastr hujjatlari tayyorlangani, ushbu ishlar nazoratdan chetda qolgani ta’kidlab o‘tildi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev sohaning kadrlar salohiyati pastligi, “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi tizimidagi 27 foiz xodimlar mutaxassisligi sohaga to‘g‘ri kelmasligini qayd etdi. Shu yo‘nalishda xorijiy oliy o‘quv yurti filialini tashkil qilish muhimligi, Italiyaning Piza universiteti hamda Moskva davlat geodeziya va kartografiya universiteti bilan hamkorlik o‘rnatish kerakligi ta’kidlandi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev kadastr idoralarining eng asosiy vazifasi yerning hisobi va balansini yuritish boʻlishi kerakligini qayd etdi. Yil yakuniga qadar yer turi, konturi, chegarasi va foydalanuvchisi haqidagi maʼlumotlar jamlangan axborot tizimini ishga tushirish vazifasi qoʻyildi. Endi yer ajratish toʻgʻrisidagi qaror mazkur tizimga kiritilsagina haqiqiy hisoblanadi.
Shuningdek, sunʼiy yoʻldosh kanallarini ijaraga olish va signallarni qayta ishlash tizimini tashkil etishga koʻrsatma berildi. Bu esa kosmosuratlarni yillar boʻyicha taqqoslash orqali hosildorlikni tahlil qilish, yerlarning meliorativ holatini muntazam oʻrganishda qoʻl keladi.
Qishloq xoʻjaligini boshqarishni raqamlashtirish, kelgusi yildan yer balansi va uning hisobini Milliy geoaxborot tizimida yuritish zarurligi qayd etildi. Yil yakuniga qadar qishloq xoʻjaligi maydonlarini elektron tanlov va auksion asosida ajratish tartibini joriy qilish, xalqaro ekspertlarni jalb etgan holda yer toifalarini optimallashtirish boʻyicha topshiriq berildi.
"Yergeodezkadastr" davlat qoʻmitasining tuproq sifatini baholash, yerlarni rivojlantirish, ekinlarni joylashtirish bilan bogʻliq vazifalarini, shuningdek, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot institutini Qishloq xoʻjaligi vazirligiga oʻtkazish taklifi bildirildi. Jahon bankidan ajratilayotgan 87 million dollar hisobidan mazkur institut faoliyatini rivojlantirish, laboratoriyalarini yangilash muhimligi qayd etildi. Shuningdek, Qishloq xoʻjaligi vazirligiga yil yakunigacha 10 ming gektar yer maydonining tuproq tahlilini va agrotexnologik xaritalarini tayyorlash vazifasi qoʻyildi.
2-savollik