O’zbekiston respublikasi xalq

 

 

---

 

10 

 

I-BOB. 

Gazlamalarga 

ishlov 

berish 

texnologiyasi 

bo’yicha  amaliy 

mashg’ulotlarda ochiq va yopiq qirqimli bostirma choklar va ularni tikishni 

o’rganishga oid mavjud manbalarni o’rganish va tahlil qilish. 

 

§ 1.1. Gazlamalarga ishlov berish texnologiyasi bo’yicha  amaliy  mashg’ulotlarda 

ochiq  qirqimli  bostirma  choklarni  tikishni  o’rganishga  oid  mavjud  manbalarni 

o’rganish va tahlil qilish. 

 

O’qituvchi  amalga  oshiradigan  pedagogik  tahlil  ta’lim-tarbiya  jarayonini 

boshqarishning  umumiy  omili  bo’lib,  u  mazkur  jarayonning  mazmunini  tashkiliy 

jihatlarini rivojlanish yo’nalishlarini o’rganishda hamda uning natijalarini boshlash 

va  shu  asosda  mehnat  ta’limi  nazariyasi  hamda  amaliyotini  yanada 

takomillashtirish bo’yicha tegishli tavsiyalarni ishlab chiqishga qaratilgan. 

Shuning  uchun  ushbu  bitiruv  malakaviy  ishining  ushbu  bobida  gazlamalarga 

ishlov  berish  texnologiyasi  bo’yicha  ochiq  qirqimli  bostirma  choklarni  tikishni 

o’rganishga oid mavjud manbalarni o’rganib tahlil qilib chiqmoqchiman.  

Mashina baxyalari quyidagi: tikish, yo’rmash va aralash, tikish va ayni vaqtda 

qirqimlarni yo’rmash baxya qatorlarini hosil qiladi (1-rasm). 

Moki  baxya  hosil  qilishda  mashinaning  asosiy  ish  organi  moki  hisoblanadi: 

bir ip yuqoridan (ignadan), ikkinchisi pastdan (moki naychasidan) keladi. Shunda 

iplar  tikiladigan  gazlama  ichida  o’riladi.  Iplar  ma’lum  taranglik  bilan  o’rilgani 

uchun gazlamalar puxta ulanadi. 

Ikki  ipli  moki  baxya  eng  keng tarqalgan. Ikki  ipli  moki  baxya  hosil  qilishda 

igna gazlamaga sanchilib, g’altakdan bo’shalayotgan igna ipining halqasi gazlama 

orqali o’tadi. Gazlama tagida moki bu halqani keradi va moki ipi o’ralgan naycha 

atrofidan o’raydi. Halqa naycha atrofida to’la o’ralgandan keyin igna ipi moki ipi 

bilan o’riladi. So’ngra ip tortqich igna ipini yuqoriga tortib, gazlama ichiga moki 

ipini  kirgizadi,  shunda  o’rilish  tuguni  tikilayotgan  gazlamalar  o’rtasida  qoladi. 

Shundan  so’ng  gazlamaning  surish  mexanizmi  gazlamani  baxya  uzunligicha 

---

 

11 

masofaga  suradi  va  jarayon  takrorlanadi.  Baxyalarning  uzluksiz  takrorlanishi 

natijasida baxyaqator hosil bo’ladi. 

Moki  baxya  baxyaqatorga  nisbatan  to’g’ri  chiziqli  yoki  siniq  bo’lib 

joylashishi  mumkin.  Moki  baxyalar,  binobarin,  ular  hosil  qiladigan  baxyaqatorlar 

ham,  ikki  ip  bilan  ikki  ipli  baxyaqator,  uch  ip  bilan  uch  ipli  baxyaqator,  to’rt  ip 

bilan to’rt ipli baxyaqator, besh ip bilan besh ipli baxyaqator va hokazo bajarilishi 

mumkin. 

Moki  baxyalar  bir  chiziqli  va  ko’p  chiziqli  bo’lishi  mumkin.  Siniq  baxya  

ignani baxyaga ko’ndalang sanchib yoki materialni baxyaga ko’ndalang qilib hosil