O`zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi


Nominal daromad-aholi tomonidan ma'lum vaqt oralig`ida olingan pul daromadlari miqdori hisoblanadi



Download 0,93 Mb.
bet103/115
Sana10.05.2022
Hajmi0,93 Mb.
#601861
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   115
Bog'liq
O`zbekiston respublikasi xalq ta\'limi vazirligi

Nominal daromad-aholi tomonidan ma'lum vaqt oralig`ida olingan pul daromadlari miqdori hisoblanadi.
Ixtiyorida bo`lgan daromad-shaxsiy iste'mol va jamg`arma maqsadlarida foydalanish mumkin bo`lgan daromad. Bu daromad nominal daromaddan soliqlar va majburiy to`lov summasiga kam bo`ladi.
Real daromad-narx darajasi o`zgarishini hisobga olib, aholining ixtiyorida bo`lgan daromadga sotib olish mumkin bo`lgan tovar va xizmatlar miqdorini ko`rsatadi.
Aholining nominal pul daromadlari turli manbalar hisobiga shakllanib, ulardan asosiylari quyidagilardir:
A) ishlab chiqarish omillaridan olinadigan daromadlar;
B) davlat yordam dasturlari bo`yicha to`lov va imtiyozlar shaklidagi pul tushumlari;
V) moliya-kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari;
Aholining yollanib ishlovchi qismi oladigan daromadlarining asosiy qismini ish haqi tashkil qiladi.Daromadning bu turi istiqbolda ham, pul daromadlari umumiy hajmining shakllanishida ham o`zining yetakchi rolini saqlab qoladi.
Aholi pul daromadlari darajasi davlat yordam dasturlari bo`yicha to`lovlar sezilarli ta'sir ko`rsatadi. Bu manbalar hisobiga pensiya ta'minoti amalga oshiriladi va turli xil nafaqalar to`lanadi. Aholining moliya-kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari quyidagilardan iborat: davlat sug`urtasi bo`yicha to`lovlar; shaxsiy uy qurilishiga va matlubot jamiyati a'zolariga bank ssudalari; Jamg`arma bankiga qo`yilmalar bo`yicha foizlar; aktsiya, obligatsiya bahosining ko`payishidan olinadigan daromad va zayom bo`yicha to`lovlar;lotoreya bo`yicha yutuklar; tovarlarni kreditga sotib olish natijasida tashkil topadigan, vaqtincha bo`sh mablag`lar; har xil turdagi kompensatsiya to`lovlar va h.k.
Aholi turmush darajasi tushunchasini ularning hayot kechirishi uchun zarur bo`lgan moddiy va ma'naviy ne'matlar bilan ta'minlanishi, hamda kishilar ehtiyojining bu ne'matlar bilan qondirilish darajasi sifatida aniqlash mumkin.
Kishilar hayot faoliyati uchun zarur ne'matlar to`plami mehnat sharoitida, ta'lim, sog`liqni saqlash, oziq-ovqat va uy -joy sifati kabi xilma-xil ehtiyojlarni o`z ichiga oladi. Kishilar ehtiyojlarini qondirish darajasi jamiyat a'zolarining alohida olgan va oilaviy daromadlari darajasiga bog`liq.Turmush darajasini mamlakat darajasida (butun aholi uchun) va tabaqa lashgan mikro darajada (aholining alohida guruhi uchun) qarab chiqish mumkin. Birinchi yondashuv turli mamlakatlarda aholining turmush darajasini aholi jon boshiga to`g`ri keladigan ichki milliy maxsulot ko`rsatkichi bo`yicha aniqlab, kiyosiy tahlil qilish imkonini beradi.
Aholi guruhlari bo`yicha daromadlar taqsimlanish dinamikasini taqqoslash, iste'molchilik byudjet asosida amalga oshiriladi. Qator iste'molchilik byudjetlari mavjud bo`ladi: o`rtacha oila uchun, yuqori darajada mo`l-ko`l byudjet, minimal moddiy ta'minlangan byudjet, nafaqaxo`rlar va aholi boshqa ijtimoiy guruhlari byudjeti shular jumlasidandir.
Farovonlikning eng quyi chegarasini oila daromadining shunday chegarasi bilan belgilash mumkinki, undan keyin ishchi kuchini takror hosil qilishni ta'minlab bo`lmaydi. Bu daraja moddiy ta'minlanganlik minimum yoki kun kechirish darajasi (kashshoklikning boshlanishi) sifatida chiqadi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida o`rtacha daromad «o`rtacha sinf» deb ataladigan tabaqalar daromadlari bo`yicha aniqlanadi. Bunday guruh iste'molchilik savatiga uy, avtomashina, dala xovli (dacha), zamonaviy uy jihozlar, sayr qilish va bolalarni o`qitish imkoniyati, qimmatli qog`ozlar va zebu ziynatlar kiradi.
Bozor iqtisodiyoti aholining yuqori ta'minlanganlik yoki «boy» qatlami mavjud bo`lishini taqozo qilib, ularga aholining yuqori sifatli tovar va xizmatlar xarid qilishga layoqatli bo`lgan juda oz katlami kiradi. AQSh da aholi bu qismining shaxsiy imkoniyati 8-10 mln. dollar hisobida baholanadi.



Download 0,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   115




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish