|
maqsad:
Darsga qo‘yilgan zamonaviy talablar asosida dars ishlanmalarini yaratish.
Bajarilishi lozim:
1.
Tinglovchilar malaka ishi mavzusiga doir dars ishlanmasini darsga
qo‘yilgan zamonaviy talabdar asosida yaratadilar.
2.
Tayyorlangan dars ishlanmasi yuzasidan taqdimot qilinadi. (zamonaviy
talablar asosidagi dars ishlanmasini yaratish uchun 6-nazariy mashg‘ulotning
materiallariga qarang.)
2019-2020 o‘quv yilida
barcha fanlardan respublika ta’lim markazida yangi
elektron darsliklar, o‘quv filmlari va fanlar kesimida o‘quv qo‘llanmalari ishlab
chiqilgan. Bu internet resurslarini o‘qituvchilar
www.rtm.uz
va
www.multimediya.uz
saytlaridan yuklab olib, darslarda foydalanishlari mumkin. (
Ilova-3 )
5-amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Biologiya fanini o‘qitishda darsdan tashqari ishlarni tashkil
etish
Ishdan
maqsad:
Tinglovchilarning
biologiya
fanini
o‘qiti
ttt
da.
o‘quvchilarning darsdan tashqari ishlar (maktab tajriba maydonchasidagi va
o‘quv-tadqiqot ishlari)ni kompetensiyaviy yondashuv asosida tashkil etish
yuzasidan bilim, ko‘nikmalarini rivojlantirish.
Bajarilishi lozim:
1.
O‘quvchilarning maktab tajriba maydonchasidagi darsdan tashqari
ishlarini tashkil etish yuzasidan quyida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni tahlil
qiling.
2.
O‘quvchilarning o‘quv-tadqiqotlarini tashkil etish metodikasi bilan
tanishing va uni tahlil qiling.
3.
Bajarilgan ishlar yuzasidan taqdimot tayyorlang.
Amaliy mashg‘ulotga doir nazariy material
Maktab tajriba maydonchasidagi darsdan tashqari ishlar
Biologiyani o‘qitit amaliyotida maktab tajriba maydonchasiga alohida
e’tibor beriladi. Bu erda o‘quvchilar dala o‘simliklari, sabzavot ekinlari,
rezavor-meva ekinlari, manzarali o‘simliklar va o‘simlik biologiyasi bilan
tanishadilar, ularni pravarish qilish, begona o‘tlardan tozalash va zararkunanda
hasharotlarni yo‘qotish bo‘yicha muayyan ishlarni amalga oshiradilar.
O‘quvchilarning maktab tajriba maydonchasida kuzatish va tajriba qo‘yish
ishlarini maqsadga muvofiq tashkil etilishi biologiya o‘quv xonasini o‘quv jarayoni
129
uchun kerakli tarqatma materiallar bilan ta’minlash, kuzatish va tajribalarning
natijalarini darsda namoyish qilish imkonini beradi.
O‘quvchilarga aniq puxta, mantiqiy tuzilgan reja asosida ishlash uquvini
singdirish zarur. Buning uchun maktab o‘quv tajriba maydonchasida katta pedagogik
imkoniyatlar bor. Maktab tajriba maydonchasini tashkil
etish, ekin va ko‘chatlar ekishning puxta o‘ylangan rejasini tuzishni birinchi o‘ringa
qo‘yish kerak. O‘quv tajriba maydonchasida 5-11-sinflarda darsdan tashqari ishlar
kuzda, bahorda amaliy mashg‘ulotlar, yozda, kuzda va bahorda tajribalar qo‘yish va
kuzatishlar o‘tkazish, biologiya darslarida tarqatiladigan va ko‘rgazmali materiallarni
tayyorlash yuzasidan o‘tkaziladi.
Maydonchada «YOsh tabiatshunoslar» to‘garagi ish olib boradi. To‘garak
a’zolari maktab tajriba maydonchasidagi ishlarni tashkil etish va maktab, sinfdan
tashqari tadbirlar: «Hosil bayrami», «Qushlar bayrami»ni o‘tkazishga tayyorlanish,
ko‘rgazmalar tashkil etishda o‘qituvchiga yaqindan yordam beradilar. Maktab tajriba
maydonchasidagi ishlarni tashkil etishda o‘quvchilarni kichik guruhlarga ajratish, har
bir guruh etakchisini tayinlash, etakchiga bajariladigan ishlar bo‘yicha aniq
topshirikdarning berilishi ishning samarali bo‘lishi va ularni nazorat qilinishi,
o‘quvchilarning o‘z vaqtida rag‘batlantirish imkonini beradi.
Ota-onalar, maktab ma’muriyatining mazkur ishlarni tashkil etishda yaqindan
yordam berishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Maktab tajriba maydonchasining tarkibiy
qismlari bo‘yicha metodist olimlar o‘rtasida turlicha yondashuvlar mavjud. Jumladan,
P.I. Borovskiy maktab tajriba maydonchasi ikki bo‘limdan: tajriba va kolleksiya
bo‘limlaridan iborat bo‘lishini ta’kidlagan.
N.M. Verzilinning fikricha, maktab tajriba maydonchasi bir necha: dala,
sabzavot, rezavor, manzarali o‘simliklar, biologiya va zoologiya bo‘limlaridan iborat
bo‘lishi darkor.
Maktab tajriba maydonchasida maktab o‘quv dasturida o‘rganiladigan
o‘simliklar: dala, poliz, rezavor mevalar, manzarali va yovvoyi o‘simliklar bo‘lishi
kerak. SHunga muvofiq, maydoncha aniq chegaralangan: dala, poliz, rezavor meva,
manzarali, biologiya va zoologiya bo‘limlariga ega bo‘lishi zarur. Maydonchada
metrologik stansiya, auditoriya barpo etish zarur. Har bir bo‘limda o‘simlik
kolleksiyasi va ular ustida tajriba o‘tkazish uchun joy ajratiladi. Sabzavot ekinlari
ustida o‘tkaziladigan tajribalar quyidagilar bo‘lishi mumkin: erga qo‘shimcha ishlov
berishning tasiri, qalamchadan ko‘paytirish, chatishtirish, novdalarni chilpishning
tasiri, yaxshi o‘simliklarni urug‘lik uchun ajratish, asosiy ekinlar (karam, pomidor,
lavlagi, piyoz, bodring va b.) dan yuqori hosil etishtirish. Biologiya kursidan
130
mavzularni o‘tishda bu tajribalarning barchasidan foydalaniladi.
Biologiya o‘quv xonasi, tirik tabiat burchagi, maktab tajriba maydonchasi
biologiya o‘kitishning yaxlit moddiy texnika bazasini tashkil etadi. Biologiya
o‘qituvchisi biologiya o‘kitishning moddiy texnika bazasining har bir tarkibiy
qismining didaktik funksiyasi, biologiya darslari bilan bir qatorda, o‘quvchilar bilan
olib boriladigan darsdan va sinfdan tashqari ishlar, o‘quvchilarning mustaqil ishlarini
maqsadga muvofiq tashkil etish yo‘llarini belgilashi va o‘z pedagogik faoliyatini
amalga oshirishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
