O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi samarqand viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

Asosiy muammo: : Lug‘at ustida ishlash Quyidagi savollarga javob berishga harakat qiling.

1. 
   Sinonimlar bilan qanday ishlaysiz?
   
2. 
   Mantiqiy mashqlar qanday bo‘ladi
   
3. 
   So‘z ma’nosi nima?
   
4. 
   Ibora va tasviriy ifodalar bilan ishlash Asosiy muammo nimaga qaratilganini aniqlang. Muammoning asosiy mazmunini ajratib oling. Muammoli vaziyatni tahlil qilish - ob’ektning holatini aniqlang, asosiy qirralariga e’tibor qarating, muammoli vaziyatning hamma tomonlarini
   

	tahlil qiling..
4. Muammoli vaziyatni echish usul va vositalarini tanlash hamda asoslash	Ushbu vaziyatdan chiqib ketish harakatlarni izlab topish maqsadida quyida taqdim etilgan “Muammoli vaziyat T-jadval”ini to‘ldirishga kirishing. Muammoni echish uchun barcha vaziyatlarni ko‘rib chiqing, muqobil vaziyatni yarating. Muammoning echimini aniq variantlardan tanlab oling, muammoga aniq echimini toping. Jadvalni to‘ldiring. Keys bilan ishlash natijalarini yozma shaklda ilova eting

“Muammoli vaziyat » jadvali

Jadvalni to‘ldirish. Tinglovchilar taqqoslanuvchi jihatlarni ta’riflashadi va muvofiq turkumlar tagiga ma’lumotni taqsimlab chiqadilar.

Sinonim	Ibora	Tasviriy ifodalar

3. 
   KEYS: Savod o‘rgatish davrida o‘qishga o‘rgatishdagi
   

muammolar

Kirish. Birinchi sinflarda tovushlarni o‘rgatish. Tovushni harfga, harfni tovushga aylantirish deb aqliy faoliyat amalga oshiriladi yoki tovushni harfga, harfni tovushga «tarjima qilish» deb tushunmoq lozim. O‘qitishning bu usuli tahlil-tarkib tovush metodi asosida amalga oshiriladi.

Tahlil- tarkib tovush metodi deganda nutqdan gapni, gapdan so‘zni, so‘zdan bo‘g‘inni, bo‘g‘indan so‘z, so‘zdan gap, gapdan nutq anglashiladi. Bu metod S.P. Redazubov tomonidan mukammal ishlangan. Bu usul o‘zbek olimlaridan K. Abdullaeva, K.Qosimova, Y.Abdullaevlar tomonidan yoritilgan.

Aynan ana shu masalalarni chuqur o‘rganish “Keys stadi”ga asoslanagan o‘qitish texnologiyasining asosiy maqsadi hisoblanadi. Ushbu texnologiya amaliy vaziyatlarni hal etish jarayonida o‘rganilgan o‘quv mavzusi bo‘yicha bilimlarni mustahkamlashga, muammolarni tahlil qilish va qirralarni yakka tartibda yoki guruhlarda qabul qilish ko‘nikmalarini egallashga, ijodiy va o‘rganish qobiliyatlari, mantiqiy fikrlash, nutq va muhit sharoitlariga moslashish qobiliyatlarini rivojlantirishga hamda qarorlarni mustaqil qabul qilishga va o‘z-o‘zini nazorat qilishga yordam beradi.

Ushbu keysni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun mavzu bo‘yicha haqida bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish zarur.

Tavsiya etilgan keysni echish quyidagi natijalarga erishishga imkon yaratadi:

• 
  o‘zlashtirilgan mavzu bo‘yicha bilimlarni mustahkamlash;
  
• 
  muammoning hamda qabul qilingan echimning individual va guruhiy tahlilida bilim va ko‘nikmalarni qayta topshirish;
  
• 
  mantiqiy fikrlashni rivojlantirish;
  
• 
  mustaqil ravishda qaror qabul qilish ko‘nikmalarini egallash;
  
• 
  o‘quv axborotlarini o‘zlashtirish darajasini tekshirib ko‘rish.
  

Diksiya tuulaui.

1. 
   vaziyat.
   

Ularning ohangdorligini ta’minlashda «solfedjio»ga bog‘lash mumkin: do, re, mi, fa, sol, lya, si - a, o, o‘, u, e, i, a, i, u, u, a.

S, sh, ishtirok etgan so‘zlarni takror talaffuz qilish sira, shira,. Sekindan tezlatish.

Tez aytishdan foydalanish: Olimdan olma oldingmi? G‘ani g‘ildirakni g‘izillatib g‘ildiratdi.

Xo‘r bilan o‘qitish, sanash ohangi bilan o‘qish: Bir-ga,ikki-ni, bir-na, ikki-zi, uch-ra.

4. 
   KEYS: Sinfda o‘qish darslarini tashkil etish
   

Kirish. O‘quv materiallari bolalarga ta’lim berish, ularni tarbiyalashda muhum bo‘lgan borliq haqidagi bilimlarni o‘z ichiga olgan holda badiiy va ilmiy ommabop adabiyotlar uchun xos bo‘lgan mavzular bilan tanishtiradi. Bu materiallar kichik yoshdagi o‘quvchilarni o‘rta maktabda adabiyotni muntazam o‘rganishga tayyorlaydi.

Sinfda o‘qish darslarida ta’lim - tarbiyaviy vazifalar umumiy ravishda hal qilinadi. Bolalarning atrofni o‘rab olgan muhit haqida, Vatanimizning, xalqimizning mustaqillikdan oldingi va hozirgi hayoti haqida bilimlar kengayadi: milliy dunyoqarashlari, ijobiy axloqiy sifatlari shakllanadi, ular aqliy va ma’naviy jihatdan kamol topadilar, mustaqil ravishda bilim olish asoslarini egallaydilar.

“O‘qish kitobi”ni tahlil qilish fikrimizni tasdiqlaydi. Bu darsliklarning mazmuni va metodik materiallari (matn tahlil qilish uchun topshiriq va savollar, mustaqil ishlar tizimi va hakozo) o‘zaro bog‘liqholda beriladi. Ta’lim-tarbiyaviy vazifalarni birgalikda amalga oshirish uchun o‘qish darslarida matnni o‘qishgina emas, balki matn ustida qanday ishlash kerakligi muhimdir. O‘qish darslarida ta’lim tarbiya vazifalarini o‘quvchilarga bilim va ko‘nikmalarningma’lum yig‘indisini egallashni ularda milliylik uchun zarur bo‘lgan shaxsiy sifatlarni shakllantirish bilan bog‘lab amalga oshiriladi.

Aynan ana shu masalalarni chuqur o‘rganish “Keys stadi”ga asoslangan o‘qitish texnologiyasining asosiy maqsadi hisoblanadi. Ushbu texnologiya amaliy vaziyatlarni hal etish jarayonida o‘rganilgan o‘quv mavzusi bo‘yicha bilimlarni mustahkamlashga, muammolarni tahlil qilish va qirralarni yakka tartibda yoki guruhlarda qabul qilish ko‘nikmalarini egallashga, ijodiy va o‘rganish qobiliyatlari, mantiqiy fikrlash, nutq va muhit sharoitlariga moslashish qobiliyatlarini rivojlantirishga hamda qarorlarni mustaqil qabul qilishga va o‘z-o‘zini nazorat qilishga yordam beradi.

Ushbu keysni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun mavzu bo‘yicha haqida bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish zarur.

Tavsiya etilgan keysni echish quyidagi natijalarga erishishga imkon yaratadi:

• 
  o‘zlashtirilgan mavzu bo‘yicha bilimlarni mustahkamlash;
  
• 
  muammoning hamda qabul qilingan echimning individual va guruhiy tahlilida bilim va ko‘nikmalarni qayta topshirish;
  
• 
  mantiqiy fikrlashni rivojlantirish;
  
• 
  mustaqil ravishda qaror qabul qilish ko‘nikmalarini egallash;
  
• 
  o‘quv axborotlarini o‘zlashtirish darajasini tekshirib ko‘rish.
  

Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida qanday masalalarni hal etish nazarda tutiladi

1. 
   vaziyat
   

1. 
   O‘quvchilarda yaxshi o‘qish sifatlari: to‘g‘ri, tez, ongli, ifodali, o‘quv malakalarini shakllantirish.
   
2. 
   Bolalarda kitobga muhabbatni uyg‘otish, kitobdan foydalanishga, undan kerakli bilimni olishga o‘rgatish, ya’ni kitobni sevuvchi, kitob bilan ishlashni biladigan chuqur fikrlovchi, sermulohaza kitobxonlarni etishtirish.
   
3. 
   O‘quvchilardan atrof muhit haqidagi bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish, ilmiy dunyoqarash elementlarini shakllantirish.
   
4. 
   O‘quvchilarda ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy, nafosat jihatdan va mehnatga muhabbat ruhida tarbiyalash.
   
5. 
   O‘quvchilar nutqi (asosan, og‘zaki nutqi) ni va tafakkurini
   

o‘stirish.

Adabiy tasavvur bilimlarni shakllantirish. Har bir vazifani bajarishning aniq yo‘li mavjud, ammo bir vazifa boshqalar bilan o‘zaro bog‘liq holda o‘qish darslari va sinfdan tashqari mashg‘ulotlar jarayonida hal qilinadi.

AMALIY VAZIYATNI BOSQICHMA - BOSQICH TAHLIL QILISH VA HAL ETISH BO‘YICHA TINGLOVCHILARGA USLUBIY KO‘RSATMALAR


Tinglovchilarga yo‘riqnoma

Ish bosqichlari	Maslahatlar va tavsiyanomalar
1. Keys va uning axborot ta’minoti bilan tanishish	Avvalo keys bilan tanishing. Mavzu haqida tushuncha hosil qilish uchun bor bo‘lgan butun axborotni diqqat bilan o‘qib chiqish lozim. O‘qish paytida vaziyatni tahlil qilishga shoshilmang
2. Berilgan vaziyat bilan tanishish	Ma’lumotlarni yana bir marotaba diqqat bilan o‘qib chiqing. Siz uchun muhim bo‘lgan satrlarni belgilang. Bir abzatsdan ikkinchi abzatsga o‘tishdan oldin, uni ikki uch marotaba o‘qib mazmuniga kirib boramiz. Keysdagi muhim fikrlarni qalam yordamida ostini chizib qo‘ying. Vaziyat tavsifida berilgan asosiy tushuncha va iboralarga diqqatingizni jalb qiling.
3. Muammoli vaziyatni tahlil qilish	Asosiy muammova kichik muammolarga diqqatingizni jalb qiling.