Oʻzbekiston respublikasi xalq tа’limi vаzirligi nаmаngаn viloyati xalq ta’limi xodimlarini qаytа tаyyorlаsh vа ularning mаlаkаsini оshirish hududiy markazi

Passiv metod - bu o‘qituvchi va o‘quvchi o‘zaro ta’sirining shunday ko‘rinishi-ki, bunda o‘qituvchi darsning borishini boshqaruvchi va asosiy faoliyat ko‘rsatuvchi shaxs, o‘quvchilar nofaol (passiv) tinglovchilar va ular o‘qituvchi ko‘rsatmasinigina bajarishadi, xolos. Ta’lim jarayoni shu tarzda tashkil etilganda o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi aloqa savol-javob, nazorat ishlari, testlar ko‘rinida amalga oshiriladi. Ta’lim jarayonida passiv metodlarning qo‘llanilishi hozirgi kun talabi bo‘yicha samarasiz sanaladi.

O`quvchi


Passiv metodning sxemasi



O`quvchi


O`qituvchi

O`quvchi

2.O‘qitishning faol va interfaol metodlari: ta’rifi, xususiyatlari
Faol metod - o‘qituvchi va o‘quvchining o‘zaro hamkorligining shakli, bunda o‘quvchi passiv tinglovchi emas, balki o‘qituvchi bilan birday faollikka ega. Passiv metodda o‘qituvchi avtoritar, faol metodda esa o‘qituvchi-o‘quvchi munosabatlari demokratik ko‘rinishda bo‘ladi.
Faol metodning sxemasi


O`qituvchi

O`quvchi

O`quvchi


O`quvchi

Agar o‘qituvchi o‘qitish jaraenida faol metodlarni qo‘llasa, o‘quvchi dars jaraeniga qiziqadi, uning faol ishtirokchisiga aylanadi. O‘quvchi tayer ma’lumotni eslab qolishidan ko‘ra, zarur bo‘lgan xulosalarni mustaqil ravishda, bahs, fikrlash, amaliy tajriba orqali o‘zi chiqarsa, foydaliroq bo‘ladi. Bunday yo‘l bilan egallangan bilimlar haqiqatan ham o‘quvchining shaxs sifatida rivojlanishiga asos bo‘ladi.Biologiyani o‘qitishda foydalaniladigan faol metodlar guruhiga o‘qitishning muammoli-izlanish metodlari, mantiqiy metodlar, mustaqil ishlash metodlari, o‘quvchilar faoliyatini rag‘batlantirish va asoslash metodlari, nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari kiradi.
Faol metodlar muammoli vaziyatlarni vujudga keltirib, o‘quvchilarning kichik guruhlarida hamkorlikda ishlab, muammoni hal etish, murakkab savollarga javob topish jarayonida alohida ob’ekt, hodisa va qonuniyatlarni tahlil qilish ko‘nikmalari va bilimlarini faollashtirishga asoslangan faol bilish faoliyatini taqozo etadi. SHu sababli, biologiyani o‘qitishda reproduktiv metodlar bo‘lgan og‘zaki bayon, ko‘rgazmali va amaliy metodlar bilan birgalikda muammoli izlanish va mantiqiy metodlardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Buning uchun o‘qituvchi mazkur metodlarning o‘ziga xos xususiyatlari, ular tarkibiga kiradigan metodik uslublarni to‘g‘ri anglashi va o‘z o‘rnida samarali foydalanish ko‘nikmalarini egallagan bo‘lishi lozim.