O'zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi n. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov, I. Hojaliyev

19-dars 
GUMON OLMOSHLARI 
 
Darsning maqsadi: 
a) ilmiy maqsad — gumon olmoshlari haqida ma'lumot berish; 
b) tarbiyaviy maqsad — o'quvchilarni milliy an'analar ruhida tarbiyalash; 
d) rivojlantiruvchi maqsad — o'quvchilarni mustaqil fikrlashga o'rgatish. 

---

28 
Darsning jihozi:
gumon olmoshlari tushirilgan jadval. 
Darsning rejasi: 
1. Gumon olmoshlari. 
2. Gumon olmoshlarining ma'nosi. 
3. Gumon olmoshlarining yozilishi. 
O'tilgan darsni so'rash: 
1. Belgilash olmoshlari deb qanday olmoshlarga aytiladi? 
2. Belgilash olmoshlari qanday ma'nolarni anglatadi? 
3. Belgilash olmoshlarining yozilishini tushuntiring. 
Savollarga javob olingach, daftarlar uy vazifasini tekshirish uchun 
yig'ishtirib olinadi va tekshirilgan daftarlar tarqatiladi. 
Qo'shimcha topshiriqli mustaqil ish. 
1. Har bir o'quvchi daftariga so'roq olmoshlarini yozib, ma'-nosini izohlaydi. 
So'ng ana shu so'roq olmoshlariga alia- va -dir qo'shimchalarini qo'shib qayta 
yozishadi, hamda ma'nolarini tushuntiradi. 
 
 
 
Alla + 
kim 
nima 
qachon 
qaysi 
qancha 
nechuk 
qanday 
 
 
 
 
+ -dir 
 
Iqtidorli o'quvchilar uchun 
allaqachon, qachondir
so'zlarini ajratadi. Ular 
har ikki so'zning ma'nosini izohlaydi. (Bu ikki so'zda gumon ma'nosi yo'qligi, 
allaqachon — payt ravishi, 
qachondir 
— olmoshida gumon ma'nosi emas, so'roq 
ma'nosi ifodalanadi.) So'ng o'qituvchi yuqoridagi chizma asosida nazariy 
ma'lumotni bayon qiladi. 
70-mashq xattaxtada va daftarda bajariladi. Xattaxtada bajaigan o'quvchi 
xattaxtaga yozgan gapini daftariga yozishi shart emas. Namuna: 
Pochchamdan 
dasturxonni olib qoqish uchun gilosning yonidan o'tarmanmi, allakim baloga 
turtinib ketdi.
71-mashqni bajarishda o'quvchilar gumon olmoshini topib qanday 
hosil bo'lganini aytib beradilar. Namuna: 
Kimdir qarshiso'z aytgan edi, muallim 
jerkib berdi. Kimdir — kim 
so'roq olmoshiga 
-dir
qo'shimchasi qo'shib hosil 
qilingan. 72-mashq mustaqil bajariladi. 73-mashq uyga vazifa qilib beriladi. 
O'quvchilar bu mashqni yozib, olmosh va olmosb o'rnida qo'llangan so'zlarning 
tagiga chizadilar (
hamma, har kirn, bir narsa, shunga, u, o’z, bir, bu, men, sen, 
biz, haligi).