O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi jizzax viloyati xalq ta’limi boshqarmasi jizzax shahar xalq ta’limi bo’limi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI


JIZZAX VILOYATI
XALQ TA’LIMI BOSHQARMASI


JIZZAX SHAHAR XALQ TA’LIMI BO’LIMI


H.Nosirov nomli 16 – umumta’lim maktabi Adabiyot fani o’qituvchisi Ergasheva Maqsudaning

Bir soatlik dars ishlanmasi




Zulfiya “Bahor keldi seni so’roqlab”
Darsning maqsadi:

• 
  Shoiraning yoshligi, hayot yo’li va ijodi haqida ma’lumot berish;
  
• 
  O’quvchilarda hayotga mehir - muhabbat, insonlarni qadirlash, do’slik o’rtoqliktuyg’ularini shakilllantirish.
  
• 
  O’quvchilarni mustaqil va ijodiy fikirlashga o’rgatish.
  
• 
  O’quvchilarni hayotni sevishga, irodali, matonatli, qatiyatli qilib tarbiyalash.
  

Dars materiallari va jihozlari.
6 – sinf Adabiyot darsligi;
- Zulfiya va H.Olimjon partretlari, ma’zuralari, bukletlar, rangli rasmla, she’riy to’plamlaridan namunalar.
Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qismi.
   

Dars mazmuni. Zulfiyaning hayoti bolalik yillari va ijodiy faoliyati yaratgan she’riy to’plamlari, tarjima asarlari haqida tushuncha berish;

2. 
   Darsning maqsadi – vazifalarini ro’yobga chiqarish ustida ishlash.
   

3. O’tilgan mavzuni so’rash.
Darslikda berilgan savol – topshiriqlar asosida o’tkaziladi.
2. A Suhbat. “Aqliy hujum”
Suhbat quydagi savol orqali “Aqliy hujum” tarzida boshlanadi.
“Zulfiya kim?”. U haqida nimalarni bilasiz? Ushbu savollarga bollarning javoblari o’qituvchi tomonidan doskaga yozib turiladi. O’quvchilar tahminan quydagicha javob berishi mimkun.

1. 
   Zulfiya – O’zbekiston xalq shoiri
   
2. 
   Zulfiya birinchi bo’lib o’zbek ayolining ma’naviy qiyofasini aks ettirgan shoira.
   
3. 
   Zulfiya – xalqaro “Nilufar” mukofotining sohibasidir.
   
4. 
   Zulfiya – Sheriyatimizning porloq yulduzi.
   

O’qituvchi o’z tushuntirishini mavzudan kelib chiqib, o’quvchilarga Zulfiya she’rlarining barchasi xoh ular vatan haqida uning go’zal tabiati, mehnatkash odamlari, buyuk bunyotkorlik qudrati xususida bo’lsin, xoh insonlarning turfa his tuyg’ulari: mehir – muhabbat, quvonch – u shodlik, baxt – saodatni tarannnum etishga bag’ishlangan bo’lsin barchasida hayot sevarlik, o’quvchida yorug’ kayfiyat paydo etish istagi hukumrondir.
Shundan so’ng hayotga mehr – muhabbat insonlarni sevish, qadrlash ularga ishonish, qiyinchiliklardan qo’rqmaslik shoira ijodida salmoqli o’rin egallashi haqida quyidagi malumotlarni tushintiradi.
Shoira Zulfiyaning qalbiga ehtiros va ilhom bag’ishlangan tuyg’u bu bahor kelib, bog’ – rog’larning jonlaninshi, daraxtlarning qiyg’os gulag kirib, tevarak – atrofning chamanzorlarga aylanishidir.
Muallif gulaga burkangan manzarani tasvirlar ekan, uni ramziy ma’noda qo’llaydi. Bahorni takror – takror ramziy ma’noda qo’llashiga sabab shoiraning turmush o’rtog’i H. Olimjonning bahor faslini nihoyatda sevishidir. Shoira H.Olimjonga bir umir sodiq qoldi nomini aziz tutadi va uning ishlarini davom ettiradi. Shu tariqa shoira ijodiga hijron muhiti kirib keladi.
Uning shunay sherlaridan “Ko’rganmiding ko’zlarimda yosh”, “O’rik gullaganda”, “Kechir qoldim g’aflatda ”, “Sen qaydasan, yuragim” kabi she’rlar shular jumlasidandir.
Bugungi darsda uning shunday she’rlaridan biri “Bahor keldi seni so’roqlab” she’rini o’rganishi takidlanad.
She’r matnining dastlabki qismi namuna tarzda ifodali qilib o’qib beradi. So’ngra tushunarli va ifodali o’qiy oladigan o’quvchilar davom ettiradilar. She’r misrama – misra, bandma – band tahlili qilinadi, sharhlanadi. She’rda shoiraning ichki kechinmalar ro’hiy iztiroblari, sevgilisiga mehr muhabbatisog’inchi zo’r ehtiros, va karomat bilan ifodalanadi.
Tahlil davomida lug’atda ko’rsatilgan so’zlar o’quvchilarga tushunishga qiyin bo’lgan so’zlar atrofligicha izohlnadi hamda yozdiriladi.
3. Tarqatma materiallar bilan ishlash. Quydagi kartochkalar orqali mavzu mustahkamlanadi.


1 – kartochka
“Salqin saharlar bodom gulida” ……………….
…………………………………………………….
Ushbu misrani to’ldirib yozing, misrada qaysi fasil tasvirlangan?
Mazmunini izohlang.


2 – kartochka
“Qancha sevar eding bag’rim bahori” …….......
…………………………………………………….
Misrani to’ldirib yozing va mazmunini sharhlab bering?
She’r kimga atalgan.


3– kartochka
…………………………………………………….
O’rik gullarning eding maftuni birinchi qatorni toping.
Mazmunini tushuntiring.


4 – kartochka
“Sen kuylaga o’rik shu kecha” ………………...
…………………………………………………….
Misrani to’ldiring. Shoira nimani nazarda tutgan?


5– kartochka
…………………………………………………….
“Bir jahonga arzir tabassum” sherning birinchi misrasini toping.
Mazmunini sharhlab bering.
6 – kartochka
…………………………………………………….
Hamma yerda ko’rinar izing. She’rning birinchi misrasini toping.
She’r kimga atalgan? Mazmunini tushuntirib bering.

3. 
   Xulosa.
   

O’quvchilar faoliyati baholanib rag’barlantiri-
ladi.

4. 
   Uyga topshiriqlar.
   

1. 
   Darslikdagi savol – topshiriqlar bilan ishlash.
   
2. 
   She’rning 1, 3, 5 – bandlarini yodolish.