O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi Buxoro viloyati xalq ta’limi boshqarmasi Peshko’ tuman Xalq ta’limi bo’limi

Alisher Navoiy asarlarini tahlil qilib o’rganishda integratsiya usulidan foydalanib, fanlar aro aloqadorlikda o’rganamiz.
Maktab dasturida Bobur ijodi 5-sinf 10-sinfda, A.Navoiy ijodi esa 5-sinfda ,,She’r bilan durroj”, 6-sinfda ,,Mahbub ul qulub” asari, 7-sinfda ,,Sabbayi sayyor” dostoni, 8-sinfda g’azallari, 9-sinfda ,,Farhod va Shirin” dostoni, 11-sinfda ,,Saddi Iskabdariy” dostonlaridan parchalar berilgan. Demak, Navoiy ijodi 5-sinfdan 11- sinfgacha o’rganilar ekan, bu dolzarb masala hisoblanadi.
Mutafakkir haqida qisqacha ma’lumot.
Bugun 9-fevral o’zbek mumtoz adabiyotining asoschisi va quyoshi hamda adabiy tilining kamolotga yetkazgan buyuk mutaffakir, g’azal mulkining sultoni Mir Alisher Navoiy tavalludining 581-yilligi nishonlanmoqda.
Shoir garchand hayot bo’lmasa-da, uning barcha yozgan asarlari qalbimizda o’chmas iz qoldiradi.
Hozirga qadar ko’plab g’azallari xonandalar tomonidan qo’shiq bo’lib, yangramoqda. Ko’plab shoirlar, hattoki hozirgi yosh ijodkorlar ham Navoiy bobomizga atab she’rlar, g’azallariga muxammaslar yozmoqda.
Ayniqsa “Xamsa” asarini sevib mutolaa qilamiz .
O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov ,,Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch “ asarida ,,Agar bu ulug’ zotni avliyo desak, avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak, mutafakkirlarning mutafakkiri, shoir desak, shoirlarning sultonidir” deb ta’rif bergan.
Ijodiga nazar tashlaydigan bo’lsak, 1492-yilda aruz ilmiga bag’ishlab ,,Mezonul-avzoni’ risolasi yozildi va shoir o’z lirik ijodini qayta taqsimlab ,,Xazoyinul-maoniy” yaratishishiga astoydil kirishadi ,,Chordevon” nomi bilan shuhrat qozongan bu buyuk majmua 45ming misraga yaqin turli janrlardagi kichik va o’rta hajmli she’rlarni o’zida jamlangan bo’lib, ,,G’aroyib us-sig’ar” ,,Navodurush-Shabob” ,,Badoyeul-vasol”, ,,Favoyidul-kibor” nomlari bilan ataladi.
Bu 4 jildda 16 janrga oid 3000 dan ortiq she’r bo’lib, ulardan 2600 g’azal, 210 qit’a, 133 ruboiy, 86 fard, 52 muammo va boshqalar mavjud.
Bu turkey tilda yozilgan asarlari, dostonlari, she’rlaridan tashqari Navoiy fors tilida ham 12 ming misradan oshiq she’r, muammo janri haqida ,,Mufradot” risolasini, ,,Sittoyi zaruriya” , ,,Fusuli arbaa” turkum qissalarini yozdi.
,,Foniy” taxallusi bilan alohida devon tuzdi.
1498-yilda ,,Lissonut-tayr” 1499-yilda ,,Muhammatul-lug’atayn” . 1500-yili ,,Mahbubul-qulub” asarlarini yozdi . Bu uch asar buyuk shoir va mutaffakir ijodining avj nuqtalari edi…. Adib “Muhokamatul –lug’atayn” da o’zining butun ijodiy yo’lini sarhisob qilib, turkey tilidagi she’riyatining qudratini ta’kidlagan.
Men Mendelev elementlar jadvalidan foydalanib, integratsiya usulida Navoiy asarlarini va ,,Boburnoma”dagi tarixiy joy va tarixiy shaxs nomlarini o’rganishda o’quvchilarga va o’qituvchilarga tavsiya qilaman.