O‟zbekiston respublikasi xalq ta‟limi vazirligi a. Qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

ΙΙ. BOB. MAShINA ChOKLARINING KLASSIFIKASIYaSINI 

O‟QUVChILARGA AMALIY O‟RGATISh ASOSLARI. 

2.1.Mashina choklarini o‟quvchilarga amaliy o‟rgatish uchun uslubiy tavsiya 

ishlab chiqish. 

O`quvchilarni  tayyorgarlik  darajasiga  qo`yiladigan  zaruriy  talablarda 

o‘quvchilar  "Servis  xizmati"  yo`nalishi  bo‘yicha  gazlamaga  ishlov  berish 

texnologiyasi  bo`limi:  o`quvchilar  gazlama  turlari,  xususiyatlari,  ularga  ishlov 

berish,  bichish-tikish  asoslarini  o`rganadilar;  kiyimlar  turlari,  ahamiyati,  tikuv 

mashinalari, yigiruv asbob-uskunalari va mashinalari, ularning  turlari, tuzilishi va 

ishlashi  bilan  tanishadilar;  gazlamaga  ishlov  berish  texnologiyasi  xalq 

hunarmandchiligi  tarmoqlari:  kashtachilik,  do`ppido`zlik,  zardo`zlik,  quroqchilik, 

popopchilik,  milliy  o`yinchoqlar  tayyorlash  va  boshqa  yo`nalishlari  asoslarini 

egallaydilar;  gazlamaga  ishlov  berishga  oid  xalq  hunarmandchiligi  sohalari; 

gazlamaga  ishlov  berishga  oid  kasb-hunar  turlari  to`g`risidagi  ma‘lumotlarga  ega 

bo`ladilar. 

"Servis  xizmati"  yo`nalishi  mashina.  Mexanizm  va  stanoklar  bo`limida: 

o`quvchilar  ishlab  chiqarilayotgan  tikuv  mashinalari  va  ularning  klassifikasiyasi, 

texnologik  jarayonlar,  yangi  texnika,  ilg`or  texnologiyalar;  mehnat  predmetiga 

mexanik  ta‘sir  etish  orqali  amalga  oshiriladigan  texnologik  jarayonlar;  ishiab 

chiqarishdagi  kimyoviy  va  fizik-texnologik  jarayonlar;  fan-texnika  taraqqiyotini 

jadallashtirish  omillari  va  istiqboli;  ishlab  chiqarish  texnologiyasi;  ishlab 

chiqarishni  tayyorlashga  oid  texnologik  hujjatlar;  mahsulot  ishlab  chiqarishni 

nazorat  qilish,  o`lchash  va  taqqoslash  texnologiyalari;  kadrlarni  tayyorlash, 

malakasini  oshirish  yo`nalishlari,  tartibi  va  standartlari;  mulkchilik  turlari, 

marketing va menejment faoliyatining rivojlanishi; zamonaviy ishlab chiqarishning 

bozor munosabati bilan uzviyligi; olinadigan daromad va uni taqsimlash qoidalari; 

mehnatni  unumini  tashkil  etish,  tejamkorlik  va  ishbilarmonlik  asoslari;  mehnatni 

ilmiy tashkil etish; tabiatni muhofaza qilish; sanoat miqyosida ko`p seriyali ishlab 

chiqarish  uchun  tavsiya  etish  mumkin  bo‘lgan  mahsulot  namunasini  tayyorlash 

ishlarini o‘rgatish ko‘zda tutiladi. 

---

 

49 

Qiz bolalar uchun servis xizmati yo‘nalishi gazlamalarga ishlov berish ishlari 

bo‘yicha    o‘quvchilarga  tikuv  mashinalari  va  ularni    ishlatish  qoidalari  bilan 

tanishtirish  ko‘zda  tutilgan.  Bu  mavzularni  o‘qitishda  2  ta  ta‘limiy  maqsadni 

amalga oshirish talab etiladi. Bu maqsadlar qo‘yidagilardan iborat. 

1.Tikuvchilikda  ishlatiladigan  tikuv  mashinalarining  tuzilishi  va  ularni 

ishlatish  qoidalari,  ularda  uchraydigan  asosiy  nuqsonlari,  ularni  bartaraf  qilish 

yo‘llari  bo‘yicha  o‘quvchilarni  bilim  va  malakalarini  shakllantirish  hamda  ularni 

rivojlantirish.  

2.Tikuv  mashinalarida  ish  bajartirish  orqali  o‘quvchilarning  amaliy 

ko‘nikma  va  malakalarini,  politexnik  dunyoqarashini  shakllantirish  hamda 

rivojlantirish. 

Agar  har  bir  sinfda  tikuv  mashinalari  bilan  tanishtirish  va  ularda  ishlashni 

o‘rgatishdan  iborat  deb  qaraydigan  bo‘lsak  katta  didaktik  xatoga  yo‘l  qo‘yigan 

bo‘lamiz,  bunda  ta‘limning  rivjlantiruvchi  xarakteri  yo‘qoladi  hamda  yuqoridagi 

maqsadga  erishish  imkoniyatlari  cheklanadi.  Shuning  uchun  har  sinfda 

o‘quvchilarga  yetkazish  lozim  bo‘lgan  bilim,  ko‘nikma  va  malakalar  mazmuni, 

hajmi oldindan o‘quv dasturidan foydalangan holda aniqlanib olinishi zarur. 

 

Shuningdek  bu  bilim  va  malakalarning  politexnik  xarakterini  aniqlash  va 

buni  o‘quvchilar  ongiga  yetkazish  yo‘l-yo‘riqlarini  oldindan  rejalashtirish  kerak 

bo‘ladi. 

Mehnat  ta‘limni  o‘qitish  jarayonida  xar  xil  metodlardan  foydalaniladi. 

O‘qitish  metodi—ta‘lim  jarayonini  o‘qituvchi  va  o‘quvchilarning  kutilgan 

maqsadga  qaratilgan  faoliyati  tushuniladi.  Ta‘lim  metodlari  o‘quv  materiali  va 

vazifalarini  xarakteriga  qarab  tanladi.  Ayniqsa,  mehnat  ta‘limiga  xos  bo‘lgan 

metodlar  umumdidaktik,  xususiy  metodlarni  amalga  oshirish  vositalari,  shakllari 

ko‘proq tanlanadi. 

 

Mashqlarni  bajarishda      texnologik  xujjatlardan  foydalaniladi  va  ishlab 

chiqarish  topshiriqlarini  bajarish  yuzasidan  nazariy  bilimlar  beriladi  va  amaliy 

ishlar bajariladi. 

 

---

 

50 

Darsning texnologik xaritasi.