O‘zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

Хулосалар. Insoniyat taraqqiyotida har bir davr an’anaviy falsafiy muammolarni ilgari surgan va ularni o’z davri dunyoqarashi ta’sirida hal qilishga harakat qilgan. Falsafa tarixini yangi shoxchalari paydo bo’ladigan daraxtga qiyoslash mumkin, har bir shox o’z shakliga va yaproqlarining rangiga ega bo’lib, ular boshqalarini takrorlamaydi. Biroq daraxt shoxlari kabi falsafiy yo’nalishlar qancha ko’p bo’lmasin, ularni umumiy ildiz - inson va olamning o’zaro aloqadorligi, inson va jamiyat hayotining uzviyligi birlashtiradi. Ushbu umumiy ildiz inson madaniyatining dunyoqarashli asosi sifatida falsafaning ahamiyatini chuqurroq tushunishga imkon beradi.
XX asr turli davrlardagi falsafiy yo’nalishlarni o’zida birlashtirdi va o’tmish tajribasiga tayangan holda, olam va odam masalasiga juda murakkab ijtimoiy siyosiy vaziyatda ziddiyatli, yangi falsafiy qarashlar shakllandi.
Hozirgi zamon falsafasining o’ziga xos xususiyati uning dunyoqarashli va metodologik jihatdan turli tumanligidir.

Takrorlash uchun savollar

1. «Uyg’onish davri» tushunchasini qanday talqin etasiz?

3. 
   Milliy falsafiy maktablar deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Milliy falsafiy maktablarning umuminsoniy yutuqlari nimalarda namoyon bo’ladi?
   
5. 
   «Nemis klassik falsafasi»mi yoki «Nemis milliy falsafasi»mi? Bu masalaga sizning munosabatingiz qanday?
   
6. 
   Nega marksistik falsafa milliy falsafa bo’la olmas edi?
   
7. 
   Yevropa uyg’onish davri falsafasini o’rganishimizning ahamiyati nimalarda deb o’ylaysiz?
   

4-MAVZU: ONTOLOGIYA – BORLIQ FALSAFASI

Reja:

1. 
   Onotologiya va borliq tushunchalari. Borliqning asosiy shakllari
   
2. 
   Materiya harakat, fazo va vaqt to’g’risidagi falsafiy g’oyalar
   
3. 
   Tabiat tushunchasi. Tabiat to’g’risidagi falsafiy qarashlar
   
4. 
   Inson borlig’i. Inson borlig’ining asosiy jihatlari
   

tayanch tushunchalar

Borliq, yo’qlik, mavjudlik, reallik, materiya, harakat, rivojlanish, fazo, vaqt.

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Borliq va yo’qlik tushunchalari to’g’risida nimalarni bilasiz?
   
2. 
   Mavjudlik va reallik nima?
   
3. 
   Harakat va uning asosiy shakllari to’g’risida so’zlab bering.
   
4. 
   Fazo va vaqt, makon va zamon qanday ma’nolarni anglatadi?
   

ADABIYoTLAR

1. 
   Karimov I. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. — T.: «Sharq», 1998.
   
2. 
   Karimov I. Donishmand xalqimizning mustahkam irodasiga ishonaman: «Fidokor» gazetasi muxbiri savollariga bergan javoblar. – «Fidokor» 2000 yil 8 iyun.
   
3. 
   Osnovы filosofii. — T: «O’zbekiston», 1999.
   
4. 
   Kanke V.A. Filosofiya. — M: «Logos», 1999.
   
5. 
   Filosofskiy ensiklopedicheskiy slovar. M. 1999.
   
6. 
   J. Tulenov. Falsafa darslik. T., 2007.
   

7.M. Ahmedova. Falsafa. T., 2007.