O‘zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

«Vujudi mumkin» ning o’zaro nisbatiga murojaat qiladi?

1. 
   Forobiy
   
2. 
   Al - Xorazmiy
   

V. At – Termiziy
G. To’g’ri javob yo’q.

34. O’z – o’zini to’liq belgilovchi borliqni xizmat qiladigan tushuncha?

1. 
   Substansiya
   
2. 
   Materiya
   

V) Reallik
G) Dalil

35. Subsansiya bir vaqtning o’zida ham tabiat, ham xudo va sifatida ta’riflagan va bu ikki tushunchani tenglashtirgan

faylasufni toping?

1. 
   Spinoza
   
2. 
   Gegel
   

V) Fixte
G) Dekart

36. Birinchi asos sifatida ikkita substansiya olingan falsafiy yondashuv nima deb ataladi?

A) Dualizm
A) Totemizm
V) Fetishizm
G) Deizm

37. Falsafa tarixida dualizmning yorqin vakili sifatida o’rin olgan faylasuf kim?

1. 
   R. Dekart
   
2. 
   Gegel
   

V) Shelling
G) Spinoza

38. Lametrining dualizmni inkor qilib yozgan asarni ko’rsating?

1. 
   Ruhning tabiiy tarixi
   
2. 
   Inson va mashina
   

V) Inson - o’simlik
G) Epikur tizimi

39. Dunyoning negizida ikkita emas balki undan ko’proq mohiyat borligini tan oluvchi ta’limot?

1. 
   Plyuralizm
   
2. 
   Dualizm
   

V) Deizm
G) Monizm

40. Plyuralistik ontologiyaning turlaridan biri sifatida amal qiladigan ta’limot?

1. 
   Dunyoning to’rt asosi haqidagi ta’limot
   
2. 
   Monadalar haqidagi ta’limot
   

V) Teleologik ta’limot
G) To’g’ri javob yo’q.

41. Monizm ta’limotiga to’g’ri ta’rif berilgan qatorni ko’rsating?

1. 
   Dunyoning narsalar va hodisalar rang – barangligi bir substansiyadan iborat
   
2. 
   Dunyoning negizida ikkita emas undan ko’proq mohiyat bor.
   

V) Birinchi asos sifatida ikkita substansiya olingan falsafiy yondashuv
G) A va B javoblar to’g’ri

42. Monizm nechta yondashuvga ega?

1. 
   2 ta
   
2. 
   3 ta
   

V) 4 ta
G) 6 ta

43. Lotinchada to’shama, negiz ma’nosini beradigan tushunchani toping?

1. 
   Substansiya
   
2. 
   Materialisik monizm
   

V) Plyuralizm
G) Idealisik monizm

44. Materiya tushunchasini asosiy falsafiy kategoriya sifatida ilk bor ishlatgan faylasuf?

1. 
   Platon
   
2. 
   Suqrot
   

V) Aristotel
G) Gegel

45. Materiyaning tarkibiy darajalari to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping?

1. 
   Tirik, notirik va ijtimoiy
   
2. 
   Jonli va ijtimoiy materiya
   

V) Tirik va notirik
G) Iyerarxiya va jonsiz materiya

46. Miqdor va sifat o’zgarishlarini ifodalash uchun qanday kategoriyalar qo’llaniladi?

    1. 
       «harakat» va «rivojlanish»
       
    2. 
       «miqdor» va «sifat»
       

V. «makon» va «zamon»
G. To’g’ri javob yo’q.

47. Falsafada turli jismlarning makonda mexanik siljishi, tabiiy jarayonlar va hodisalar holatlarining har qanday o’zgarishi nima deyiladi?

    1. 
       Harakat
       
    2. 
       Rivojlanish
       

V. Zamon
G. To’g’ri javob yo’q.

48. Harakatning asosiy xususiyatlari qanday?

    1. 
       Abadiy va mutloq
       
    2. 
       Nisbiy va o’tkinchi
       

V. Jarayon
G. To’g’ri javob yo’q.

49. Harakatsizlikning asosiy xususiyatlari qanday?

    1. 
       Nisbiy va o’tkinchi
       
    2. 
       Jarayon
       

V. Abadiy va mutloq
G. To’g’ri javob yo’q.

50. Muhokamalardagi ziddiyat tufayli hal etib bo’lmaydigan yoki hal etilishi mushkul bo’lgan holat, mantiqiy qiyinchilik, muammo nima deb ataladi?

    1. 
       Aporiya
       
    2. 
       Masala
       

V. Ziddiyatli muammo
G. Yechimi yo’q muammo.

51. Materiya harakatining nechta asosiy shakli mavjud?

    1. 
       Besh B.Olti
       

V. Ikki
G. Cheksiz

52. Substansional konsepsiya asoschilari to’g’ri ko’rsatilgan qatorni ko’rsating?

1. 
   Demokrit va Platon
   
2. 
   Demokrit va Suqrot
   

V) Suqrot va Platon
G) Epikur va Suqrot

53. “Tashqarida makon va zamon mavjud bo’lmaydi” degan fikr muallifi kim?

1. 
   Leybnis
   
2. 
   D.Yum
   

V) Kant
G) Avgustin

54. Nyuton konsepsiyasiga ko’ra ... ?

1. 
   Makon absolyut cheksiz ko’lamga ega
   
2. 
   Makon cheksiz
   

V) Makon mutloq
G To’g’ri javob yo’q.

55. Tabiatning jonli qismi qaysi sferalarda mavjud deb e’tirof etilgan?

1. 
   Atmosfera, gidrosferani va litosferaning yuqori qismi
   
2. 
   Atmosfera, stratosfera va litosferaning yuqori qismi
   

V) Gidrosfera, biosfera va litosfera
G) Atmosfera, gidrosfera, biosfera

56. Ibtidoiy odamning mehnat shakllari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?

1. 
   Termachilik, ovchilik, baliqchilik
   
2. 
   Chorvachilik, ovchilik
   

V) Dehqonchilik, termachilik, baliqchilik
G) Ziroatchilik, chorvachilik, ovchilik

57. “Inson barcha narsalar mezonidir: u mavjud narsalarning mavjudligini, yo’q narsalarning esa yo’qligini belgilaydi”. Ushbu fikrning muallifini toping?

1. 
   Protogor
   
2. 
   Suqrot
   

V) Platon
G) Aristotel

58. Jon haqidagi ta’limotni birinchi bo’lib kim yaratgan?

1. 
   Platon
   
2. 
   Aristotel
   

V) Forobiy
G) Kant

59. Miqdoriy ifodalash, sezish yoki kuzatish mumkin bo’lmagan, massasi xam, energiyasi ham yo’q, moddiy obyektlar kabi muayyan shakl-shamoyilga xam ega bo’lmagan falsafiy kategoriya bu ...

1. 
   Hodisa
   
2. 
   Harakat
   

V) Sabab
G) Ong

60. Geraklit qanday birinchi asoslarni oqil va oliyjanob va tub asos deb hisoblagan?

1. 
   Suv va havo
   
2. 
   Olov va suv
   

V) Olov va havo
G) Havo va apeyron

61. Qaysi faylasuflar moddiy va ideal hodisalarni farqlagan?

1. 
   Suqrot va Platon
   
2. 
   Suqrot va Protogor
   

V) Platon va Protogor
G) Geraklit va Suqrot

62. Inson uni qurshagan boshqa odamlar tomonidan qanday idrok etilishi, tavsiflanishi va baholanishini aks ettiruvchi ijtimoiy hodisa bu- …?

1. 
   Shaxs
   
2. 
   Harakat
   

V) Ong
G) Ongsizlik

63. Ongsizlik bu-…

1. 
   Inson yeydigan oziq-ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi bilan bog’langan.
   
2. 
   Inson uni qurshagan boshqa odamlar tomonidan qanday idrok etilishi, tavsiflanishi va baholanishini aks ettiruvchi ijtimoiy hodisa
   

V) Jonning bir qismi
G) Ongning mazkur lahzada ong bilan boshqarishga qodir bo’lmagan parchasi.

64. Dialektika shakllangan dastlabki davrlarda qanday ifodalangan?

1. 
   olamning asosiga materiyani qo’ygan.
   
2. 
   dunyoni jonli olov yoki ikki marta kirish mumkin bo’lmagan daryo oqimi sifatida tasavvur qilingan.
   

V) bahslashish, munozara qilish san’ati sifatida tushunilgan, bunda fikrlar, qarashlar qarama- qarshiligi vositasida haqiqatning tagiga yetish maqsadida muammoni o’zaro manfaatdor muhokama qaratilgan munozara nazarda tutilgan.
G) barcha javoblar to’g’ri.

65. Gegel dialektikani kanday ta’riflagan?

1. 
   Dunyoni quyidan oliyga karab boruvchi umumiy rivojlanish jarayonisi fatida ta’riflagan.
   
2. 
   Odamlar ongiga diniy dunyoqarashni singdirishni tasvirlagan.
   

V) Materalizmni dialektik mantiq bilan bog’lashga harakat qilgan.
G) tabiiy va ijtimoiy xodisalarning uzaro alokasi va rivojlanishi deb ta’riflagan.

66. Obyektiv dialektika bu - …

1. 
   Dunyoni quyidan oliyga qarab boruvchi umumiy rivojlanish jarayoni sifatida tasvirlash.
   
2. 
   Tabiiy va ijtimoiy xodisalarning o’zaro aloqasi va rivojlanishi.
   

V) Dunyoni metafizik tushunish.
G) Barcha javoblar to’g’ri.

67. Subyektiv dialektika bu - …

1. 
   Tabiiy va ijtimoiy hodisalarning o’zaro aloqasi va rivojlanishi.
   
2. 
   Subyektning fikrlash dialektikasi va uning obyektiv dunyoni bilishi
   

V) Dunyoni quyidan oliyga qarab boruvchi umumiy rivojlanish jarayoni sifatida tasvirlash.
G) Dunyoni metafizik tushunish.

68. Borliq hodisalari va unda hukm suruvchi munosabatlarning muhim mazmunini o’zida aks ettiruvchi falsafiy tushuncha nima ?

    1. 
       Kategoriya
       
    2. 
       G’oya
       

V. Gipoteza
G. Mulohaza

69. Faqat mazkur obyektga xos bo’lgan xossalarni ifodalovchi kategoriya qaysi?

    1. 
       Yakkalik
       
    2. 
       Umumiylik
       

V. Alohidalik
G. Xususiylik

70. Yakkaga nisbatan umumiy, umumiyga nisbatan yakka hodisa qaysi kategoriyani toping?

    1. 
       Xususiylik
       
    2. 
       Umumiylik
       

V. Yakkalik
G. Ayrimlik

71. Narsaning jarayonda bevosita namoyon bo’luvchi xossalar yig’indisini ifodalovchi kategoriya nima deyiladi?

    1. 
       Hodisa
       
    2. 
       Mohiyat
       

V. Umumiylik
G. Yakkalik

72. Bilish xaqidagi ta’limot bu - ...?

    1. 
       Gnoselogiya
       
    2. 
       Ontologiya
       

V. Ideologiya
G. Epistemologiya

73. Ilmiy bilish qaysi tushuncha bilan nomlanadi ?

    1. 
       Epistemologiya
       
    2. 
       Ontologiya
       

V. Ideologiya
G. Gnoselogiya

74. O’zini qurshagan dunyodagi narsalar va xodisalarni sezgilar orqali idrok etishga nima deb ataladi?

    1. 
       Persepsiya
       
    2. 
       Appersepsiya
       

V. Fatalizm
G. Formalizm

75. Ilmiy bilish darajalarini ko’rsating.

1. 
   Empirik va nazariy
   
2. 
   Xissiy va amaliy
   

V) Transendental va aqliy
G) Empirik va amaliy

76. Empirik bilish shakllarini sanab o’ting?

1. 
   Kuzatish, eksperiment, ilmiy dalillash
   
2. 
   Modellashtirish tarixiy analogiya, bashorat
   

V) ilmiy muammo, muammoli vaziyat, tarixilik
G) Gipoteza, paradigma, nazariya

77. Metodologiya ikki mazmunga ega: bo’lar qaysilar?

1. 
   Faoliyatda qo’llaniladigan ma’lum usullar tizimi, tizim haqidagi ta’limot
   
2. 
   Bashorat usuli va san’at haqidagi
   

V) Sevish usuli va san’at haqidagi
G) Yolg’onshunoslik va kuzatish haqidagi

78. Metodning asosiy vazifasi?

1. 
   Faoliyatni bilish va boshqa shakllarni boshqaruvi
   
2. 
   Tushunchalarni borliqda anglab yetish
   

V) Shart-sharoitni nazorat qilish va kuzatish
G) Tushuncha, mulohaza, fikrni o’rganishdan iborat

79. Bilish faoliyati bilim olish jarayoni sifatida o’z ichiga nimalarni oladi?

1. 
   Ehtiyojlar, maqsadlar, ularga erishish vositalari, bilishning
   

shart-sharoitlari, subyektning informasion xulq-atvori usullari, obyekti va faoliyati natijasi

2. 
   Xulq-atvor usullari, bilishning shart-sharoitlari, maqsadlari, emperik tadqiqot metodlari
   

V) Gipotezalar, nazariyalar, informasion vaziyatlar, tamoyillar
D) Obyekt va faoliyat natijalari, motivlar, ehtiyojlar

80. Axborot nimalarning evaziga vujudga keladi?

1. 
   O’z subyekti va obyekti o’rtasidagi o’zaro aloqa jarayoni evaziga
   
2. 
   Sezgilar evaziga
   

V) Aql va idrok evaziga
D) Tasavvur, xayol va intuisiya evaziga

81. Obyektiv reallikning muhim qismini ifodalovchi tushuncha bu…

1. 
   Axborot
   
2. 
   Bilim
   

V) G’oya
D) Fikr

82. Axborotning muhim xususiyatlarini ko’rsating?

1. 
   Obyektivlik, moddiylashtirish va uzatish imkoniyatlari
   
2. 
   Subyektivlik va qayta ishlash
   

V) Obyektivlik va subyektivlik, axborotni yig’ish
D) Qayta ishlash, yig’ish, uzatish

83. Bilish nima ?

1. 
   Barcha javoblar to’g’ri
   
2. 
   Subyekt ongning mavjudi
   

V) Bilish faoliyatining natijasi
D) Amalda mavjud predmetlarga bog’langan bilish obrazlari majmui

84. “O’tmish madaniyatini tushunish talqin qiluvchining o’zini tushunishi bilan uzviydir” ushbu fikr muallifini toping?

1. 
   X.G.Gadamer
   
2. 
   S.Tulmin
   

V) Ruzavin
G) M.Xaydegger

85. Nima o’zida tushunishning siklik xususiyatlarini aks ettiradi?

1. 
   Germenevtik doira
   
2. 
   Olmaxon g’ildiragi
   

V) Chiziqli tafakkur
G) Nochiziqli tafakkur

86. Germenevtik doiraning “Olmaxon g’ildiragi” farqini ko’rsating?

1. 
   Bir butundan undanda to’liqroq butunga qaytishida
   
2. 
   Metafizik xususiyatga egaligida
   

V) Safistik xususiyatga ega ekanligida
G) Eklektik xususiyatga ega ekanligida

87. Tushunish bu …….?

1. 
   Fikr yuritish orqali simvolda yashirin ma’noni aniqlash demak
   
2. 
   Borliqni anglash
   

V) Olimning iqtisodiy yondashuvi
G) To’g’ri javob yo’q

88. Ilmiy faoliyatning asosiy proseduralarini sanab o’ting?

1. 
   Tushunish, tavsiflash, tushuntirish va talqin qilish
   
2. 
   Farmallashtirish, umumlashtirish,
   

V) Induksiya, analiz, sintez
G) Ideallashtirish va eksperiment

89. Tushunish jarayoni nima bilan bog’liq bo’ladi?

1. 
   Anglab yetish ya’ni inson uchun ma’lum ma’noga ega bo’lgan narsalarni aniqlash bilan
   
2. 
   Izohlash bilan
   

V) Tavsiflash bilan
G) Talqin bilan

90. Tarix falsafasining funksiyalarini belgilang?

1. 
   Dunyoqarash, nazariy metodologik, prognostik
   
2. 
   Dunyoqarash, pedogogik, didaktik
   

V) Eksperimental, prognostik
G) Insonparvarlik, ontologik, gnoseologik

91. Tarix falsafasining gnoseologik yo’nalishi qachon mustaqil shakllana boshladi?

1. 
   XIX asrda
   
2. 
   XX asrda
   

V) XV asrda
G) XVIII asrda

92. Insonning ichki dunyosini birinchi o’ringa qo’yish qaysi falsafiy konsepsiyaga xos deb xisoblaniladi?

1. 
   antroposentrizm
   
2. 
   Teosentrizm
   

V) Kosmosentrizm
G) Ssiyentrizm

93. “Individ” tushunchasiga to’g’ri ta’rif berilgan qatorni aniqlang?

1. 
   muayyan insonning umumiy obrazi
   
2. 
   Muayyan o’ziga xos xususiyatlar
   

V) Ijtimoiy mavjudot
G) Muayyan insonning umumiy obrazi va xususiyatlari

94. Insonning kundalik hayot tajribasiga, tabiat va jamiyatda u yoki bu vokeani tez-tez takrorlanishini bevosita kuzatishga asoslanadigan bashorat turini belgilang?

1. 
   Ilmiy bashorat
   
2. 
   Intuitiv bashorat
   

V) Kundalik bashorat
G) Yillik bashorat

95. Globalistika zamirida qanday jarayonlar yotadi?

    1. 
       Qarama -qarshi jarayonlar va integrasiya.
       
    2. 
       Ilmiy bilishning tabaqalashuvi
       

V. Turdosh fanlarning tutashishi.
G. A va V

96. Globalistika mustaqil ilmiy yo’nalish va ijtimoiy amaliyot jabhasi sifatida nechanchi yildan shakllana boshlagan?

A 1960-yillardan
B. 1980-yillardan
V. 1970-yillardan
G. 1990-yillardan

97. Hozirgi globallashuv jarayonlarining ilk nishonalari nechanchi asrlardan boshlab kuzatilgan?

    1. 
       XV asr oxirlaridan
       
    2. 
       XVIII asr boshidan
       

V. XVIII asr o’rtalaridan
G. XIX asrdan

98. Globallashuv jarayonlarining amalda real shakl-shamoili qachondan boshlab ko’zga ko’ringan?

A .XIX asr boshida
B. XV asr oxirida
V. XVIII asrda
G. XVIII asrda