O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

Endilikda Rossiya politsiyachilari jamoat joylarida pivo ichganlik uchun qo‘Uaniladigan jazo — jarinia niiqdorini shaxsan o‘zlari belgilaydigan bo’ldilar...

Rossiya Federatsiyasi Davlat Dumasi Ma’muriy kodeksning jamoat joylarida pivo ichganlik uchun javobgarlik masalalarini tartibga soluvchi moddalarigakiritilayotgantuzatishlarni qabul qildi. Endilikdaqonunijodkorlari xuddi shu qonunni buzuvchilarga nisbatan jarimatariqasidagi jazo choralarini kuchaytirishga va ushbu jazo choralarini huquqbuzarlik sodir etilgan joyning bevositao‘zida qoilashga qaror qildilar. Qonundabujarimaning miqdori 100 rubldan 500 rublgacha belgilangan, ammo aniq miqdomi politsiyachining o‘zi belgilaydi.

Shaxslar ma’lum huquqiy qoidalarga, huquqnormalarigaamal qiladilar. Bu qoidalargaamal qilmaslik, ocrnatilgan huquqiy normalarning buzilishiga olib keladi. Bu esa huquqbuzarlik deb ataladi.

Huquqbuzarlik degandajamiyatda o‘rnatilgan va qonunchilik orqali belgilangan tartib yoki umuman ijtimoiy yashash qoidalarini buzish tushuniladi.

Huquqbuzarlik har xil shakllardanamoyon bo‘ladi. Huquqbuzarlikning u yoki bu shaklda namoyon bo‘lishi uning xususiyatlariga bog‘liqdir. Huquqbuzarlik shakllarigajinoyat, nojo‘ya harakat, intizomni buzish kabi xatt-harakatlarni keltirish mumkin.

Huquqbuzarlikning quyidagi belgilari mavjud:

• 
  ijtimioiy xavflilik;
  
• 
  huquqqa zidlik;
  
• 
  ayblilik;
  
• 
  jazoga loyiqlik.
  
• 
  Huquqbuzarlik— o‘zxatti-harakatinitushunadiganvaungajavobberaoladiganshaxsninghuquqqazidxatti-harakatidankelibchiquvchiaybidir.
  

Ijtimoiy xavflilik shundan iboratki, bunda huquqbuzar jamiyatning qadriyatlariga taj ovuz qiladi, inson hayotiga suiqasd qiladi, davlat va boshqa insonlargazararkeltiradi, ularaing mol-mulkini nobud qiladi hamda noxush hodisalar keltirib chiqarib, jamiyat a’zolari manfaatiga zarar keltiradi. O’z oilasi, ota-onasi, jamoasi, yor-u birodarlarini qiyin, uyatli ahvolga solib qo‘yadi. Eng yomoni u o’z kelajagini barbod qiladi.

Huquqqa zidlik—huquqbuzaming qonun yoki huquq nonnalari belgilab qo‘ygan majburiy talablarini buzishidir.

Ayblilik yuqorida ta’kidlanganidek. o‘z xatti-harakatini tushunadigan va unga javob bera oladigan insonning huquqqa zid, qonun talablariga qarshi xatti-harakatidan kelib chiquvchi aybidir. Ayblilik qasddan yoki ehtiyotsizlik oqibatida sodir bo‘ladi. Inson inson sifatida dunyoga kelgan ekan. uning oldida doimo ikki yo‘l — huquqiy normalarga, qonun talablariga vijdonan yoki majburiy bo‘ysungan holda o‘z kelajagini yaratish. jamiyat uchun. o‘z xalqi uchun ijtimoiy foyda keltirish. Ikkinchi yo‘l esa hayoti davomida huquqqa xilof, huquqiy norma va qonun talablarini mensimasdan. bo‘ysunmasdan yashash. Aybli harakat qilish, jamiyatga zararyetkazishdir.

Jazogaloyiqlik—buharqandayhuquqbuzarliksodiretganshaxsningvakolatlidavlatorganitomonidanjavobgarlikkatortilishi, jazoesahuquqbuzarliksodiretganshaxsganisbatanqo‘llaniladigan, huquqbuzamimuayyanhuquqvaerkinliklardanmahrumqilishdaniboratmajburlovchorasidir.

Yuqorida aytib o‘tilganidek, jamiyat uchun xavfli bo‘lgan har qanday qilmish huquqbuzarlik deyiladi. Huquq normalari barcha ijtimoiy munosabatlarni tartibga soladi. Huquqbuzarlik odatda 4 gumhga bo‘linadi: intizomiy huquqbuzarlik; fuqarolik huquqbuzarligi; ma’muriy huquqbuzarlik; jinoiy huquqbuzarlik.

Intizomiyhuquqbuzarlik— xizmatburchinibajaribturgandaharqandaymelmatdamajburiybo‘lganmehnattartib-qoidalariningvarahbarlikkabo‘ysunishtamoyillariningbuzilishi. Masalan. ishga, o‘qishga kech qolish; ishgayoki o‘qishga sababsiz kelmaslik yoki sababsiz ketib qolish; ishga mast holda, spirtli ichimliklar, narkotik moddalar iste’mol qilgan holda kelish va boshqalar.