O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti elektronika va avtomatika fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI

ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA FAKULTETI

144-20 EA GURUHI TALABASI

ning

fanidan bajargan



Mavzu:

Tekshirdi:

REJA

1. 
   O’lchash uslullari haqida umumiy tushuncha
   
2. 
   O’lchash usullari
   
3. 
   O’lchashni bajarish usullari
   
4. 
   Hulosa
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Kattalikning sonli qiymatini, odatda, o'lchash amali bilangina topish mumkin, ya'ni bunda ushbu kattalik miqdori birga teng deb qabu! qilingan shu turdagi kattalikdan necha marta katta yoki kichik ekanligi aniqlanadi.

О‘Ichash deb, shunday solishtirish, anglash, aniqlash jarayoniga aytiladiki, unda o'lchanadigan kattalik fizik eksperiment yordamida, xuddi shu turdagi, birlik sifatida qabuI qilingan miqdori bilan o'zaro solishtiriladi.

Bu tarifdan shunday xulosaga kelish mumkinki, birinchidan, o'lchash bu har xil kattaliklar to'g'risida ma’lumot hosil qilishdir; ikkinchidan, bu fizik eksperimentdir; uchinchidan, o'lchash jarayonida o'lchanadigan kattalikning o'ichov birligining ishlatilishidir. Demak. o'lchashdan maqsad о lchanadigan kattalik bilan uning o'ichov birligi sifatida qabul qilingan miqdori orasidagi nisbatni topishdir. Ya’ni o'lchash jarayonida o'lchashdan ko'zda tutiladigan maqsad izlanuvchi kattalik (bu shunday asosiy kattalikki, uni aniqlash, izlash, tekshirish vazifasi va maqsadi bo'lib hisoblanadi) va bunda o'lchash obyekti ishtirok etadi. O'lchash obyekti shunday yor- damchi kattalikki, lining yordamida asosiy izlanuvchi kattalik aniqlanadi yoki bu shunday qurilmaki, uning yordamida o'lchanadigan kattalik qiyoslanadi.

О‘Ichash - bu izlanayotgan kattalik haqida ma’lumot qabul qilish va о zgartirish jarayoni. Bundan ко zda tutilgan maqsad shu o'lchanayotgan kattalikni ishlatish, o'zgartirish, uzatish yoki qayta ishlashlar uchun qulay formadagi ifodasiai ishlab chiqish.

O'lchash fan va texnikaning qaysi sohasida ishlatilishiga qarab, aniq nomi bilan yuritiladi: elektrik, mexanik, issiqlik, akustik va h.

O'lchanayotgan kattalikning sonli qiymatini topishning bir necha xil usullari mavjud (2.5-rasm).