|
Operatsion sistemalar fayl sistemasining funksiyalari va berilganlar iyerarxiyasi.
Reja:
Fayl sistemasi haqida
Sektor nima
Sektorlarning joylashuvi
Diskda sektorning fizik adresi
Tayanch iboralar: sistemali fayl, tom, sektor, berilganlar ierarxiyasi
Fayl – bir xil tuzilishga ega bo'lgan ko'rinishdagi berilganlar yig'indisidir. Sistemali fayllar maxsus yig'ilgan mos dasturiy ta'minotdir. Ular faylli ma'lumotlarining yaratilishi, yo'qotilishi, tashkil qilinishi, o'qilishi, yozilishiga javob beradi. Shuningdek fayllarni ishlatishda mana shu fayllarga boshqarishga ham javob beradi. Fayllar sistemasi diskda berilganlarni tashkil qilish usulini yoki boshqa berilganlar tashuvchilari tashkillashtirishni aniqlaydi. Masalan, FAT fayl sistemasini ko'rib chiqadigan bo'lsak, Operasion tizimlarning absolyut ko'pchiligida , ya'ni MS DOS, OS2, Windows, Wind NT, Linuxda FAT prinsiplari asosida tashkil qilingan fayllar bilan quvvatlangan. Lekin hamma fayl sistemalari o'zining individual xususiyatlari va cheklashlariga ega. Zamonaviy operatsion tizimlar mos fayllarni boshqarish fayllariga ega. Fayllarni boshqarish sistemasi operatsion tizimlarning ko'pchiligida asosiy quyi tizim hisoblanadi. Birinchidan, fayllarni boshqarish sistemasi orqali dasturlarni qayta ishlovchi sistemalar bilan bog'laydi. Ikkinchidan, bu sistemalar yordamida berilganlarni boshqarish va disklarni markazlashgan tarmoqlashuvi masalalarini yechish mumkin. Uchinchidan, u yoki bu fayllarni boshqarish sistemalaridan foydalanish natijasida quyidagilarni amalga oshirish mumkin:
O'z dasturidan nom berilgan fayllarni yaratish, olib tashlash, nomini o'zgartirish:
Fayllar o'rtasidagi ma'lumot almashish, qurilmalar aro, fayl aro va qurilmalar yoki aksincha.
Fayllarni boshqarish sistemasi dastur modullariga murojaat qilib fayllar bilan ishlash uchun.
Operatsion tizimlarda bir nechta fayllarni boshqarish sistemalari mavjud bo'lishi mumkin, ular esa bir necha sistemali fayllar bilan ishlash imkoniyatini ta'minlaydi.
Sistemali fayl-fayllarga tashkil qilinuvchi berilganlarni aniqlaydi. Fayllarni boshqarish sistemasi konkret amalga oshiruvchi fayl tizim ya'ni, dasturiy modul majmuasi bo'lib, u konkret operatsion tizimdagi fayllar ishini ta'minlaydi. Shuni aytish kerakki, har qanday fayllarni boshqarish sistemasi o'zicha bo'lmaydi, ya'ni u konkret operasion tizimda ishlash uchun yaratilgan. Masalan, FAT (file allocation table) uni fayllarni boshqarish sistemasi sifatida ko'rish mumkin. Birinchidan FAT-12 ni disketalar bilan ishlash uchun ishlab chiqilgan edi, keyinchalik qattiq disklar bilan ishlashda foydalanilgan. FAT-16 katta xajmda xotiraga ega bo'lgan qattiq disklarda ishlatiladi. OS 2 uchun fayllarni boshqarish sistemalarida FAT sistemasining asosiy prinsiplari ishlatiladi, uni Super-FAT. Shuningdek, FAT tamoyillari fayllarni boshqarish tizimlari versiyalari Wind 95,98,WinNT uchun mavjud. Boshqacha qilib aytganda, fayllar bilan ishlash uchun har bir operasion tizim uchun mos fayllarni boshqarish tizimlari ishlab chiqilgan bo'lishi kerak. Bu fayllarni boshqarish tizimlari qaysi operasion tizim uchun yaratilgan bo'lsa, o'sha operasion tizimda ishlaydi, shu bilan birga fayl tizimlarining asosiy tamoyillari bilan ishlovchi boshqa operasion tizimlarning fayllarni boshqarish tizimlari yordamida ishlashga imkon beradi.
Fayl nomi
(8.3)
8-nomi
3-kengaytma
|
Fayl atributi
|
Rezerv
|
Oxirgi yozilgan vaqti
|
Oxirgi yozilgan sanasi
|
Boshlang’ich klaster nomeri
|
Faylning xajmi (baytlarda)
|
FAT 16 va FAT12 da qisqa nomli fayl uchun kataloglar elementi
Fayl nomi
(8. 3)
|
Fayl atributi
|
Rezerv
|
Fayl hosil qilish vaqti
|
Fayl hosil qilish sanasi
|
Oxirgi murojaat sanasi
|
Boshlang’ich klaster nomerining sanasi
|
Oxirgi yozish vaqti
|
Oxirgi yozish sanasi
|
Boshlang’ich klasterning kichik so’zi
|
Fayl xajmi (baytlarda)
|
FAT 32, VFAT, FAT16 da uzun nomli fayl uchun katalog elementi
Element nomeri
|
Fayl nomining unicode da yozilishi
|
atribut
|
rezerv
|
Kontrol summasi
|
Faylning nomini unicodda yozilishi
|
Nolga teng bo’lishi kerak
|
Faylning 12-13 nomini nicodeda yozilishi
|
Rasm 9
Do'stlaringiz bilan baham: |
